Usługi przedsiębiorców współpracujących z podmiotem zarządzającym specjalnymi funduszami inwestycyjnymi są zwolnione z opodatkowania, jeśli są nierozerwalnie związane z zarządzaniem i są świadczone wyłącznie w tym celu – wynika z wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE.
To kolejny wyrok unijnego trybunału w sprawie zakresu zwolnienia przewidzianego w art. 135 ust. 1 lit. g unijnej dyrektywy VAT. Przepis ten mówi o usługach zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi określonymi przez państwa członkowskie.
W jednym z wcześniejszych wyroków – z 2 lipca 2020 r. (sygn. akt C-231/19) TSUE orzekł, że ze zwolnienia od VAT nie korzysta firma, która za pomocą platformy internetowej zarządza zarówno specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, jak i innymi funduszami. Pisaliśmy o tym w artykule „Zwolnione jest tylko zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi” (DGP nr 131/2020).
Tym razem sytuacja była jednak inna.
Współpraca była niezbędna
Najnowszy wyrok TSUE zapadł wprawdzie w sprawie przedsiębiorców austriackich, ale ma znaczenie także dla naszego kraju ze względu na harmonizację przepisów o VAT w całej Unii Europejskiej.
Chodziło o spółki zarządzające specjalnymi funduszami, które w celu prawidłowego wykonywania swoich usług podjęły współpracę z innymi firmami. Część z tych podmiotów była odpowiedzialna za obliczanie podatku od dochodów uzyskanych przez posiadaczy jednostek uczestnictwa w funduszach. Inne firmy współpracujące z funduszami udzielały im licencji na korzystanie z oprogramowania informatycznego, które umożliwiało zarządzanie ryzykiem i pomiar rentowności funduszy.
Spółki zarządzające funduszami uważały, że oba rodzaje usług wykonywanych przez współpracujące z nimi podmioty są zwolnione z podatku na podstawie art. 135 ust. 1 lit. g dyrektywy VAT. Przekonywały, że usługi te są nierozerwalnie związane z zarządzaniem funduszami i są świadczone wyłącznie w tym celu.
Tłumaczyły, że w pierwszym przypadku, aby obliczyć podatek od dochodów uczestników funduszy, podmiot współpracujący musi uwzględniać cechy właściwe różnym rodzajom inwestorom, sporządzać własne rozliczenie kosztów itp. W drugim przypadku musi zastosować właściwe parametry oprogramowania. Tylko dzięki temu i na podstawie danych dostarczonych przez spółki oprogramowanie może obliczać wskaźniki ryzyka i rentowności funduszy. Wskaźniki te są potem wykorzystywane w sprawozdaniach przekazywanych organom publicznym – tłumaczyły spółki zarządzające funduszami.
Fiskus zażądał podatku
Austriacki fiskus uznał jednak, że usługi wykonywane przez podmioty współpracujące powinny być opodatkowane. W pierwszym przypadku dopatrzył się usługi typowej dla zawodu doradcy podatkowego bądź biegłego rewidenta, niewchodzącej w zakres zwolnienia podatkowego. Co do drugiego rodzaju usług był zdania, że jest to zwyczajna pomoc techniczna, która nie jest niezbędna do zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi.
Wątpliwości w obu sprawach nabrał federalny sąd do spraw finansowych. Zawiesił więc postępowania i skierował pytania do Trybunału Sprawiedliwości UE.
Wcześniejsze wyroki TSUE
TSUE połączył obie sprawy do rozpoznania i wydał wspólny wyrok, przyznając rację spółkom. Przypomniał swój wyrok z 2 lipca 2020 r. (sygn. C-231/19), w którym orzekł, że usługi można uznać za zwolnione z podatku w rozumieniu art. 135 ust. 1 lit. g dyrektywy VAT, jeżeli „stanowią one odrębną całość oraz spełniają specyficzne i istotne funkcje z zakresu zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi”.
W innym wyroku – z 13 marca 2014 r. (sygn. C-464/12) TSUE stwierdził, że opodatkowanie usług świadczonych na zasadzie outsourcingu skutkowałoby uprzywilejowaniem funduszy, które działają samodzielnie. To w opinii TSUE przeczyłoby zasadzie neutralności VAT.
Trybunał przypomniał ponadto, że zwolnienie zapisane w art. 135 ust. 1 lit. g unijnej dyrektywy VAT wprowadzono po to, aby wspierać dostęp drobnych inwestorów do rynku papierów wartościowych. Wskutek braku tego zwolnienia najmniejsi inwestorzy byliby opodatkowani w większym stopniu niż inwestorzy, którzy bezpośrednio inwestują swoje pieniądze w papiery wartościowe i nie korzystają z usług zarządzania funduszami. To również byłoby sprzeczne z unijną zasadą neutralności VAT.
Nawiązując do obu tych wyroków, TSUE orzekł, że w obu przypadkach sporne usługi mogą korzystać ze zwolnienia, o ile pozostają one w nierozerwalnym związku z zarządzaniem funduszami inwestycyjnymi i są świadczone wyłącznie w tym celu. Czy tak faktycznie jest, będzie musiał ustalić austriacki sąd krajowy – podsumował TSUE.
orzecznictwo
Wyrok TSUE z 17 czerwca 2021 r. w połączonych sprawach C-58/20 i C-59/20. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
