Prowadzę niewielką firmę i chciałabym zorganizować spotkanie opłatkowe dla moich pracowników – pisze pani Weronika. – Przy okazji postaram się każdemu z nich podarować drobny upominek. W jaki sposób mam potraktować przyjęcie firmowe oraz podarunki? Jakich obowiązków muszę dopełnić – pyta czytelniczka
Opodatkowanie świadczeń wynikających z udziału pracowników w spotkaniach wigilijnych przez wiele lat budziło wątpliwości i prowadziło do sporów z organami podatkowymi. Izby skarbowe wydawały interpretacje dosyć kontrowersyjne. W jednym z przypadków uznały np., że poczęstunek przygotowany na wigilię dla ogółu pracowników w postaci szwedzkiego stołu, kiedy nie wiadomo, który z podwładnych z niego korzystał, należy uznać za przychód ze stosunku pracy i opodatkować podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Nieistotne było, czy pracownik w ogóle z niego skorzystał i ile skonsumował. Dla celów podatkowych ważne było wyłącznie to, że miał możliwość, a pracodawca, organizując spotkanie, poniósł koszt i powinien wiedzieć, kto wziął udział w imprezie i komu udziela świadczenia, ponieważ powinien znać swoich pracowników z imienia i nazwiska. Wiedza ta umożliwia mu ustalenie wartości świadczeń i przyporządkowanie ich poszczególnym pracownikom.
Większość wątpliwości rozwiał wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 8 lipca 2014 r. w sprawie opodatkowania darmowych świadczeń pracowniczych. Dzięki niemu można określić, czy świadczenia oferowane pracownikowi przez pracodawcę są dla niego przychodem podlegającym opodatkowaniu, czy nie. Wyrok ten może prowadzić również do rewolucyjnych zmian w opodatkowaniu prezentów wręczanych pracownikom przez pracodawcę.
Zgodnie z wyrokiem TK za przychód pracownika mogą być uznane wyłącznie świadczenia, które: zostały spełnione za zgodą pracownika (skorzystał z nich w pełni dobrowolnie), zostały spełnione w jego interesie (a nie w interesie pracodawcy) i przyniosły mu korzyść w postaci powiększenia aktywów lub uniknięcia wydatku, który musiałby ponieść; korzyść ta jest wymierna i przypisana indywidualnemu pracownikowi.
Kryteriów tych nie spełnia udział pracowników w organizowanej przez pracodawcę wigilii firmowej. Nie jest to bowiem w interesie pracownika i nie osiąga on z tego tytułu wymiernej korzyści. Dlatego jego uczestnictwo w świątecznej imprezie nie stanowi przychodu ze stosunku pracy – mówi Tomasz Strzałkowski, doradca podatkowy z kancelarii Chałas i Wspólnicy. – Na pracodawcy nie ciąży więc obowiązek obliczenia, pobrania i wpłacenia zaliczek na podatek dochodowy z tego tytułu. Po wielu latach sporów stanowisko takie zostało zaakceptowane również przez resort finansów. Jako przykład można wskazać m.in. interpretację indywidualną wydaną przez Ministra Finansów 13 lipca 2015 r.
Inne konsekwencje podatkowe wynikają z wręczenia prezentu pracownikowi podczas wigilii. Traktowane są one jako przychód ze stosunku pracy. Wyjątkiem są prezenty opłacane w całości ze środków z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych lub funduszy związków zawodowych, których wartość nie przekraczała rocznie kwoty 380 zł. ©?
Podstawa prawna
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 8 lipca 2014 r. (sygn. akt K 7/13). Interpretacja indywidualna ministra finansów z 13 lipca 2015 r. (sygn. akt DD3.8222.2.300.2015.MCA.). Interpretacja indywidualna ministra finansów z 29 października 2015 r. (sygn. akt DD3.8222.2.376.2015.KDJ).
WYJAŚNIENIE EKSPERTA
Biorąc pod uwagę wskazówki zawarte w uzasadnianiu wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 8 lipca 2014 r., stanowisko, że nieodpłatnie wręczone pracownikowi prezenty stanowią dla niego przychód ze stosunku pracy, może niedługo się zmienić. Trybunał uznał, że prezent wręczony pracownikowi z okazji jubileuszu firmy nie stanowi dla niego przychodu ze stosunku pracy. Nie podlega zatem opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, lecz stanowi darowiznę opodatkowaną na zasadach przewidzianych w ustawie o podatku od spadków i darowizn.
W uzasadnieniu wyroku czytamy, że: „w ocenie Trybunału jest oczywiste, że pracodawcy (poza wyjątkowymi sytuacjami) nie dokonują darowizn na rzecz swoich pracowników. Jednocześnie jest oczywiste, że wynagrodzenie za pracę może przybierać nie tylko pieniężną postać, lecz także postać różnego rodzaju świadczeń, które – nawet nieujęte w umowie o pracę – w praktyce są postrzegane jako jego element. Gdyby się zdarzyło, że pracodawca rzeczywiście chce obdarować konkretnego pracownika, np. z okazji jubileuszu zatrudnienia wręcza mu zegarek, wówczas korzyść tę należałoby potraktować jako podlegającą ustawie z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2009 r. nr 93, poz. 768 ze zm.).”
W wyroku trybunał wprost odniósł się tylko do prezentów wręczanych pracownikom z okazji jubileuszu zatrudnienia. Wydaje się, iż podobnie należy ocenić prezenty wręczone podczas innych okazji, np. wigilii firmowej. Jubileusz zatrudnienia jest tylko jedną z potencjalnych okoliczności, podczas których pracodawca może obdarować pracownika prezentem. Świadczy o tym użycie przez trybunał zwrotu „na przykład”, co potwierdza otwarty charakter prezentów wręczanych przez pracodawcę pracownikowi, które podlegają opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Uznanie tego stanowiska za prawidłowe pozwoliłoby zwolnić prezenty wręczone pracownikom w ciągu pięciu lat na łączną kwotę 4902 zł.
W sposób pośredni prawidłowość takich wykładni potwierdził minister finansów, który w interpretacji indywidualnej z 29 października 2015 r. zmienił kwalifikację nagrody jubileuszowej z przychodów ze stosunku pracy na darowiznę podlegającą ustawie o podatku od spadków i darowizn. Zaakceptowanie tej wykładni, również w stosunku do prezentów wręczanych pracownikom podczas wigilii firmowej, może doprowadzić do rewolucyjnych zmian w opodatkowaniu tych prezentów.