Rozliczanie umów komisu zostało szczegółowo uregulowane w przepisach ustawy o podatku od towarów i usług. Aby jednak dokonać prawidłowego rozliczenia, należy ustalić zarówno podstawę opodatkowania, jak i moment powstania obowiązku podatkowego.

Umowa komisu jest uregulowana w przepisach kodeksu cywilnego. Zgodnie z treścią art. 765 k.c. przez umowę komisu przyjmujący zlecenie (komisant) zobowiązuje się za wynagrodzeniem (prowizja) w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa do kupna lub sprzedaży rzeczy ruchomych na rachunek dającego zlecenie (komitenta), lecz imieniu własnym.
Podstawa opodatkowania
Zgodnie z ogólną zasadą przyjętą przez ustawę o VAT podstawą opodatkowania jest obrót, tj. kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Nieco inaczej kwestia ta wygląda przy umowie komisu.
Przede wszystkim podstawa opodatkowania jest inna dla każdej ze stron umowy komisu. W przypadku umowy komisu sprzedaży podstawą opodatkowania u komitenta jest to kwota należna od kupującego pomniejszona o kwotę prowizji komisanta oraz pomniejszona o kwotę podatku. Z kolei w przypadku komisanta podstawę opodatkowania stanowi kwota należna z tytułu dostawy towarów kupującemu pomniejszona o kwotę podatku.
Jeśli zaś chodzi o komis zakupu, to podstawą opodatkowania u komisanta jest kwota należna wraz z kwotą prowizji, pomniejszona o kwotę podatku, zaś komitent nie jest obciążony VAT.
A zatem dla komisanta sprzedającego lub nabywającego towary na rachunek komitenta podstawą opodatkowania jest zawsze pełna wartość dostawy, obejmująca również jego marżę (prowizję). Zgodnie z treścią art. 30 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT podstawą opodatkowania dla komitenta dokonującego sprzedaży za pośrednictwem komisanta jest cena płacona przez ostatecznego nabywcę, pomniejszona o marżę należną komisantowi.
WAŻNE
W przypadku wydania towarów na podstawie umowy komisu pomiędzy komitentem i komisantem obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania przez komitenta zapłaty za wydany towar, nie później niż w ciągu 30 dni od dostawy towarów dokonanej przez komisanta.
Obowiązek podatkowy
Obowiązek podatkowy po stronie komitenta nie powstaje z momentem wydania towaru komisantowi na podstawie umowy komisu, tylko z momentem otrzymania przez komitenta zapłaty za wydany towar. Nie może to jednak nastąpić później niż w ciągu 30 dni od dostawy towarów zrealizowanej przez komisanta. Termin 30 dni liczony jest zatem od momentu wydania towaru osobie trzeciej.
Jeśli rzecz zostanie wstawiona do komisu i jej sprzedaż nastąpi dopiero po kilku miesiącach, obowiązek podatkowy dla podatnika VAT, który będzie działał jako komitent, powstanie dopiero w momencie otrzymania zapłaty. Nawet jeśli zapłata nie następuje przed upływem 30 dni liczonych od dnia sprzedaży osobie trzeciej przez komisanta, komitent wykazuje obowiązek podatkowy z momentem upływu wspomnianych 30 dni.
PRZYKŁAD
Nabywca towaru będący osobą trzecią płaci komisantowi cenę 1000 zł za towar przekazany przez komitenta do sprzedaży, a marża (prowizja) należna komisantowi wynosi 150 zł, czyli 15 proc. W tym przypadku podstawa opodatkowania dla komitenta wyniesie 850 zł, a dla komisanta 1000 zł. Podobnie będzie w przypadku komisu zakupu. Jeżeli sprzedawca towaru sprzedaje go komisantowi za 850 zł, a komisant dolicza swoją marżę w wysokości 150 zł, to podstawą opodatkowania wykazaną na fakturze wystawionej komitentowi będzie 1000 zł. VAT zostanie naliczony od tej kwoty, zgodnie ze stawką obowiązującą dla towaru będącego przedmiotem dostawy, który komitent będzie mógł odliczyć na ogólnych zasadach.
PRZYKŁAD
12 października komitent przekazał komisantowi towar. Kwota uzyskana za sprzedaż towaru miała zostać przekazana komitentowi w ciągu 14 dni od dnia sprzedaży przez komisanta. Załóżmy, że komisant sprzedał towar 15 listopada, jednak pieniądze zostaną przekazane komitentowi 3 grudnia. Obowiązek podatkowy po stronie komitenta powstanie w rozliczeniu za grudzień.
PRZYKŁAD
Komitent przekazał towar do sprzedaży 19 września, komisant sprzedał go 30 września, przy czym pieniądze ze sprzedaży przekazał dopiero 3 listopada. Mimo że komisant przekazał komitentowi cenę za sprzedaż w listopadzie, to komitent powinien był rozliczyć zrealizowaną dostawę do komisanta w rozliczeniu za październik - wtedy gdy minęło 30 dni od sprzedaży towaru przez komisanta.
Jeśli rzecz zostanie wstawiona do komisu i jej sprzedaż nastąpi dopiero po kilku miesiącach, obowiązek podatkowy dla podatnika VAT, który będzie działał jako komitent, zrealizuje się dopiero w momencie otrzymania zapłaty. Jeśli zapłata nie następuje przed upływem 30 dni liczonych od dnia sprzedaży osobie trzeciej przez komisanta, komitent wykazuje obowiązek podatkowy z momentem upływu wspomnianych 30 dni.
EDYTA WERESZCZYŃSKA
edyta.wereszczynska@infor.pl
PODSTAWA PRAWNA
■ Art. 30 ustawy z 11 marca 2004 r. ustawy o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).
■ Art. 765 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.).