JACEK KAPICA o planach prac na 2010 rok - Pod koniec miesiąca Ministerstwo Finansów przedstawi Strategię Służby Celnej na lata 2010–2015. Trwają też prace nad wdrożeniem ustawy o Służbie Celnej i przeprowadzeniem wartościowana stanowisk pracy.
ROZMOWA
EWA MATYSZEWSKA
Jak celnicy radzą sobie z nowymi obowiązkami, które na nich nałożyła ustawa o Służbie Celnej, obowiązująca od końca października 2009 r., np. z kontrolą hazardu?
JACEK KAPICA*

Skutecznie. Już w grudniu ubiegłego roku przeprowadziliśmy kontrole automatów o niskich wygranych pod kątem wielkości stawki i wygranej. Okazało się, że 84 proc. skontrolowanych automatów posiada funkcjonalność przekraczającą normy ustawowe. Te automaty posiadały certyfikat jednostek badających i zostały zarejestrowane przez Ministerstwo Finansów przed wejściem w życie rozporządzenia z marca 2009 r., ale wtedy jednostki badające nie miały obowiązku badania tej funkcjonalności. Jednak ta regulacja była w ustawie, a automaty musiały być do tego dostosowane. Stawka mogła wynosić maksymalnie 7 euro centów, a wygrana maksymalnie 15 euro. Automaty nie powinny mieć możliwości przekraczania tych wysokości stawek i wygranych. Od momentu gdy celnicy otrzymali uprawnienia kontroli, stwierdzają, że automaty przekraczają ustawowe limity. Wszystkie zatrzymane automaty zostały objęte przez prokuraturę w Białymstoku jednym śledztwem. Teraz będziemy dalej prowadzili kontrole, ale po ujawnieniu choć jednego automatu z niewłaściwymi parametrami, będzie podejmowane postępowanie celem cofnięcia całego zezwolenia.

Nowa ustawa o Służbie Celnej zlikwidowała Szczególny Nadzór Podatkowy (SZNP). Pracownicy nie są zadowoleni z tego rozwiązania.

To było rozwiązanie zasadne z punktu widzenia przedsiębiorców i efektywności sprawowania kontroli. Jesteśmy przecież dla przedsiębiorców, nie na odwrót. Likwidacja SzNP pozwoliła na ujednolicenie trybu kontroli. Obecnie mamy 1500 osób pracowników cywilnych w Służbie Celnej, w tym w 1050 SzNP. 1008 osób spośród nich zadeklarowało wykonywanie czynności kontrolnych w statusie funkcjonariusza celnego. Dla tych osób nie ma znaczenia w jakim statusie wykonują swoje zadania, czy pracowników cywilnych czy funkcjonariuszy celnych. Wykonywali oni swoją pracę dobrze i będą to robić dalej. W związku z tym również przedsiębiorcy mogą być pewni, że kompetencje dotychczasowych kontrolerów nie zostaną zmarnowane. Są jednostki, którym się to nie podoba. Większość jednak te zmiany akceptuje.

Co stanie się z osobami, które nie będą chciały zmienić statusu?

Będą wykonywać inne zadania np. prowadzić postępowania.

Dlaczego część tych osób nie chce zmienić swojego statusu?

Być może z sentymentu do służby cywilnej. Pewnie w niektórych przypadkach z powodu osiągnięć w służbie cywilnej i statusu urzędnika służby cywilnej, która daje im pewność zatrudnienia.

Co z emeryturami mundurowymi dla celników?

Rozmawiałem na ten temat z ministrem Bonim. Rozwiązania emerytalne dla nowych funkcjonariuszy służb mundurowych powinny dotyczyć też Służby Celnej.



Jakieś szczegóły?

Jeszcze na to za wcześnie. Jednak, jeśli zamyka się emerytury w wydaniu PRL-owskim nikt nie będzie wprowadzał nowej grupy do starego systemu. Natomiast, jak będzie wyglądał nowy system, tego nie wiem. Liczę jednak, że funkcjonariusze celni zostaną potraktowani tak samo jak Policja czy Straż Graniczna.

Ostatnio pojawiły się głosy, że są problemy z mianowaniem funkcjonariuszy. Celnicy odwołują się od podejmowanych decyzji. Czy to prawda?

Chodzi o zmianę stopni w związku z wejściem w życie nowej ustawy o Służbie Celnej. W momencie, kiedy dochodzi do zmiany stopni z dotychczasowych takich niedookreślonych na te, które są porównywalne do innych służb mundurowych, to zmiana stopnia musiała nastąpić na podstawie obiektywnego kryterium. Punktacja obiektywna dla wszystkich odnosząca się do stażu w służbie, zaangażowania funkcjonariusza i wykształcenia nie zawsze odpowiada subiektywnym ocenom pojedynczych funkcjonariuszy celnych. W związku z tym są osoby niezadowolone z tej punktacji i wnoszą odwołania. Tych odwołań jest 535 na 14,5 tys. zatrudnionych w Służbie Celnej. To byłoby nienaturalne, gdyby nie było odwołań. Myślę, że gdyby nie było obiektywnych kryteriów to odwołań byłoby znacznie więcej.

Jaki ma pan plan prac na 2010 rok?

Priorytetem jest dla nas wdrożenie ustawy o Służbie Celnej i przeprowadzenie wartościowana stanowisk pracy, bo ustawa wymaga aby to wprowadzić 1 stycznia 2011 roku.. Z punktu widzenia legislacyjnego na pewno zajmiemy się nowelizacją ustawy o podatku akcyzowym w zakresie wdrożenia dyrektywy dotyczącej elektronicznych dokumentów towarzyszących przemieszczaniu wyrobów akcyzowych. Obecnie ustawa jest przed Radą Ministrów. Na jej wdrożenie mamy czas do 1 stycznia 2011 r. Równolegle prowadzimy przetarg na budowę systemu informatycznego. W przypadku prawa celnego jest w Sejmie nowelizacja, ale ona dostosowuje tylko odnośniki legislacyjne do ujednoliconej wersji rozporządzenia unijnego.

A co ze zmianami w Służbie Celnej?

Najważniejsze elementy rozwoju podnoszące skuteczność działania znajdą się w Strategii Służby Celnej, którą przedstawimy pod koniec miesiąca. Będą w niej cele, inicjatywy i działania Służby Celnej na lata 2010-2015, które odpowiadają dokumentom unijnym wyznaczającym zadania dla służb celnych państw członkowskich UE, działaniom w ramach programu modernizacji oraz programowi informatyzacji e-cło. Dodatkowo chcemy przedstawić cele i rolę Służby Celnej w ramach polskiej polityki zagranicznej, w tym czekającej nas prezydencji. Trzecim dokumentem będzie program antykorupcyjny w Służbie Celnej, zawierający cele i działania w ramach profilaktyki antykorupcyjnej.

* Jacek Kapica
wiceminister finansów