Subskrybuj nas na Youtube
Za okresy od 1 października 2020 r. wszystkie podmioty zarejestrowane jako czynni podatnicy VAT będą obowiązkowo składać nowy JPK_VAT, który obejmie część deklaracyjną i ewidencyjną. Dotyczy to również mających taki status jednostek sektora finansów publicznych. W związku z tym będą one musiały nie tylko dostosować używane oprogramowanie, konieczne może być też wdrożenie w tych jednostkach zmian organizacyjnych, które pozwolą na efektywne stosowanie oznaczeń GTU i symboli literowych przewidzianych w nowych regulacjach.
1 Jak JPK_V7M wpływa na procedury przekazywania danych wewnątrz gminy
W ramach naszej gminy funkcjonuje kilkanaście jednostek organizacyjnych, m.in. zakładów budżetowych, szkół i przedszkoli. Jako gmina jesteśmy jednym podatnikiem VAT. Do tej pory każda z jednostek, w której jest księgowość, prowadziła swoją własną ewidencję, generowała dane do JPK_VAT i deklaracji, by następnie przekazać je do gminy, która to wszystko łączyła i przekazywała do urzędu skarbowego. Czy w związku z wprowadzeniem nowych zasad składania JPK_VAT połączonego z deklaracją musimy zmienić stosowane do tej pory zasady?
Przeprowadzenie kilka lat temu obowiązkowego scalenia gminy i jej jednostek organizacyjnych w jednego podatnika podatku od towarów i usług skutkowało tym, że składana była wspólna deklaracja i informacja JPK_VAT. Zasada taka w dalszym ciągu obowiązuje pod rządami obowiązujących od października 2020 r. regulacji dotyczących zasad prowadzenia ewidencji VAT i składania nowego JPK_VAT (ewidencja wraz z deklaracją), czyli odpowiednio JPK_V7M lub JPK_V7K. To oznacza, że generalnie wprowadzenie nowych przepisów w tym zakresie nie powinno wiązać się z rewolucyjnymi zmianami wewnątrz samej gminy jako podatnika VAT. W konsekwencji dotychczas stosowane procedury mogą w dalszym ciągu funkcjonować, jednak konieczna jest ich modyfikacja.
Obowiązek wprowadzenia zmian wynika z tego, że uprzednio w ramach JPK_VAT udostępniana była tylko informacja o ewidencji, a obecnie podatnik przekazuje w odpowiedniej strukturze całą ewidencję oraz deklarację VAT. Co więcej, prawodawca precyzuje, jak ma być prowadzona ewidencja, jakie dane powinny w niej być zamieszczane. Zatem już w ewidencji podatnicy muszą uwzględniać konkretne informacje określone przez ministra w przepisach wykonawczych i następnie przekazywać je administracji podatkowej w strukturze JPK_V7. Może to w praktyce wymusić dalszą centralizację ewidencji VAT i odpowiednią modyfikację narzędzi informatycznych. W takim przypadku gminy muszą tak ustawić procesy, by dane były przekazywane na bieżąco. Biorąc jednak pod uwagę, że prawodawca nie zastrzegł, iż ewidencja VAT nie może być podzielona na części odpowiadające jednostkom organizacyjnym, należy uznać, że możliwe jest pionowe delegowanie obowiązków do poszczególnych jednostek. Przy czym delegowanie obowiązków dotyczących prowadzenia ewidencji zgodnej ze strukturą JPK_V7 wymusza wdrożenie odpowiednich mechanizmów kontrolnych, np. ścieżki audytu danych następnie wykorzystywanych przy sporządzaniu JPK_V7 przekazywanych administracji skarbowej.
Rzecz jasna konieczne jest wprowadzenie procedur organizacyjnych i wdrożenie rozwiązań informatycznych, które umożliwią stosowanie oznaczeń GTU i symboli literowych przewidzianymi w przepisach.
Teoretycznie nowe zasady prowadzenia ewidencji i sporządzania JPK_VAT nie wymuszą zmiany zasad fakturowania. Regulacje dotyczące tych zagadnień nie odnoszą się bowiem wprost do wystawiania faktur. Jednak jest to dobry moment na sprawdzenie poprawności fakturowania. Doświadczenie pokazuje, że w praktyce informacje zawarte w dokumentach sprzedaży są często zbyt mało dokładne, nieprecyzyjne, a przez to niewystarczające do prawidłowego zaewidencjonowania sprzedaży i przekazania ewidencji w ramach struktury JPK_V7.
2 Czy nowy JPK_VAT wpływa na stosowanie przez gminę i jej jednostki organizacyjne wskaźnika proporcji
Po połączeniu gminy w jednego podatnika składamy wspólną deklarację i JPK_VAT dla całej gminy i jej jednostek organizacyjnych. Ze względu na to, że poszczególnym jednostkom przysługuje w różnym stopniu prawo do odliczenia VAT, do końca września każda z nich stosowała swój wskaźnik proporcji, odliczając właściwy dla siebie VAT, a następnie przekazywała informacje do gminy, która sporządzała JPK_VAT i deklaracje. Od października podobno ma być prowadzona jedna ewidencja. Jak zatem w tej sytuacji gmina będzie stosowała poszczególne wskaźniki proporcji? Czy to oznacza, że jest jeden wskaźnik dla całej gminy? Jak taki wskaźnik należy prezentować w JPK_VAT?
Wprowadzone od października 2020 r. zmiany w VAT w żaden sposób nie wpływają na zasady rozliczania podatku naliczonego. Prawodawca nie odnosi się w nich również do zasad opodatkowania, w tym do tego, kto ma, a kto nie ma statusu podatnika VAT. Wprowadzone regulacje normują wyłącznie zasady prowadzenia ewidencji i sprawozdawczość w zakresie VAT, w tym przekazywania w ramach jednej struktury JPK_V7 (chociaż w jej odrębnych częściach) ewidencji i deklaracji VAT. Tym samym nowe przepisy nie mogą w żaden sposób wpływać na stosowanie przez gminę i jej jednostki organizacyjne wskaźnika proporcji czy preproporcji. W dalszym ciągu aktualne jest to, że dla poszczególnych jednostek organizacyjnych gminy takie wskaźniki ustalane są indywidualnie i podmioty te stosują je dla potrzeb rozliczania przez gminę (jako podatnika) VAT naliczonego.
Przypomnieć należy, że zarówno w ewidencji VAT (oraz przeznaczonej dla niej części struktury JPK_V7), jak i w deklaracji podatnik ujmuje w przypadku podatku naliczonego wyłącznie te dane (podstawę i kwotę VAT), które dotyczą bezpośrednio podatku naliczonego. Innymi słowy, w ewidencji zakupu VAT, a w efekcie w JPK_V7, jednostka organizacyjna, a następnie gmina jako podatnik VAT uwzględnia wyłącznie kwoty związane z zakupami lub ich odpowiednie części, które podlegają odliczeniu. Tym samym cały czas pomijane są zakupy świadczeń zwolnionych od VAT, inne zakupy bez prawa do odliczenia oraz VAT, który nie podlega odliczeniu (tj. 50 proc. VAT od zakupów związanych z pojazdami samochodowymi, VAT niebędący naliczonym ze względu na zastosowanie preproporcji, VAT naliczony niepodlegający odliczeniu ze względu na zastosowanie proporcji czy podatek od zakupów z zakazem odliczania, jak w przypadku usług noclegowych czy gastronomicznych).
Innymi słowy, zmiana zasad prowadzenia ewidencji i przekazywania JPK_VAT w żaden sposób nie wpływa na odliczenie, a w dalszym ciągu podatnik prezentuje w ewidencji i deklaracji wyłącznie podatek do odliczenia.
3 Czy przy refakturowaniu mediów trzeba stosować oznaczenia GTU
Jesteśmy jednostką samorządu, która w swoich zasobach ma nieruchomości – zarówno lokale mieszkalne, jak i użytkowe. W związku z tym, że niektóre umowy na media zawarte są przez nas jako właściciela, refakturujemy część kosztów na najemców. Czy refaktura takich świadczeń jak energia elektryczna, ogrzewanie, dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków podlega oznaczeniu GTU? W kilku przepadkach refakturujemy również usługi telekomunikacyjne. Co w ich przypadku z oznaczeniami GTU?
Wprowadzając obowiązek stosowania oznaczeń GTU, prawodawca nie objął nimi wszystkich towarów i wszystkich usług realizowanych przez podatników, które podlegają opodatkowaniu polskim VAT. Utworzonych zostało dziesięć grup towarowych i trzy usługowe, do których przypisano odpowiednie kody GTU. Nawet biorąc pod uwagę to, że w poszczególnych numerach GTU występuje kilka czy kilkanaście towarów bądź usług, to i tak w praktyce większość świadczeń nie podlega przyporządkowaniu do jakiejkolwiek grupy GTU. Jeżeli podatnik nie może przyporządkować towaru czy usługi będącego przedmiotem czynności opodatkowanej do konkretnej grupy GTU, to nie dokonuje takiego oznaczenia. Wówczas pole JPK dedykowane takiemu oznaczeniu pozostaje puste (jest to pozycja opcjonalna). Tak właśnie jest z dostawą energii elektrycznej, ogrzewania, dostarczania wody i odprowadzania ścieków, a także ze świadczeniem usług telekomunikacyjnych.
Chociaż w sytuacji opisanej w pytaniu żaden symbol GTU nie ma zastosowania, to – skoro mowa jest w nim o refakturowaniu – warto wyjaśnić, że w przypadku refakturowania usługi z grupowania 11–13 GTU obowiązek oznaczania GTU jest taki sam po stronie faktycznego wykonawcy, jak i podatnika dokonującego refakturowania. Zaznaczyć bowiem należy, że refakturowanie to nic innego jak świadczenie usługi za pomocą podmiotu trzeciego stanowiące czynność opodatkowaną na podstawie art. 8 ust. 2a ustawy o VAT. Gdyby refaktura dotyczyła świadczenia z katalogu 11–13 GTU, to wówczas ujmując taką sprzedaż w ewidencji VAT, podatnik musiałby zastosować odpowiedni ze względu na przedmiot czynności kod GTU. Zatem do refakturowania usług oznaczenia GTU stosuje się na takich samych zasadach jak w przypadku samodzielnego wykonywania usługi przez podatnika.
Pytanie dotyczy również refakturowanych usług telekomunikacyjnych. Trzeba więc wyjaśnić, że gdyby jednostka samorządu refakturowała takie usługi na podmiot niebędący podatnikiem (np. konsumenta), to wówczas musiałaby zastosować oznaczenie „EE”. Jest ono stosowane w przypadku świadczenia usług telekomunikacyjnych, nadawczych i elektronicznych, o których mowa w art. 28k ustawy o VAT. Regulacje tego artykułu dotyczą usług telekomunikacyjnych, nadawczych i elektronicznych wykonywanych na rzecz podmiotów niebędących podatnikami VAT ani podatku od wartości dodanej. Z kolei usługi telekomunikacyjne, nadawcze i elektroniczne zostały zdefiniowane w art. 2 pkt 25a, 25b i 26 ustawy o VAT. Przy czym oznaczenie „EE” ma zastosowanie wyłącznie wówczas, gdy sprzedaż dokumentowana jest jednostkowo. Gdyby bowiem były spełnione wszystkie warunki, ale usługa była ujmowana w ewidencji wyłącznie na podstawie dobowego lub miesięcznego raportu fiskalnego, to oznaczenie „EE” nie miałoby zastosowania.
Zatem w analizowanej sytuacji jednostka samorządu zastosuje oznaczenie „EE”, wykonując (również w ramach refakturowania) usługi telekomunikacyjne na rzecz niepodatników (np. konsumentów) i dokumentując je jednostkowo, np. fakturą.
4 Czy usługi wynajmu są oznaczane GTU
Nasz urząd jest podatnikiem VAT i składa deklaracje. Wynajmujemy w naszym budynku jeden lokal na kiosk i drugi na kawiarenkę. Oprócz tego udostępniamy dach na antenę oraz jedną ścianę budynku na reklamę. Czy takie świadczenie powinny być oznaczone GTU, a jeżeli tak to jakim?
Katalog towarów i usług objętych znacznikami GTU ma charakter zamknięty, dlatego w każdym przypadku należy sprawdzić, czy realizowane świadczenie znajduje w tym zestawieniu. Jeżeli podatnik nie może przyporządkować towaru będącego przedmiotem dokonywanej przez niego dostawy lub świadczonej usługi do konkretnego GTU, to nie stosuje takiego oznaczenia. Do usług przypisane są numery 11–13 GTU. W żadnej z tych grup nie zawiera się usługa najmu. To oznacza, że wykonując takie świadczenie, podatnik nie stosuje do niego znacznika GTU. W okolicznościach wskazanych w pytaniu wątpliwości mogą dotyczyć wyłącznie usługi udostępnienia ściany na reklamę. Jeżeli zgodnie z umową jest to usługa wynajmu powierzchni, to świadczenie takie nie podlega oznaczeniu GTU. Jednocześnie należy wskazać, że w grupie GTU_12 prawodawca wymienił usługi o charakterze niematerialnym – wyłącznie: doradcze, księgowe, prawne, zarządcze, szkoleniowe, marketingowe, firm centralnych (head offices), reklamowe, badania rynku i opinii publicznej, w zakresie badań naukowych i prac rozwojowych. Gdyby zatem usługa określona w pytaniu jako udostępnienie ściany pod reklamę nie była wynajmem powierzchni, a usługą reklamową (co jest raczej mało prawdopodobne), to wówczas ujmując w ewidencji sprzedaży fakturę potwierdzającą wykonanie takiego świadczenia, podatnik powinien zastosować oznaczenie GTU_12.
5 Jaki kod GTU stosować w przypadku użytkowania wieczystego
Jako gmina naliczamy co roku opłaty za użytkowanie wieczyste. W niektórych przypadkach wystawiamy w związku z tym faktury. Czytałam, że z użytkowaniem wieczystym związany jest obowiązek stosowania GTU. Proszę o więcej informacji na ten temat.
W katalogu świadczeń objętych oznaczeniem GTU, w poz. 10, prawodawca wymienia dostawę budynków, budowli i gruntów. Co ważne, chodzi tutaj o dostawę takich towarów w znaczeniu VAT. Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 6 i 7 ustawy o VAT dostawę towarów stanowi również oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste oraz zbycie takiego prawa. Sytuacja jest o tyle specyficzna, że w przypadku oddania gruntu w użytkowanie wieczyste nie w każdym przypadku opłaty roczne są opodatkowane VAT. Obowiązek podatkowy w VAT dotyczy wyłącznie opłat za użytkowanie wieczyste ustanowione od 1 maja 2004 r. W przypadku takich opłat gmina jako dostawca nieruchomości musi stosować oznaczenie GTU_10. Ma ono zastosowanie nie tylko przy ustanowieniu, lecz także w przypadku zbycia prawa użytkowania wieczystego.
6 Czy wywóz odpadów opodatkowany VAT należy oznaczać GTU_05
Nasza gmina pobiera opłaty za wywóz śmieci i czynność taka nie podlega opodatkowaniu VAT, więc – jak rozumiem – nie oznaczam jej GTU. Co jednak w sytuacji, gdy w niektórych przypadkach takie świadczenia, tj. wywóz odpadów, są opodatkowane VAT? Czy wykonując takie usługi, musimy stosować oznaczenie GTU_05?
W par. 10 ust. 3 rozporządzenia z 15 października 2019 r. wymienionych zostało dziesięć grup towarowych i trzy usługowe, do których prawodawca przypisał oznaczenia GTU. W GTU_05 – poprzez odesłanie do załącznika nr 15 do ustawy o VAT – wymienione są wybrane odpady. Chodzi przy tym o konkretne rodzaje takich towarów wskazanych w poz. 79–91 załącznika nr 15. Co jednak jest szczególnie ważne w analizowanej sytuacji, oznaczenie GTU_05 ma zastosowanie wyłącznie wówczas, gdy dokonywana jest dostawa towarów. To oznacza, że jeżeli podatnik świadczy usługę wywozu odpadów, to nawet jeżeli w ramach realizowanego świadczenia gmina odbiera towary z poz. 79–91 załącznika nr 15 do ustawy o VAT, to sprzedaż taka nie podlega oznaczeniu GTU_05.
7 Czy usługę reklamową w ramach umowy sponsoringu oznacza się GTU_12
Szkoła, która nie jest samodzielnym podatnikiem VAT, ale jest rozliczana przez gminę, zawarła z lokalnym przedsiębiorcą umowę sponsoringu. Na jej podstawie szkoła wykonuje usługę, która została określona w umowie jako reklamowa (chodzi o zamieszczanie informacji o sponsorze na stronach szkoły, na tablicy informacyjnej itp.). Czy w związku z zawiązaniem takiej umowy gmina jako podatnik VAT musi zastosować w JPK_V7 oznaczenie GTU_12?
Jak wynika z pytania, szkoła (niebędąca samodzielnym podatnikiem VAT) w ramach umowy sponsoringu wykonuje usługę reklamową. Ze względu na to, że szkoła jest jednostką organizacyjną gminy, to gmina jako podatnik VAT musi wykazać w ewidencji, a następnie w JPK_V7M, sprzedaż zrealizowaną przez szkołę. Skoro zgodnie z umową sponsoringu szkoła wykonuje usługę reklamową, a w par. 10 ust. 3 pkt 2 lit. b rozporządzenia z 15 października 2019 r. przewidziano oznaczenie GTU_12 dla usług niematerialnych, w tym dla usług reklamowych, to wpisując taką sprzedaż do ewidencji VAT, gmina powinna postawić „1” w polu przewidzianym dla GTU_12. Bez znaczenia jest to, że usługa ta jest realizowana na podstawie umowy nienazwanej, jaką jest umowa sponsoringu. Kluczowe znaczenie ma to, jaki jest charakter usługi wykonywanej przez szkołę.
8 Czy zamiana nieruchomości przez gminę musi być oznaczana GTU
Nasza gmina jest podatnikiem VAT. Z pewnych względów postanowiliśmy dokonać zamiany jednej działki gruntu na inną. Czynność ta będzie opodatkowana VAT. Czy na stosowanie oznaczeń GTU będzie miało wpływ to, że w tym przypadku chodzi o zamianę?
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu VAT podlega m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenia usług na terytorium kraju. Podkreślić należy, że odpłatna dostawa towarów czy odpłatne świadczenia usług, opodatkowane VAT występują nie tylko wówczas, gdy zapłata ma charakter pieniężny, lecz również we wszystkich tych przypadkach, w których wynagrodzenie ma inną postać – np. towaru czy usługi.
Skoro zatem w analizowanej sytuacji gmina dokonuje zamiany jednej działki na inną i czynność ta jest realizowana w ramach prowadzonej przez gminę działalności gospodarczej, to transakcja powinna być opodatkowana VAT. Dla tego rodzaju transakcji stosuje się przepisy ustawy o VAT i aktów wykonawczych właściwe z uwagi na ich przedmiot. A przedmiotem jest tutaj grunt, dla dostawy którego prawodawca przewidział oznaczenie GTU_10. To oznacza, że gmina musi nie tylko opodatkować taką zamianę, lecz także oznaczyć swoją sprzedaż dokonywaną w ramach takiej transakcji, wpisując w ewidencji sprzedaży wartość „1” w polu właściwym dla GTU_10.
9 Czy oznaczenie „TP” dotyczy transakcji gminy ze spółkami gminnymi
Nasza gmina jest właścicielem 100 proc. udziałów w spółce wodociągowej, od której kupuje różne świadczenia. Do tej pory nie sporządzaliśmy dokumentacji cen transferowych. Czy w związku z nowymi zasadami sporządzania JPK_VAT transakcje z tą spółką będziemy musieli oznaczać jako „TP”?
Nowym obowiązkiem podatników VAT jest oznaczanie w ewidencji sprzedaży VAT i JPK_V7 określonych przez prawodawcę transakcji znacznikami „TP”. Chodzi o wpisy dotyczące VAT należnego występującego u podatnika w związku z transakcją pomiędzy podmiotami powiązanymi. Nie każde powiązanie decyduje o oznaczeniu „TP”, a jedynie powiązania w znaczeniu art. 32 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT. Przepis ten wskazuje z kolei na art. 23m ust. 1 pkt 5 ustawy o PIT i art. 11a ust. 1 pkt 5 ustawy o CIT. Według tych unormowań podmiotami powiązanymi są:
a) podmioty, z których jeden podmiot wywiera znaczący wpływ na co najmniej jeden inny podmiot, lub
b) podmioty, na które wywiera znaczący wpływ:
– ten sam inny podmiot lub
– małżonek, krewny lub powinowaty do drugiego stopnia osoby fizycznej wywierającej znaczący wpływ na co najmniej jeden podmiot, lub
c) spółka niemająca osobowości prawnej i jej wspólnicy, lub
d) podatnik i jego zagraniczny zakład, a w przypadku podatkowej grupy kapitałowej – spółka kapitałowa wchodzącą w jej skład i jej zagraniczny zakład.
Z kolei zgodnie z art. 23m ust. 2 ustawy o PIT oraz odpowiednio art. 11a ust. 2 ustawy o CIT przez wywieranie znaczącego wpływu rozumie się:
1) posiadanie bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 25 proc.:
a) udziałów w kapitale lub
b) praw głosu w organach kontrolnych, stanowiących lub zarządzających, lub
c) udziałów lub praw do udziału w zyskach lub majątku lub ich ekspektatywy, w tym jednostek uczestnictwa i certyfikatów inwestycyjnych, lub
2) faktyczną zdolność osoby fizycznej do wpływania na podejmowanie kluczowych decyzji gospodarczych przez osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, lub
3) pozostawanie w związku małżeńskim albo występowanie pokrewieństwa lub powinowactwa do drugiego stopnia.
Z powyższego wynika, że oznaczenie „TP” musi być stosowane przy ujawnianiu w ewidencji VAT podatku należnego z tytułu transakcji dokonywanych z podmiotem powiązanym, w tym ze spółką, w której gmina ma 100 proc. udziałów. Co ważne, w przypadku istnienia powiazań oznaczenie „TP” jest stosowane bez względu na wartość transakcji.
Jednak znacznik taki zamieszcza w ewidencji wyłącznie ten podatnik, który rozpoznaje VAT należny. Zatem dokonując zakupów od krajowej spółki gminnej, gmina nie stosuje oznaczenia „TP”. Wynika to z faktu, że gmina rozpoznaje VAT naliczony, a nie należny. W przypadku takiej transakcji znacznik „TP” zastosuje w swojej ewidencji spółka dokonująca sprzedaży.
10 Jakie powiązania osobowe w jednostkach budżetowych powodują obowiązek stosowania oznaczenia „TP”
Nasz urząd jest czynnym podatnikiem VAT. Dokonujemy transakcji opodatkowanych VAT ze spółkami, w których nasi pracownicy zasiadają w radach nadzorczych (np. wynajmujemy powierzchnię). Czy w przypadku takiej sprzedaży należy stosować oznaczenie „TP”?
Jeżeli urząd dokonuje transakcji z podmiotem powiązanym, ale jest to związek wynikający ze stosunku pracy, to sprzedaż taka nie podlega oznaczeniu w ewidencji VAT jako „TP”. Brak podstawy do zastosowania tego znacznika wynika z tego, że wprowadzając obowiązek w tym zakresie, prawodawca w par. 10 ust. 4 pkt 3 rozporządzenia z 15 października 2019 r. odesłał wyłącznie do art. 32 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT. Tymczasem powiązania wynikające ze stosunku pracy wskazane zostały w art. 32 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT. Skoro zatem pracownicy urzędu zasiadają w radach nadzorczych spółek, to – o ile nie występują dodatkowo inne powiązania, o których mowa w art. 11a ust. 2 ustawy o CIT – ujmując sprzedaż na rzecz takich spółek w ewidencji VAT, gmina nie stosuje znacznika „TP”.
11 Czy w przypadku sprzedaży usług członkom rodziny burmistrza trzeba stosować znacznik „TP”
Gmina poprzez zakład komunalny świadczy usługi dla ludności, w tym np. dostarczania wody czy odprowadzania nieczystości. Świadczenia takie w całości są fakturowane. Czy sprzedaż dokonywana np. na rzecz burmistrza, jego syna, brata czy bratanka powinna być oznaczona jako „TP”?
Jak wcześniej wyjaśniono, oznaczenie „TP” stosuje podatnik rozpoznający VAT należny z tytułu transakcji z podmiotem powiązanym, o którym mowa w art. 32 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT. Regulacje ustaw o podatkach dochodowych – na które wskazuje art. 32 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT – zawierają bardzo obszerny katalog powiązań. Według tych unormowań mogą to być m.in. powiązania wynikające z występowania pokrewieństwa lub powinowactwa do drugiego stopnia. Ustalając stopień pokrewieństwa lub powinowactwa, należy uwzględnić liczbę urodzeń. W przypadku osoby prawnej powinno się wziąć pod uwagę krewnych i powinowatych osoby wywierającej znaczący wpływ na taki podmiot. Jeżeli chodzi o gminę, to z pewnością osobą taką jest burmistrz. W konsekwencji, biorąc pod uwagę zakres pytania, gmina powinna oznaczać w ewidencji sprzedaży VAT jako „TP” transakcje dokonywane z burmistrzem, jego synem i bratem. Ale już sprzedaż na rzecz bratanka burmistrza nie jest oznaczana jako „TP”, gdyż występuje pomiędzy burmistrzem a taką osobą trzeci stopień pokrewieństwa.
12 Kiedy trzeba używać oznaczenia „MPP”
Główna księgowa naszej instytucji podjęła decyzję, że regulujemy w split paymencie wszystkie faktury. Chodzi o to, aby ograniczać ryzyko zarzutów naruszenie dyscypliny finansów, a także by uniknąć sprawdzania, kiedy trzeba stosować mechanizm podzielonej płatności, a kiedy nie. Teraz trzeba oznaczać zakupy jako „MPP”. Czy to oznacza, że oznaczam zakupy „MPP” wówczas, gdy dokonałam zapłaty w podzielonej płatności, czy może to oznacza, że mogę stosować split payment wyłącznie w tych przypadkach, w których wynika to z przepisów?
Przepisy dotyczące zasad prowadzenia ewidencji VAT nie wpływają w żaden sposób na prawa i obowiązki podatnika dotyczące stosowania mechanizmu podzielonej płatności. Podatnik nadal może stosować split payment w każdym przypadku, w którym dokonuje zapłaty na podstawie faktury na rzecz innego podatnika VAT, a płatność dotyczy świadczenia podlegającego opodatkowaniu VAT. Z innej strony świadczący może zamieszczać w fakturach adnotację „mechanizm podzielonej płatności” nawet wówczas, gdy obowiązek taki nie wynika z przepisów ustawy o VAT. Zarówno płatność w split paymencie, jak i zamieszczanie adnotacji „mechanizm podzielonej płatności”, nawet gdy nie występuje taki obowiązek, pozwala eliminować zagrożenia sankcją podatkową i karnoskarbową za ewentualne uchybienia w stosowaniu obowiązkowego split paymentu.
Jednak począwszy od października 2020 r., podatnicy muszą weryfikować, czy ma zastosowanie obligatoryjny mechanizm podzielonej płatności. Co istotne, obowiązek badania spoczywa zarówno na sprzedawcy, jak i nabywcy. Obecnie obie strony zobligowane są do oznaczania w ewidencji VAT transakcji objętych obowiązkiem podzielonej płatności. Przy czym zarówno sprzedawca, jak i nabywca muszą oznaczać wpis jako „MPP” wyłącznie wówczas, gdy zastosowanie ma obowiązkowy split payment. Bez znaczenia jest, czy wystawca faktury zamieścił w jej treści taką adnotację. Dwustronna prezentacja (jako jedyna w ewidencji VAT) oznacza, że każda rozbieżność pomiędzy rejestrem VAT sprzedawcy i nabywcy może skutkować czynnościami ze strony organu.
Konkludując, należy stwierdzić, że obowiązkowy charakter split paymentu decyduje o obowiązku zastosowania oznaczenia „MPP”, ale podatnik w dalszym ciągu może dobrowolnie stosować split payment, jednak nie oznaczając przy tym wpisu do rejestru VAT jako „MPP”.
Podstawa prawna
• art. 2 pkt 25a–26, art. 5 ust. 1, art. 7, art. 8 ust. 2a, art. 28k art. 32 ust. 2, art. 99, art. 109, załącznik nr 15 do ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 106; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1106)
• rozporządzenie ministra finansów, inwestycji i rozwoju z 15 października 2019 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług (Dz.U. poz. 1988; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1127)
• art. 6a, art. 6b, art. 7 rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011 z 15 marca 2011 r. ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE z 2011 r. L 77, s. 1; ost.zm. Dz.Urz. UE z 2019 r. L 313, s. 14)
• art. 23m ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1426; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1565)
• art. 11a ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1406; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1565)
Uwaga! Na powyższy temat warto przeczytać „Nowy JPK_VAT w praktyce jednostek sektora publicznego” w miesięczniku Poradnik Rachunkowości Budżetowej nr 9/2020.
