Przedstawiajmy nowości w dwóch ustawach – o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym. W przypadku VAT niewątpliwie największym wyzwaniem będzie mechanizm podzielonej płatności, który zacznie działać od 1 lipca br. Wprawdzie korzystanie z niego będzie dobrowolne, ale może on wpłynąć niekorzystnie na płynność finansową części przedsiębiorców. Nie będą oni bowiem mogli swobodnie dysponować środkami zgromadzonymi na odrębnym rachunku VAT, co może utrudnić im uregulowanie bieżących zobowiązań z innych tytułów, w szczególności wobec kontrahentów.
Przypominamy również o regulacjach w ustawie o VAT, które już weszły w życie. Od początku roku wszyscy podatnicy (z wyjątkiem zwolnionych z VAT) muszą prowadzić ewidencję VAT w formie elektronicznej przy użyciu programów komputerowych. W styczniu pojawiła się też nowa możliwość weryfikacji rzetelności kontrahentów, gdyż na stronie Ministerstwa Finansów można już korzystać z dwóch nowych wykazów (podmiotów niezarejestrowanych, wykreślonych lub przywróconych do rejestru jako podatnicy VAT).
Z kolei w przypadku akcyzy zwrócić należy uwagę na dwie duże nowelizacje. Pierwsza z nich w zasadniczej części weszła w życie 15 grudnia ub.r. i miała na celu uszczelnienie zasad obrotu surowcem tytoniowym. Wprowadziła ona również nową formę zabezpieczenia akcyzowego w postaci hipoteki na nieruchomości, ale te przepisy zaczną obowiązywać 1 czerwca br. W wyniku drugiej nowelizacji od 1 lutego br. akcyzą opodatkowano płyn do papierosów elektronicznych oraz wyroby nowatorskie. Powstanie obowiązku podatkowego w zakresie podatku akcyzowego powodować będzie zarówno produkcja tych wyrobów akcyzowych, jak i ich import z krajów trzecich, czy też nabycie wewnątrzwspólnotowe.
Uwaga! Niezwykle istotne są regulacje przejściowe. Zgodnie z nimi do końca 2018 r. będzie obowiązywać bowiem zerowa stawka akcyzy na te wyroby akcyzowe.
ELEKTRONICZNA EWIDENCJA VAT
Od 1 stycznia 2018 r. wszyscy podatnicy VAT, w tym osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, muszą prowadzić ewidencję VAT (rejestr sprzedaży i zakupów) w formie elektronicznej przy użyciu programów komputerowych. Obowiązkiem tym nie są jednak objęci podatnicy, którzy sprzedają wyłącznie towary i usługi zwolnione z podatku na podstawie art. 43 ust. 1 ustawy o VAT (zwolnienie przedmiotowe) lub korzystają ze zwolnienia podmiotowego (m.in. dla podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym 200 tys. zł – art. 113 ust. 1 lub 9 ustawy o VAT). Z powyższym obowiązkiem związana jest ponadto konieczność przesyłania do urzędu skarbowego JPK_VAT. Zgodnie z ordynacją podatkową podatnicy prowadzący księgi podatkowe przy użyciu programów komputerowych są bowiem obowiązani do comiesięcznego przekazywania organom podatkowym rejestrów VAT w formie JPK.
NOWE WYROBY AKCYZOWE
Od 1 lutego br. płyn do papierosów elektronicznych oraz wyroby nowatorskie zostały opodatkowane akcyzą. Zgodnie z definicją ustawową płyn do papierosów elektronicznych to roztwór przeznaczony do wykorzystania w papierosach elektronicznych, zarówno z nikotyną, jak i bez nikotyny. Natomiast wyroby nowatorskie to wyroby, które w swoim składzie zawierają albo tytoń, albo susz tytoniowy (i ewentualnie dodatkowo płyn do papierosów elektronicznych) i dostarczają aerozol bez spalania mieszaniny.
Nowe kategorie wyrobów objęte będą mechanizmami zbliżonymi do tradycyjnych wyrobów tytoniowych, m.in. obowiązkowo będą produkowane w składach podatkowych raz oznaczane znakami akcyzy. Podstawą opodatkowania płynu do papierosów elektronicznych jest jego ilość wyrażona w mililitrach, a w przypadku wyrobów nowatorskich – ich ilość wyrażona w kilogramach.
Objęcie akcyzą płynu do papierosów elektronicznych oraz wyrobów nowatorskich nie spowoduje jednak od razu wzrostu ich cen dla konsumentów. Do końca 2018 r. zamiast przewidzianych w ustawie stawek akcyzy dla nowych wyrobów akcyzowych stosuje się bowiem zerową stawkę akcyzy. Dopiero od 1 stycznia 2019 r. stawka akcyzy na płyn do papierosów elektronicznych będzie wynosić 0,5 zł za każdy mililitr, a na wyroby nowatorskie – 141,29 zł za każdy kilogram i 31,41 proc. średniej ważonej detalicznej ceny sprzedaży tytoniu do palenia. Ponadto przewidziano też stawki sankcyjne, mające zastosowanie m.in. w przypadku prowadzenia produkcji tych wyrobów z naruszeniem przepisów akcyzowych.
MECHANIZM PODZIELONEJ PŁATNOŚCI
Od 1 lipca 2018 r. podatnicy VAT będą mogli korzystać z mechanizmu podzielonej płatności. Polega on na tym, że zapłata podatku VAT wynikającego z faktury będzie dokonywana na rachunek VAT, natomiast zapłata kwoty netto – na rachunek rozliczeniowy. Zastosowanie podzielonej płatności będzie, co do zasady, dobrowolne – podatnicy bowiem mogą, ale nie muszą skorzystać z mechanizmu. Trzeba pamiętać, że wybór taki będzie miał jedynie nabywca, gdyż to on zdecyduje, czy chce dokonać płatności w ramach mechanizmu podzielonej płatności, czy też nie. Natomiast dostawca nie będzie miał wpływu na decyzję nabywcy w tej sprawie, lecz na jej skutek po prostu otrzyma kwotę odpowiadającą VAT na rachunek VAT, a kwotę netto na rachunek rozliczeniowy. Z punktu widzenia dostawcy istotne znaczenie ma zaś to, że – co do zasady – rachunek VAT może być wykorzystany przez podatnika jedynie do uregulowania kwoty podatku VAT w ramach systemu podzielonej płatności lub uregulowania zobowiązania podatkowego VAT oraz dodatkowego zobowiązania VAT, w tym należnych odsetek. Problemów związanych z ograniczeniami w dysponowaniu środkami zgromadzonymi na rachunku VAT nie rozwiązuje zaś do końca możliwość zwrócenia się przez podatnika z wnioskiem do naczelnika urzędu skarbowego o wyrażenie zgody na przekazanie tych środków na wskazany przez podatnika rachunek rozliczeniowy. W tym przypadku naczelnik urzędu skarbowego będzie bowiem miał aż 60 dni na wyrażenie zgody.
W celu zachęty do stosowania mechanizmu podzielonej płatności przewidziano również liczne korzystne rozwiązania dla tych podatników, którzy podejmą decyzję o dobrowolnym stosowaniu, a także wprowadzono możliwość obniżenia kwoty zobowiązania podatkowego w przypadku zapłaty podatku z rachunku VAT przed terminem jego wymagalności.
