Wydatek na zakup budynków i budowli wzniesionych na cudzym gruncie można jedynie amortyzować. Nie można go odliczyć bezpośrednio od przychodów – orzekł NSA.
Chodziło o kobietę, która kupiła prawa do budynków i budowli składających się na ośrodek wypoczynkowy. Były one postawione na gruntach nadleśnictwa, które kobieta wydzierżawiła. W momencie podpisania aktu notarialnego zapłaciła 300 tys. zł, a pozostałą kwotę (1,1 mln zł) miała dopłacić później.
Sądziła, że wydatek na nabycie ośrodka może zaliczyć jednorazowo do kosztów uzyskania przychodów. Podkreślała, że nie stała się właścicielką ośrodka. Doszło bowiem jedynie do przeniesienia prawa majątkowego, a nie do nabycia środków trwałych – tłumaczyła.
Uważała, że nie jest to inwestycja w obcym środku trwałym (podlegająca amortyzacji), bo – jak twierdziła – byłoby tak tylko wtedy, gdyby środek trwały był w trakcie budowy, montażu lub ulepszenia. Przekonywała, że nie jest to ulepszenie środka trwałego, bo musiałaby dokonać: przebudowy, rozbudowy, rekonstrukcji, adaptacji, modernizacji.
Uznała zatem, że skoro w jej przypadku nie jest spełniony żaden z tych warunków, to zawartej przez nią transakcji nie można uznać za inwestycję w obcym środku trwałym. Podkreślała natomiast, że poniesione przez nią wydatki są związane z osiąganiem przychodów. Pozostaje jej zatem w całości i jednorazowo zaliczyć do kosztów podatkowych.
Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy zgodził się, że zakupu ośrodka nie można traktować jako inwestycji w środku trwałym, bo podatniczka nie podjęła działań, które miałyby ulepszyć ośrodek lub dostosować go do jej działalności. – Nie oznacza to jednak, że podatniczka może zaliczyć wydatek bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodu – stwierdził organ. Uznał, że są to środki trwałe wybudowane na cudzym gruncie, które należy amortyzować.
Dyrektor wskazał, że na jednorazowe odliczenie od przychodu nie pozwala art. 23 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy o PIT. Zgodnie z tym przepisem poniesione wydatki mogą być kosztem dopiero w momencie zbycia i to po odjęciu sumy dokonanych odpisów amortyzacyjnych.
WSA w Gdańsku oraz Naczelny Sąd Administracyjny zgodziły się z fiskusem, że w sprawie nie mamy do czynienia z inwestycją w obcym środku trwałym.
Sędzia NSA Paweł Dąbek wyjaśnił, że z cywilistycznego punktu widzenia podatniczka nie jest właścicielką ośrodka. Kupiła jedynie nakłady (budynki i budowle) na dzierżawionym gruncie.
Oba sądy uznały, że wydatek ten należy amortyzować, zgodnie z art. 22a ust. 2 ustawy o PIT. Nie można go zaliczyć bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów, bo nie pozwala na to art. 23 ust. 1 pkt 1 lit. b tej ustawy.
OPINIA
Środki trwałe są różnie klasyfikowane
Obok tradycyjnych środków trwałych, takich jak własne budynki, maszyny, urządzenia, środki transportu, których cechą charakterystyczną jest to, że stanowią własność podatnika, mamy również środki trwałe „inne”, które tej cechy nie posiadają. Wśród nich znajdują się zarówno „inwestycje w obcych środkach trwałych”, jak i „budynki i budowle wybudowane na cudzym gruncie”. I są to dwie zupełnie różne kategorie, chociaż często są one niewłaściwie definiowane przez podatników. Inwestycja w obcym środku trwałym to np. zmiany wykonane w wynajmowanym budynku (dobudowa ścianki działowej, zmiana aranżacji, ulepszenie, modernizacja), natomiast zakup lub wybudowanie całego budynku na gruncie, którego nie jesteśmy właścicielem, będzie prowadziło zawsze do powstania budynku na cudzym gruncie, a nie inwestycji w obcym środku trwałym.
Odpowiednia klasyfikacja środków trwałych ma w tym przypadku ogromne znaczenie. Bez analizy aktu notarialnego trudno dokonać jednoznacznej oceny, ale wydaje się, że podatniczka miała rację, twierdząc, że nie ma w tym przypadku mowy o inwestycji w obcym środku trwałym. Natomiast błędnie nie zaklasyfikowała budynków i budowli posadowionych na gruntach nadleśnictwa do budynków i budowli wybudowanych na cudzym gruncie. Takie składniki majątkowe podlegają amortyzacji i nie można ich zakwalifikować jednorazowo do kosztów uzyskania przychodów. Słusznie więc orzekł sąd w tym przypadku.
ORZECZNICTWO Wyrok NSA z 22 listopada 2017 r., sygn. akt II FSK 3097/15.
