Krzysztof Rogowski, dyrektor departamentu analiz Krajowej Administracji Skarbowej w Ministerstwie Finansów
ikona lupy />
Krzysztof Rogowski, dyrektor departamentu analiz Krajowej Administracji Skarbowej w Ministerstwie Finansów / Materiały prasowe / fot. Michał Grubka/Materiały prasowe
Anna Mytyk, zastępca dyrektora departamentu podatku od towarów i usług w Ministerstwie Finansów
ikona lupy />
Anna Mytyk, zastępca dyrektora departamentu podatku od towarów i usług w Ministerstwie Finansów / Materiały prasowe / fot. Materiały prasowe
Tomasz Tratkiewicz, dyrektor departamentu podatku od towarów i usług w Ministerstwie Finansów
ikona lupy />
Tomasz Tratkiewicz, dyrektor departamentu podatku od towarów i usług w Ministerstwie Finansów / Materiały prasowe / fot. Michał Grubka/Materiały prasowe
Czy faktury dokumentujące najem prywatny nieruchomości będącej własnością przedsiębiorcy będą musiały być wystawiane w KSeF?

K.R.: To zależy od scenariusza. Najczęściej będzie to relacja między konsumentami lub wynajem przez przedsiębiorcę na rzecz konsumenta, a więc nie.

T.T.: Co innego, jeśli wynajmujący nieruchomość prywatnie jest jednocześnie przedsiębiorcą i wynajmie nieruchomość firmie, która chce ulokować tam swoich pracowników. W takiej sytuacji nie ma zastosowania zwolnienie z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy o VAT, faktura musi być wystawiona w KSeF.

Do końca 2026 r. przedsiębiorcy, u których wartość miesięcznej sprzedaży nie przekroczy 10 tys. zł, będą mogli wystawiać faktury poza KSeF. Czy do tego limitu wliczamy tylko faktury wystawiane w relacjach B2B, czy też również te, które otrzyma konsument?

A.M.: Do limitu uwzględniamy tylko faktury objęte obowiązkiem wystawienia w KSeF, a więc B2B.

Trzy tryby offline

Przepisy o KSeF określają trzy tryby offline, niektórzy się w tym gubią. Jak najprościej przedstawić różnice między nimi?

K.R.: Pierwszy tryb, offline24, zakłada awarię po stronie wystawcy lub awarię zewnętrznego dostawcy usług hostingowych (w chmurze). To rozwiązanie, które można stosować np. w razie chwilowych problemów z internetem. Gdy takie problemy wystąpią, wówczas fakturę do KSeF należy przesłać nie później niż następnego dnia roboczego po jej wystawieniu. Nawiasem mówiąc, opracowujemy właśnie krajowe rozwiązanie, które zapewni ciągłość działania na wypadek tego typu zewnętrznych awarii.

Drugi tryb to tryb offline, czyli sytuacja, gdy Ministerstwo Finansów ogłasza niedostępność systemu KSeF. Jest to tryb, który obowiązuje w szczególności podczas zaplanowanych prac serwisowych – wtedy fakturę należy dosłać najpóźniej dzień po zakończeniu tych prac.

Kolejny tryb to tryb awaryjny. Awaria KSeF będzie ogłaszana w oprogramowaniu interfejsowym oraz BIP MF. Fakturę wystawioną w tym trybie dosyła się do KSeF w ciągu siedmiu dni roboczych od dnia zakończenia awarii.

Ostatnia procedura to awaria całkowita, czyli sytuacja kryzysowa. Przedsiębiorca może wówczas wystawić fakturę w dowolnej formie, najpewniej papierowej, i nie ma obowiązku późniejszego przesyłania jej do KSeF. To rozwiązanie na wypadek absolutnego wyłączenia systemu – sytuacji ekstremalnej. I chociaż się jej nie spodziewamy, to ustawodawca musi brać pod uwagę różne scenariusze, niezależnie od prawdopodobieństwa ich wystąpienia, również w kontekście zmieniających się sytuacji geopolitycznych. Dlatego, choć mało prawdopodobny, taki scenariusz również został przewidziany.

A co z firmami, które skorzystają z trybu offline24 np. z uwagi na problemy z siecią internetową? Czy będą musiały się tłumaczyć przed fiskusem z takiej decyzji?

K.R.: Nie trzeba będzie się z tego tłumaczyć, o ile firma terminowo dośle fakturę do KSeF, a więc skorzysta z trybu offline24 na zasadach ustawowych.

Ale firmy mogą korzystać z trybu offline24, nawet gdy nie mają żadnych problemów. Mogą to wręcz robić zbyt często.

K.R.: Tak, i jest to wkalkulowane w logikę zbudowanego przez nas systemu. Nie ma w tym nic złego, dopóki firmy korzystają z tego trybu na zasadach określonych w przepisach.

A.M.: Pamiętajmy, że tryb offline24 został dodany w ustawie o VAT oraz w założeniach biznesowych i technicznych KSeF głównie ze względu na potrzebę ustabilizowania – ujednolicenia daty wystawienia faktury w KSeF w przypadkach zakłóceń w działaniu internetu u wystawcy. Przesłanie do KSeF faktury wystawionej w trybie offline24 ma nastąpić najpóźniej następnego dnia roboczego. Podstawowa pozostaje więc zasada, że w relacjach B2B obieg wszystkich faktur powinien być zrealizowany w KSeF, a nie poza KSeF.

MF zaproponowało, aby w sytuacji, gdy faktura została wystawiona w trybie offline i w momencie składania JPK_VAT nie ma jeszcze numeru KSeF, wykazać ją w JPK_VAT z oznaczeniem „DI”. Gdy zostanie jej nadany numer KSeF, trzeba będzie skorygować JPK_VAT, co dołoży pracy księgowym…

A.M.: Nie będą to sytuacje masowe, ale mogą wystąpić. Przedsiębiorca ma obowiązek ująć w JPK_VAT wszystkie zdarzenia gospodarcze z danego okresu rozliczeniowego. Jeśli faktury sprzedaży otrzymają numer KSeF po przesłaniu przez przedsiębiorcę JPK_VAT, to faktycznie będzie potrzebna korekta JPK_VAT. Są to jednak sytuacje wyjątkowe, bo pamiętajmy, że faktury powinny być wystawione zasadniczo do 15. dnia następnego miesiąca po zdarzeniu, JPK_VAT zaś z deklaracją podatnik składa do 25. dnia następnego miesiąca. Nie przewidujemy innych przypadków, które powodowałyby konieczność korekt ewidencji JPK_VAT w związku z tym, że po wysłaniu pliku został nadany numer KSeF faktury, np. wystawionej w okresie awarii.

Limity wysyłki faktur

KSeF zakłada możliwość wysyłki 180 faktur na godzinę w trybie interaktywnym. Limit ten, jak tłumaczyło MF, ma zapewnić utrzymanie wydajności systemu. Dlaczego został ustawiony na takim poziomie?

K.R.: Ten limit opiera się na naszych wewnętrznych analizach dotyczących czasu potrzebnego na ręczne wprowadzenie faktury do systemu.

Pojawiają się obawy, że limit jest zbyt niski.

K.R.: Chciałbym od razu uspokoić, że będzie możliwość wnioskowania do MF o to, aby limit został zwiększony z uwagi na indywidualne potrzeby danego podmiotu.

A co z narzędziami zautomatyzowanymi do wystawiania faktur?

K.R.: Oczywiście, jest to inna sytuacja, ale pamiętajmy, że w takim przypadku możemy wystawić i przesłać całą paczkę faktur. W tym przypadku limitem będzie, co do zasady, wielkość paczki (50 części po 100 MB). Paczka faktur może więc być obszerna. Szczegóły w tym zakresie znajdują się w dokumentacji technicznej.

Uwierzytelnianie się w KSeF

Przejdźmy do kwestii uwierzytelnienia się w systemie KSeF. Dlaczego MF nie zdecydowało się na migrację nadanych już uprawnień z KSeF 1.0 (obowiązujących w nim tokenów) do systemu docelowego?

K.R.: Tokeny są powiązane z uprawnieniami. Jeśli więc nadajemy nowe uprawnienia za pomocą udostępnionego już Modułu Certyfikatów i Uprawnień, to migracja starych tokenów była wykluczona. Był jeszcze jeden problem.

Jaki?

K.R.: Jeśli chodzi o tokeny, to zidentyfikowaliśmy sytuacje, w których nie były one odpowiednio wykorzystywane w KSeF 1.0. Ze względów bezpieczeństwa nie chcieliśmy utrwalać tej praktyki w systemie docelowym.

Podam przykład: otóż token generowany np. przez Krzysztofa Rogowskiego (że posłużę się swoim imieniem i nazwiskiem) był rozdawany księgowym i pracownikom. Wówczas, co do zasady, był wykorzystywany NIP Krzysztofa Rogowskiego, mimo że przez całkiem inną osobę. Nie chcemy utrwalać takich scenariuszy.

W jaki sposób MF zapobiegnie temu w systemie docelowym? Do końca 2026 r. tokeny będą mogły być wykorzystywane do uwierzytelniania się w KSeF.

K.R.: W tym zakresie skupimy się na odpowiedniej edukacji przedsiębiorców.

Czy przedsiębiorca, który współpracuje z biurem rachunkowym, powinien przekazywać mu swój certyfikat KSeF, aby mogło ono rozliczać faktury? Czy byłoby to bezpieczne?

K.R.: Biuro rachunkowe powinno generować własny certyfikat dla uwierzytelnienia się w KSeF i to z niego korzystać, a nie z certyfikatów swoich klientów. Taką sytuację można by przecież porównać z przekazaniem osobie obcej karty do bankomatu wraz z PIN. Edukacja związana z bezpieczeństwem to temat, który stale podnosimy w naszej komunikacji. Również w tym zakresie.

Z materiałów udostępnionych przez MF nie wynika jednoznacznie, czy osoby prawne mogą uzyskać certyfikat KSeF po uwierzytelnieniu się kwalifikowanym podpisem elektronicznym osoby uprawnionej do ich reprezentacji? Wniosek o certyfikat może bowiem złożyć wyłącznie ktoś uwierzytelniony w KSeF. Co mają więc najpierw zrobić firmy? Uwierzytelnić się w inny sposób, a dopiero potem starać się o nadanie certyfikatu? Czy odwrotnie, jak można by wyczytać w materiałach informacyjnych MF?

K.R.: Przyjrzymy się tym materiałom. Są dwa typy certyfikatu KSeF. Pierwszy służy do uwierzytelniania się w systemie. Drugi – do oznaczenia faktury kodem, który umożliwi potwierdzenie tożsamości wystawcy przy wystawianiu faktur w trybie offline. Aby otrzymać certyfikat, trzeba się uwierzytelnić w KSeF którąkolwiek z dostępnych metod. Wówczas w systemie będzie można generować certyfikat obu typów. W późniejszym terminie, gdy przedsiębiorca będzie korzystał z oprogramowania komercyjnego, będzie mógł uwierzytelnić się certyfikatem i miesiąc przed utratą jego ważności wygenerować sobie nowy. ©℗

Rozmawiali Mariusz Szulc i Agnieszka Pokojska