To kolejny wyrok unijnego trybunału w sprawie zakresu zwolnienia przewidzianego w art. 135 ust. 1 lit. g unijnej dyrektywy VAT. Przepis ten mówi o usługach zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi określonymi przez państwa członkowskie.
W jednym z wcześniejszych wyroków – z 2 lipca 2020 r. (sygn. akt C-231/19) TSUE orzekł, że ze zwolnienia od VAT nie korzysta firma, która za pomocą platformy internetowej zarządza zarówno specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, jak i innymi funduszami. Pisaliśmy o tym w artykule „Zwolnione jest tylko zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi” (DGP nr 131/2020).
Tym razem sytuacja była jednak inna.

Współpraca była niezbędna

Najnowszy wyrok TSUE zapadł wprawdzie w sprawie przedsiębiorców austriackich, ale ma znaczenie także dla naszego kraju ze względu na harmonizację przepisów o VAT w całej Unii Europejskiej.
Chodziło o spółki zarządzające specjalnymi funduszami, które w celu prawidłowego wykonywania swoich usług podjęły współpracę z innymi firmami. Część z tych podmiotów była odpowiedzialna za obliczanie podatku od dochodów uzyskanych przez posiadaczy jednostek uczestnictwa w funduszach. Inne firmy współpracujące z funduszami udzielały im licencji na korzystanie z oprogramowania informatycznego, które umożliwiało zarządzanie ryzykiem i pomiar rentowności funduszy.
Spółki zarządzające funduszami uważały, że oba rodzaje usług wykonywanych przez współpracujące z nimi podmioty są zwolnione z podatku na podstawie art. 135 ust. 1 lit. g dyrektywy VAT. Przekonywały, że usługi te są nierozerwalnie związane z zarządzaniem funduszami i są świadczone wyłącznie w tym celu.
Tłumaczyły, że w pierwszym przypadku, aby obliczyć podatek od dochodów uczestników funduszy, podmiot współpracujący musi uwzględniać cechy właściwe różnym rodzajom inwestorom, sporządzać własne rozliczenie kosztów itp. W drugim przypadku musi zastosować właściwe parametry oprogramowania. Tylko dzięki temu i na podstawie danych dostarczonych przez spółki oprogramowanie może obliczać wskaźniki ryzyka i rentowności funduszy. Wskaźniki te są potem wykorzystywane w sprawozdaniach przekazywanych organom publicznym – tłumaczyły spółki zarządzające funduszami.

Fiskus zażądał podatku

Austriacki fiskus uznał jednak, że usługi wykonywane przez podmioty współpracujące powinny być opodatkowane. W pierwszym przypadku dopatrzył się usługi typowej dla zawodu doradcy podatkowego bądź biegłego rewidenta, niewchodzącej w zakres zwolnienia podatkowego. Co do drugiego rodzaju usług był zdania, że jest to zwyczajna pomoc techniczna, która nie jest niezbędna do zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi.
Wątpliwości w obu sprawach nabrał federalny sąd do spraw finansowych. Zawiesił więc postępowania i skierował pytania do Trybunału Sprawiedliwości UE.
Można odjąć hipotetyczne odsetki. Nawet do 250 tys. zł
Można odjąć hipotetyczne odsetki. Nawet do 250 tys. zł

Zobacz również

Wcześniejsze wyroki TSUE

TSUE połączył obie sprawy do rozpoznania i wydał wspólny wyrok, przyznając rację spółkom. Przypomniał swój wyrok z 2 lipca 2020 r. (sygn. C-231/19), w którym orzekł, że usługi można uznać za zwolnione z podatku w rozumieniu art. 135 ust. 1 lit. g dyrektywy VAT, jeżeli „stanowią one odrębną całość oraz spełniają specyficzne i istotne funkcje z zakresu zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi”.
W innym wyroku – z 13 marca 2014 r. (sygn. C-464/12) TSUE stwierdził, że opodatkowanie usług świadczonych na zasadzie outsourcingu skutkowałoby uprzywilejowaniem funduszy, które działają samodzielnie. To w opinii TSUE przeczyłoby zasadzie neutralności VAT.
Trybunał przypomniał ponadto, że zwolnienie zapisane w art. 135 ust. 1 lit. g unijnej dyrektywy VAT wprowadzono po to, aby wspierać dostęp drobnych inwestorów do rynku papierów wartościowych. Wskutek braku tego zwolnienia najmniejsi inwestorzy byliby opodatkowani w większym stopniu niż inwestorzy, którzy bezpośrednio inwestują swoje pieniądze w papiery wartościowe i nie korzystają z usług zarządzania funduszami. To również byłoby sprzeczne z unijną zasadą neutralności VAT.
Nawiązując do obu tych wyroków, TSUE orzekł, że w obu przypadkach sporne usługi mogą korzystać ze zwolnienia, o ile pozostają one w nierozerwalnym związku z zarządzaniem funduszami inwestycyjnymi i są świadczone wyłącznie w tym celu. Czy tak faktycznie jest, będzie musiał ustalić austriacki sąd krajowy – podsumował TSUE.

orzecznictwo

Wyrok TSUE z 17 czerwca 2021 r. w połączonych sprawach C-58/20 i C-59/20. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia