Inwestor, który poniósł dodatkowe wydatki z powodu niesolidności wykonawcy, może żądać od niego ich zwrotu wyłącznie na podstawie noty księgowej, a nie refaktury.
Tak wynika z wczorajszego wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego. Sprawa dotyczyła firmy budowlanej, która na zlecenie inwestora wybudowała blok mieszkalny. Po kilku latach wyszły na jaw wady budynku. Początkowo reperował je sam wykonawca, ale w pewnym momencie inwestor stracił cierpliwość i zlecił naprawy innej firmie. Ta usunęła usterki, wystawiając za to inwestorowi (zlecającemu naprawy) faktury VAT.
Po zakończeniu napraw inwestor podsumował ich koszty i zażądał – w ramach przysługującej rękojmi za wady – wyrównania ich przez pierwotnego wykonawcę. W związku z tym wystawił mu zbiorczą refakturę na 25 tys. zł brutto.
Niesolidny wykonawca wypłacił tę kwotę. Miał jednak wątpliwości co do odliczenia VAT, bo faktura wpłynęła do niego w sierpniu, ale z datą lipcową. W związku z tym spytał o to dyrektora Izby Skarbowej w Krakowie.
Dyrektor izby zakwestionował jednak cały ciąg czynności, do jakich doszło między niesolidnym wykonawcą a inwestorem. Uznał, że ten ostatni w ogóle nie powinien wystawiać refaktury, bo – jak stwierdził – w ogóle nie doszło tu do świadczenia usługi. Ani inwestor, ani tym bardziej firma, która usunęła usterki, nie wykonali usługi na rzecz pierwotnego wykonawcy. Nowy wykonawca wykonał usługę wyłącznie na rzecz zlecającego i nie jest podwykonawcą niesolidnej firmy – wskazał organ. W związku z tym inwestor, chcąc odzyskać pieniądze od niesolidnego wykonawcy, powinien wystawić mu notę księgową.
Tak samo orzekł WSA w Krakowie. Uznał, że w tej sytuacji nie doszło do świadczenia usługi. Skoro więc wystawiona przez inwestora faktura nie dokumentowała czynności podlegającej opodatkowaniu, to pierwotnemu wykonawcy nie przysługuje prawo do odliczenia podatku (zgodnie z art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy o VAT).
Również NSA nie miał w tej sprawie wątpliwości. Powołał się przy tym na inny wyrok NSA z 29 czerwca 2011 r. (sygn. akt I FSK 1013/10). Sąd stwierdził wówczas, że gdyby dopuszczono możliwość odliczenia podatku przez pierwotnego wykonawcę, to doszłoby do podwójnego odliczenia podatku od tych samych robót – raz przez inwestora (z faktur wystawionych mu przez zastępczego wykonawcę), a drugi raz przez nierzetelną firmę.
ORZECZNICTWO
Wyrok NSA z 21 października 2014 r., sygn. akt I FSK 1571/13. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
