Najprawdopodobniej od drugiej połowy kwietnia br. przedsiębiorcy, którzy planują drogowy przewóz niektórych towarów (tzw. wrażliwych), będą musieli się zmierzyć z nowymi wymogami i obowiązkami. Chodzi o towary takie jak paliwa silnikowe, oleje smarowe, rozcieńczalniki i rozpuszczalniki, susz tytoniowy, alkohol etylowy całkowicie skażony.
To właśnie w ich przypadku najczęściej dochodzi do wyłudzeń podatku VAT. Nowa ustawa, według rządu, ma być narzędziem do walki z nieuczciwymi firmami. Uzupełni pakiet paliwowy, który działa od sierpnia 2016 r.
Nowe regulacje zawarto w uchwalonej 9 marca 2017 r. ustawie o systemie monitorowania drogowego przewozu towarów (dalej: u.s.m.d.p.t.). Znaczna część środowiska przewoźników drogowych, spedytorów i logistyków oraz branża prywatnego sektora paliwowego namawiała prezydenta do zawetowania ustawy. 31 marca br. prezydent jednak ustawę podpisał.
Na marginesie należy dodać, że sprzeciw przedsiębiorców nie wynikał z kwestionowania zasadności przygotowania nowych rozwiązań prawnych mających na celu zminimalizowanie nielegalnego i nieopodatkowanego obrotu towarami uznanymi za wrażliwe, gdyż te są zapewne dla większości zrozumiałe. Proponowane regulacje budziły kontrowersje przede wszystkim z uwagi na to, że są niespójne, w niektórych sytuacjach niemożliwe do wykonania, bardzo represyjne dla wszystkich uczestników przewozu (nadawców, odbiorców, przewoźników i kierowców). Stawiany jest też im często zarzut, że są niesprawiedliwe, gdyż przewidują m.in. przerzucenie odpowiedzialności z właściciela towaru na przewoźnika. Koronnym argumentem jest to, że obowiązki są kosztowne i pracochłonne, a nieproporcjonalne do zamierzonych efektów.
W ustawie nie przewidziano odpowiedniego vacatio legis. W ocenie przedsiębiorców konieczne byłoby wprowadzenie co najmniej kilkumiesięcznego okresu, w którym podmioty podlegające nowym wymogom zdążyłyby się odpowiednio przygotować do realizacji nowych obowiązków, w tym przede wszystkim wyposażyć w odpowiedni sprzęt czy instrumenty techniczne oraz przeszkolić pracowników w niezbędnym zakresie. Tymczasem przepisy ustawy wejdą w życie po upływie 14 dni od ogłoszenia. A to – z uwagi na wagę, jaką resort finansów przywiązuje do nowych regulacji – może nastąpić w krótkim czasie po podpisaniu przez prezydenta.
Jedynym pozytywnym rozwiązaniem wynikającym z przepisu końcowego ustawy jest opóźnienie terminu wejścia w życie, tj. do 30 kwietnia br., przepisów ustanawiających kary pieniężne za niedokonanie określonych obowiązków lub nienależyte ich wykonanie. Choć i w tym przypadku zaproponowany okres przejściowy może de facto okazać się bardzo krótki.
PYTANIE 1
Jakie towary będą objęte obowiązkiem monitorowania przewozu?
Systemem monitorowania drogowego przewozu towarów będą objęte przede wszystkim towary uznawane za wrażliwe. Należą do nich w szczególności:
● paliwa silnikowe i pochodne (w tym biodiesel),
● oleje smarowe,
● odmrażacze na bazie alkoholu etylowego,
● rozcieńczalniki i rozpuszczalniki,
● alkohol etylowy całkowicie skażony.
Obowiązek stosowania systemu dotyczyć będzie sytuacji, kiedy masa brutto przesyłki towarów przekracza 500 kg lub jej objętość przekracza 500 litrów. Szczegółowa lista towarów objętych podkategoriami Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) oraz pozycjami Nomenklatury Scalonej (NC) została określona w art. 3 ust. 2 pkt 1 ustawy. W przypadku suszu tytoniowego nieoznaczonego znakami akcyzy systemowi monitorowania podlega przewóz tego towaru bez względu na jego ilość w przesyłce.
Ponadto systemowi monitorowania może w przyszłości podlegać przewóz towarów innych niż wyżej wymienione, w stosunku do których zachodzić będzie uzasadnione prawdopodobieństwo wystąpienia naruszeń przepisów prawa podatkowego w zakresie podatku od towarów i usług lub podatku akcyzowego, mogących powodować, ze względu na skalę lub częstotliwość obrotu tymi towarami, znaczne uszczuplenia tych podatków. Ustawa zostawia furtkę dla ministra właściwego do spraw finansów publicznych. Wykaz tych dodatkowych wrażliwych towarów może zostać przez niego określony w drodze rozporządzenia wydanego na podstawie art. 3 ust. 11 ustawy.