MARCIN ZIMNY - Obowiązujące od 1 września zmienione przepisy ustawy o podatku akcyzowym potwierdzają, że przed nowelizacją producenci posiadający koncesję nie musieli płacić akcyzy od energii elektrycznej nabytej od innych wytwórców.
Od 1 września tego roku obowiązują zmienione przepisy dotyczące opodatkowania akcyzą zużycia energii elektrycznej. Co ta zmiana oznacza w praktyce?
Zmiana art. 9 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku akcyzowym, która weszła w życie 1 września, usunęła poważną lukę w prawie. Luka polegała na tym, że nie wskazano wśród czynności opodatkowanych zużycia energii elektrycznej przez wytwórcę posiadającego koncesję jedynie na wytwarzanie energii elektrycznej, w sytuacji gdy energia została wytworzona przez innego wytwórcę.
Jak się odnosi do tej zmiany resort finansów?
Ministerstwo Finansów w uzasadnieniu do nowelizacji ustawy o podatku akcyzowym sugeruje, że zmiana ta ma jedynie charakter doprecyzowujący. Nie jest to zaskoczeniem, gdyż minister finansów, dostrzegając ten problem, wydał 31 marca 2009 r. (nr AE 6/033/13/IRZ/09/1772) interpretację ogólną, w której stwierdził, że podmiot posiadający koncesję na wytwarzanie energii elektrycznej, który dokupuje energię elektryczną i zużywa ją na własne potrzeby, staje się nabywcą końcowym w rozumieniu ustawy o podatku akcyzowym.
Zatem zdaniem ministra niesprawiedliwe i mogące podważyć zasadę równości wobec prawa byłoby uprzywilejowanie podmiotów, które jedynie z uwagi na sam fakt posiadania koncesji na wytwarzanie energii elektrycznej mogłyby nabywać energię po cenie niezawierającej akcyzy, którą następnie wykorzystałyby w taki sam sposób jak każdy inny nabywca końcowy (ale nieposiadający koncesji na wytwarzanie energii elektrycznej), który kupuje energię elektryczną po cenie zawierającej podatek akcyzowy.
Czy stanowisko ministra finansów jest poprawne?
Należy zgodzić się z ministrem finansów, że w takiej sytuacji brak opodatkowania akcyzą zużycia energii przez wytwórców jest niezgodny z zasadą równości wobec prawa. Jednocześnie jednak należy pamiętać, że w art. 9 ustawy o podatku akcyzowym został zawarty zamknięty katalog czynności dotyczących energii elektrycznej, które są przedmiotem opodatkowania akcyzą. Skoro ten artykuł nie przewidywał wyraźnie opodatkowania energii dokupionej i zużywanej przez wytwórcę posiadającego koncesję jedynie na wytwarzanie energii elektrycznej, nie można takiego obowiązku wyinterpretować, wbrew jednoznacznemu brzmieniu przepisów. Byłoby to niezgodne z fundamentalną zasadą prawa podatkowego w demokratycznym państwie stanowiącą, że zakres przedmiotu opodatkowania musi być precyzyjnie określony w ustawie podatkowej.
Zgoda na taki sposób interpretacji przepisów, jaki zaprezentowało ministerstwo, oznaczałaby dla każdego podatnika niepewność, czy w jego indywidualnej sprawie urzędnik nie stwierdzi, że powinien zapłacić wyższy podatek, gdyż – choć nie wynika to z ustawy – zapłacenie przez niego określonej kwoty podatku czy brak zapłaty jest niesprawiedliwe.
Czy zatem wytwórcy powinni płacić akcyzę przed 1 września 2010 r.?
Wytwórcy w opisanej sytuacji nie musieli płacić akcyzy przed 1 września 2010 r. Jeżeli zapłacili akcyzę od zużycia energii elektrycznej, która została nabyta od innego wytwórcy, mogą teraz wnioskować o zwrot akcyzy. Już zapadły orzeczenia sądów administracyjnych.
Zmiana art. 9 ust. 1 pkt 2 dodatkowo potwierdza, że przed nowelizacją akcyza od takiej energii nie powinna być płacona.