Przedsiębiorstwo produkcyjne wytwarza jeden rodzaj wyrobu gotowego. Ewidencję wyrobów gotowych i produkcji niezakończonej prowadzi według rzeczywistego kosztu wytworzenia. Stan produkcji niezakończonej na początek okresu nie wystąpił. Poziom produkcji odpowiada normalnemu wykorzystaniu zdolności produkcyjnych jednostki. W procesie produkcyjnym materiały zużywane są sukcesywnie. Jak należy prawidłowo ewidencjonować wyroby gotowe według rzeczywistego kosztu wytworzenia?
/>
Wycena w rzeczywistym koszcie wytworzenia oznacza, że wyroby gotowe są przyjmowane do magazynu w wysokości kosztu faktycznie poniesionego na ich wytworzenie. W zakres kosztu wytworzenia produktu wchodzą koszty bezpośrednie, a więc dające się przypisać nie tylko do danego produktu (np. materiały i płace bezpośrednie), ale również pozostające w bezpośrednim związku z wielkością produkcji. W myśl ustawy o rachunkowości koszty bezpośrednie obejmują wartość zużytych materiałów bezpośrednich, koszty pozyskania i przetworzenia związane bezpośrednio z produkcją oraz inne koszty poniesione w związku z doprowadzeniem produktu do postaci i miejsca, w jakich się znajduje ów produkt w dniu wyceny.
Do kosztu wytworzenia zalicza się również te koszty pośrednie, których co prawda nie można przypisać do danego rodzaju (asortymentu) produkcji, jednak mają one charakter kosztów zmiennych, zależnych od jej wielkości. Ponadto zalicza się do nich także uzasadnioną część kosztów pośrednich o charakterze stałym lub względnie stałym, których przykładem może być amortyzacja budynku fabrycznego.
Ewidencja księgowa kosztów produkcji w jednostce rozliczającej koszty na kontach zespołu 4 i 5 może przebiegać następująco.
Po pierwsze trzeba zaewidencjonować zarachowanie w koszty układu rodzajowego kosztów prostych: strona Wn konta „Koszty według rodzajów” i strona Ma konta zespołu 0,1,2,3 oraz równoległe zarachować koszty na kontach zespołu 5 po stronie Wn oraz Ma konta „Rozliczenie kosztów”.
Po drugie księguje się w koszty układu rodzajowego koszty proste przypadające na przyszłe okresy sprawozdawcze: strona Wn konta „Koszty według rodzajów” oraz Ma konta zespołu 1,2,3 oraz równolegle strona Wn konta „Rozliczenia międzyokresowe kosztów” i strona Ma konta „Rozliczenie kosztów”.
Na koniec pozostaje jeszcze zaewidencjonowanie przyjęcia wyrobów gotowych z produkcji do magazynu: strona Wn konta „Produkty gotowe” i strona Ma konta „Koszty działalności podstawowej – produkcyjnej”.
PRZYKŁAD 1
Produkcja
Przedsiębiorstwo produkcyjne wytwarza jeden rodzaj wyrobu gotowego. Ewidencję wyrobów gotowych i produkcji niezakończonej prowadzi według rzeczywistego kosztu wytworzenia. W danym okresie rozliczeniowym wyprodukowało 400 sztuk wyrobów gotowych i 200 sztuk produktów przetworzonych w 50-procentach. Stan produkcji niezakończonej na początek okresu nie wystąpił. Poziom produkcji odpowiadał normalnemu wykorzystaniu zdolności produkcyjnych jednostki. W procesie produkcyjnym materiały zużywane są sukcesywnie. Koszty dotyczące produkcji kształtowały się następująco:
● materiały bezpośrednie: 70 000 zł,
● płace bezpośrednie: 40 000 zł,
● koszty wydziałowe: 90 000 zł.
Do magazynu przyjęto 400 sztuk wyprodukowanych wyrobów gotowych w cenie odpowiadającej rzeczywistemu kosztowi wytworzenia.
Obliczenie rzeczywistego kosztu wytworzenia
1. Koszty rzeczywiste podlegające kalkulacji: 70 000 zł + 40 000 zł + 90 000 zł = 200 000 zł.
2. Wielkość produkcji bieżącego okresu: 400 szt. × 100 proc. + 200 szt. × 50 proc. = 500 jednostek.
3. Ustalenie jednostkowego rzeczywistego kosztu wytworzenia:
– koszt jednostkowy wyrobów gotowych: 200 000 zł : 500 = 4000 zł,
– koszt jednostkowy remanentu końcowego: 4000 zł × 50 proc. = 2000 zł.
4. Wycena wytworzonych produktów według kosztu rzeczywistego:
– koszt wyrobów gotowych: 400 szt. × 4000 zł/szt. = 160 000 zł,
– koszt remanentu końcowego: 200 szt. × 2000 zł/szt. = 40 000 zł.
Razem: 200 000 zł
SCHEMAT
Objaśnienia:
1. PW – przyjęcie wyrobów gotowych do magazynu w rzeczywistym koszcie wytworzenia: strona Wn konta 60 „Wyroby gotowe” oraz strona Ma konta 50 „Koszty działalności podstawowej”.
Podstawa prawna
Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 330 ze zm.).
