Część usług doradztwa podatkowego, np. pomoc w wypełnianiu PIT, może dziś świadczyć każdy, nawet bez uprawnień. Jednak tylko profesjonalni doradcy korzystają z tajemnicy zawodowej, ubezpieczenia OC i gwarantują wysoki poziom usług
Te prerogatywy zawodowe wyróżniają doradców podatkowych od osób nieposiadających uprawnień, ale także od księgowych, z którymi często są myleni. Doradcy podatkowi konkurują na rynku również z radcami prawnymi oraz – w mniejszym stopniu – z adwokatami i biegłymi rewidentami. I to właśnie z przedstawicielami zawodów prawniczych należy dziś porównywać doradców. Spośród zawodów prawniczych to oni są największymi specjalistami od obsługi podatkowej, a także celnej.
Usługi zastrzeżone dla doradców
Obecnie tylko część usług wymienionych w art. 2 ustawy o doradztwie podatkowym jest zastrzeżonych dla podmiotów uprawnionych do ich zawodowego wykonywania. Chodzi o:
– udzielanie porad, opinii i wyjaśnień z zakresu obowiązków podatkowych i celnych, a także w sprawach egzekucji administracyjnej związanej z tymi obowiązkami oraz
– reprezentowanie podatników, płatników i inkasentów w postępowaniach przed organami (urzędami skarbowymi, celno-skarbowymi, izbami administracji skarbowej) i sądami administracyjnymi.
Przy czym porad i opinii mogą zawodowo udzielać również radcowie prawni, adwokaci i biegli rewidenci, a reprezentować podatników przed organami i sądami administracyjnymi – również radcowie i adwokaci.
Pozostałe usługi, czyli prowadzenie ksiąg rachunkowych, podatkowych i innych ewidencji, a także sporządzanie deklaracji i zeznań może wykonywać każda osoba nieposiadająca specjalnych uprawnień. W praktyce jednak prowadzeniem ksiąg i ewidencji nie muszą zajmować się doradcy, najczęściej robią to księgowi. Natomiast w wypełnianiu zeznań i deklaracji pomagają różnego rodzaju programy prowadzące podatnika za rękę, krok po kroku. Obecnie wypełnianiem zeznań rocznych przez internet zajmuje się również administracja podatkowa (dotyczy to jednak wyłącznie rozliczeń na formularzach PIT-37 i PIT-38).
Oczywiście doradcy podatkowi mogą i zajmują się również powyższymi obowiązkami podatników i płatników. Zwykle jednak posiadają dalej idące kompetencje, w których tajemnica zawodowa i ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej odgrywają istotną rolę.
Czym się wyróżniają
Doradcy często podkreślają, że obecnie są partnerami biznesowymi firm. Reprezentują przedsiębiorców w postępowaniach podatkowych, kontrolach urzędów skarbowych i celno-skarbowych. Sprawdzają też, czy dotychczasowe rozliczenia firmy były prawidłowe, a jeśli nie, to radzą, jak wyjść na prostą lub odzyskać nadpłacony podatek.
Najbardziej wyspecjalizowane doradztwo to jednak uczestnictwo w różnego rodzaju transakcjach, zdarzeniach i procesach. Przykładowo doradcy mogą pomóc w opracowaniu rozwiązań dotyczących sukcesji majątku prywatnego, opodatkowaniu spadków i darowizn, optymalizowaniu podatku od nieruchomości (optymalizacja rozumiana jako doprowadzenie do stanu prawidłowego rozliczania daniny) i podatków dochodowych, przeprowadzaniu transakcji łączenia, dzielenia i tworzenia różnego rodzaju spółek, opodatkowania VAT transakcji dotyczących nieruchomości (np. sprzedaży działek), ustalania stawek VAT w spornych kwestiach itd. Doradcy uczestniczą też w restrukturyzacjach firm, postępowaniach upadłościowych, due diligence, przejęciach spółek, emisji akcji na giełdzie. Zajmują się również cenami transferowymi między podmiotami powiązanymi i rozwiązaniami IT, ułatwiającymi zarządzanie podatkami w firmach. Opracowują programy wypłaty dywidend, programy motywacyjne w firmach itp. Muszą też stawiać czoła fiskusowi, który przeprowadza kontrole i postępowania. W tym celu muszą również budować uzasadnienie ekonomiczne dla transakcji przeprowadzanych w firmie (np. łączenia spółek, wymiany udziałów). Szczególną rolę odgrywają również w sądach administracyjnych, reprezentując podatników w sporach z fiskusem.
Doradca w sądzie
Jak wynika ze statystyk Naczelnego Sądu Administracyjnego, w sprawach podatkowych przed sądami administracyjnymi najczęściej występują doradcy. Jest to związane m.in. z tzw. przymusem adwokackim. O ile bowiem skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego może sporządzić sam podatnik, o tyle skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego może sporządzić jedynie profesjonalny pełnomocnik – a więc radca prawny, adwokat lub doradca podatkowy. Doradcy przyznają, że skonstruowanie skargi do WSA jest bardzo ważne, bo od niej zależy często wygrana lub przegrana w sądzie. Sędziowie z kolei przypominają, że skarga kasacyjna (do NSA) musi być sformalizowana. Musi być nie tylko powołana odpowiednia podstawa kasacyjna z ustawy o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, ale również przywołana właściwa argumentacja, skierowana głównie w stosunku do wyroku WSA.
Co daje tajemnica i OC
Dla klientów doradców podatkowych istotną kwestią jest tajemnica zawodowa, z jakiej korzystają eksperci. Zwolnić z niej doradcę może jedynie sąd. Prokurator prowadzący postępowanie musi więc zwrócić się do sądu o zwolnienie doradcy z tajemnicy, aby uzyskać od niego informacje objęte tą tajemnicą. Z takiej samej ochrony korzystają radcowie prawni i adwokaci. Tajemnica zawodowa oznacza więc najdalej idącą ochronę przed ujawnieniem informacji (np. danych, które dają przewagę konkurencyjną na rynku), jakie klienci przekazują doradcy podatkowemu.
Obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej daje z kolei podatnikowi prawo dochodzenia roszczeń i uzyskania odszkodowania od doradcy, który popełnił błędy.
Zwróćmy również uwagę, że doradcy podatkowi są dziś jedynymi podmiotami świadczącymi usługi w zakresie prowadzenia ksiąg i sporządzania deklaracji, których profesjonalne przygotowanie jest potwierdzone egzaminem państwowym. Co więcej, zgodnie z ustawą o doradztwie i etyką zawodową, mają oni obowiązek ustawicznego, czyli corocznego podwyższania swoich kwalifikacji zawodowych.
