Korzyści podatkowe osiągnięte między 15 lipca a 31 grudnia 2016 r., mające charakter agresywnej optymalizacji, są niedozwolone. Nie korzystają z ochrony.
Interpretacje indywidualne wydane przed wejściem w życie klauzuli przeciw unikaniu opodatkowania (15 lipca 2016 r.), a które dają korzyści podatkowe od 1 stycznia 2017 r., nie chronią podatników. Wynika to z ustawy z 29 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2016 r. poz. 1926).
Powstała zatem wątpliwość, czy interpretacje wydane między 15 lipca a 31 grudnia 2016 r. z takiej ochrony korzystają. Jak bowiem stwierdził Piotr Liss, doradca podatkowy i partner w RSM Poland, możliwa jest taka interpretacja nowego przepisu, że wszelkie korzyści osiągnięte między 15 lipca a 31 grudnia 2016 r., nawet jeśli miały charakter agresywnej optymalizacji, były dozwolone. Zapytaliśmy więc Ministerstwo Finansów i ekspertów, czy taka interpretacja jest uprawniona.
● Odpowiedź Ministerstwa Finansów dla DGP
Na podstawie art. 3 ustawy z 29 listopada 2016 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw do przepisów ustawy z 13 maja 2016 r. Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw wprowadzono regulację prawną określoną w art. 5 ust. 1a. Należy stwierdzić, że art. 3 wskazanej ustawy jest zgodny z założeniami i intencją regulacji wprowadzonych ustawą z 13 maja 2016 r. – wyrażonych w art. 7 tej ustawy i stanowi doprecyzowanie tych regulacji. Stosownie do powołanego przepisu można zastosować klauzulę do korzyści podatkowych powstałych po 15 lipca 2016 r. nawet wówczas, gdy czynności związane z powstaniem tych korzyści zostały dokonane przed tym dniem.
Stwierdzenie zatem, że wszelkie korzyści osiągnięte między 15 lipca a 31 grudnia 2016 r. były dozwolone, nie jest uzasadnione.
Zawarte w powyższych przepisach rozwiązania, które uniemożliwiają stosowanie schematów agresywnego planowania podatkowego, jeżeli zostały zastosowane przez podatników przed wejściem w życie przepisów o klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania, a korzyści podatkowe z nich wynikające są nadal generowane w okresie obowiązywania klauzuli, należy uznać za niezbędne do przeciwdziałania unikaniu opodatkowania. Wprowadzone regulacje prawne mają służyć przede wszystkim przeciwdziałaniu unikania opodatkowania, które prowadzi do uszczuplania dochodów podatkowych oraz zaburza równą konkurencję podmiotów na rynku. ⒸⓅ
OPINIE EKSPERTÓW
Stanowisko zawarte w odpowiedzi MF budzi wątpliwości co do zgodności z ustawą z 29 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw. Wspomniana ustawa wprowadziła zasadę, że ochrony wynikającej z interpretacji indywidualnej nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa została uzyskana po 1 stycznia 2017 r. Przywołana ustawa nie wspomina, że walor ochronny interpretacji może zostać podważony także w okresie od 15 lipca do 31 grudnia 2016 r. Dlatego jeżeli ministerstwo podtrzyma stanowisko przedstawione w odpowiedzi, należy je ocenić krytycznie. MF ingeruje w materię ustawową. Gdyby przyjąć stanowisko MF, to nie wiadomo byłoby, jaki był cel odwołania się w ustawie do daty 1 stycznia 2017 r. jako warunkujące niestosowanie ochrony płynącej z interpretacji. Stanowisko to jest tym bardziej niezrozumiałe, że interpretacje indywidualne są samoistną instytucją prawa podatkowego. W związku z tym klauzula obejścia prawa nie powinna być w stosunku do nich regulacją szczególną. Skoro datą graniczną w ochronie wynikającej z interpretacji jest 1 stycznia 2017 r., nie może ona zostać zastąpiona albo pominięta (jak to zrobiło MF) na podstawie przepisów o klauzuli. Stanowisko MF nie umacnia zaufania podatników do organów podatkowych, tym bardziej że zostało przedstawione po zakończeniu okresu, którego dotyczy.
Interpretacja dokonana przez MF w znacznej części odpowiada treści obowiązujących przepisów. Należy pamiętać, że ustawa zmieniająca z 29 listopada 2016 r. nie wprowadza zmian w ordynacji podatkowej, ale w ustawie zmieniającej z 13 maja 2016 r. Mimo że taka praktyka nie jest właściwa, nie była dotąd kwestionowana. Na skutek obu zmian doprecyzowano przepisy przejściowe umożliwiające organom podatkowym odmowę objęcia ochroną podatników, którzy zastosowali się do indywidualnej interpretacji w warunkach wskazujących na unikanie opodatkowania bądź nadużycie prawa w VAT.
I tak, na mocy ustawy zmieniającej z 13 maja 2016 r. odmowa taka może dotyczyć podatników, którzy zastosowali się do interpretacji wydanych od 15 lipca 2016 r. Natomiast na mocy zmienionych regulacji z 29 listopada 2016 r. odmowa może także dotyczyć wszelkich podatników, którzy zastosowali się do wcześniejszych interpretacji wydanych przed 15 lipca 2016 r., jeżeli korzyść podatkowa zostanie uzyskana po 1 stycznia 2017 r.
Nie oznacza to automatycznie, że między 15 lipca a 31 grudnia 2016 r. dozwolone było osiąganie korzyści z unikania opodatkowania bądź nadużycia prawa w VAT, nawet jeśli miały charakter agresywnej optymalizacji. W tym zakresie organy mogą bowiem zastosować art. 119a ordynacji, zgodnie z którymi czynność mająca na celu uniknięcie opodatkowania nie skutkuje osiągnięciem korzyści podatkowej.
Przepisy te nie mają jednak wpływu na zakres ochrony udzielonej podatnikom na mocy art. 14k–14n ordynacji. Oznacza to, że o ile podatnik uzyskał interpretację przed 15 lipca 2016 r. i zastosował się do niej w taki sposób, że przed zakończeniem roku przyniosło mu to korzyść podatkową, to nawet jeżeli będzie ona w danych okolicznościach sprzeczna z przedmiotem i celem przepisu ustawy podatkowej, a podatnik działał w sposób sztuczny, przysługiwać mu będzie ochrona przewidziana w ordynacji. W szczególności podatnik taki powinien zostać zwolniony z obowiązku zapłaty podatku oraz nie powinno się wobec niego toczyć postępowanie karne skarbowe.
