W jaki sposób prawidłowo określić moment powstania obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług?
Mirosław Michna
doradca podatkowy, partner, Doradztwo Podatkowe KPMG
Moment powstania obowiązku podatkowego wyznacza punkt czasowy, w którym należy obliczyć i zadeklarować podatek należny z tytułu określonego zdarzenia wywołującego skutki podatkowe. Określenie tego momentu pozwala na wykazanie podatku należnego w ewidencji sprzedaży VAT, a w konsekwencji w deklaracji VAT. Podatek należny jest najczęściej tylko jedną stroną kalkulacji zobowiązania podatkowego. Drugim elementem jest podatek naliczony podlegający odliczeniu od kwoty podatku należnego.
W polskiej ustawie o VAT obowiązek podatkowy powstaje co do zasady w momencie wydania w ramach czynności dostawy towaru. Oczywiście wydanie to musi być dokonane w ramach dostawy, a więc przeniesienia prawa do rozporządzania rzeczą jak właściciel. Jak wyznaczają to regulacje dyrektywy unijnej, dostawa usług rodzi obowiązek podatkowy generalnie w momencie ich wykonania – rozumianego jako realizację wszelkich uzgodnionych pomiędzy stronami czynności składających się na umówioną usługę. Część usług (podobnie zresztą jak towarów) nie może być definiowana poprzez ich fizyczne wykonywanie, gdyż mają one charakter ciągły niewyznaczany konkretnym momentem zakończenia ich świadczenia. W takich wypadkach zastosowanie mają przepisy wprowadzające szczególny moment powstania obowiązku podatkowego – np. usługi najmu, dzierżawy czy usługi telekomunikacyjne.
W praktyce obrotu gospodarczego najczęściej wykorzystywanym uregulowaniem związanym z momentem powstania obowiązku podatkowego jest przepis mówiący, że jeżeli dostawa towarów lub wykonanie usługi powinno być udokumentowane fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury nie później jednak niż w siódmym dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi. Przepis ten skorelowany z przepisami o podatku dochodowym umożliwia elastyczne rejestracje zdarzeń gospodarczych oraz ich deklarowanie w księgach podatkowych.