Subskrybuj nas na Youtube
W czasie epidemii lokale gastronomiczne, restauracje oraz sklepy ofiarowują nieodpłatne produkty spożywcze i posiłki dla personelu medycznego. Spółki powinny jednak wziąć pod uwagę, jak będą to mogły uwzględnić w swoich rozliczeniach podatkowych.
Od początki epidemii w Polsce spółki z branży gastronomicznej i spożywczej dostarczają do placówek medycznych żywność oraz gotowe posiłki. Głównym motywem takiego działania jest chęć wsparcia medyków w ich pracy. Należy się jednak zastanowić, czy instrumenty zawarte w ustawie o CIT oraz nowe rozwiązania wprowadzone w ramach tarczy antykryzysowej (specustawy o COVID-19) pozwolą spółkom korzystnie rozliczyć takie wydatki.
Trudności w odliczeniu darowizny w rocznym zeznaniu CIT…
Podatnicy CIT w ramach rocznego rozliczenia podatku mogą odliczyć od dochodu darowizny do 10 proc. jego wysokości. Nie mogą to być jednak wszelkiego rodzaju darowizny. Odliczeniu od dochodu podlegają jedynie darowizny przekazane na rzecz organizacji pozarządowych lub organizacji, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie. Dodatkowo darowizna musi zostać przekazana na jeden z celów wskazanych w art. 4 tej ustawy, np. na ochronę i promocję zdrowia, w tym działalności leczniczej w rozumieniu ustawy o działalności leczniczej. Co istotne, aby skorzystać z tej ulgi, obdarowany nie musi mieć formalnego statusu organizacji pożytku publicznego (OPP).
Darowizna powinna być również odpowiednio dokumentowana. Z dowodu jej wykonania powinny wynikać przede wszystkich dane identyfikujące darczyńcę oraz wartość darowizny. Udokumentowane dowodem powinno być także oświadczenie obdarowanego o przyjęciu darowizny. Należy podkreślić, że odliczeniu od dochodu nie podlegają darowizny dokonane na rzecz osób fizycznych. Zatem w celu skorzystania z odliczenia darowizn od dochodu, obdarowanym musi być placówka medyczna, a nie jej pracownik lub grupa pracowników. Podatnicy uzyskujący przychody w dwóch koszykach (zyski kapitałowe lub inne źródła przychodów) mogą dokonywać odliczeń od dochodu w dowolnej proporcji, z tym że suma dokonanych w źródłach przychodów odliczeń nie może przekroczyć wysokości określonej 10 proc. łącznego dochodu podatnika. [przykład 1]
…oraz zaliczeniu do kosztów podatkowych
Wartość przekazanej darowizny co do zasady nie stanowi kosztu podatkowego. Jednak do kosztów podatkowych można zaliczyć koszt wytworzenia lub nabycia produktów spożywczych, których przekazanie (dostawa towarów rozumieniu ustawy o VAT) jest zwolnione z opodatkowania na gruncie VAT. Są to wszelkie produkty spożywcze – z wyjątkiem napojów alkoholowych powyżej 1,2 proc. oraz napojów alkoholowych będących mieszaniną piwa i napojów bezalkoholowych, w których zawartość alkoholu przekracza 0,5 proc. – przekazane na rzecz organizacji pożytku publicznego, z przeznaczeniem na cele działalności charytatywnej prowadzonej przez tę organizację.
Darowizny zaliczone w ten sposób do kosztów nie mogą zostać odliczone na koniec roku od dochodu. Oznacza to, że darczyńca w odniesieniu do danej darowizny może skorzystać tylko z jednej z dwóch opisanych preferencji. [przykład 2]
przykład 1
Posiłki dla placówki ochrony zdrowia
Restauracja działająca w formie sp. z o.o. dostarcza codziennie kilkanaście posiłków dla pobliskiego szpitala, który również działa w formie sp. z o.o. (właścicielem szpitala jest prywatny podmiot). Z tego tytułu restauracja ponosi koszty przygotowania posiłków oraz ich transportu. Każdorazowe przekazanie darowizn stwierdzone jest dowodem przekazania darowizny, zawierającym dane restauracji oraz wartość darowizny, a także oświadczeniem o przyjęciu darowizny przez obdarowanego (podpisanym przez osoby uprawnione do reprezentacji szpitala).
Prywatny szpital nie stanowi jednostki sektora finansów publicznych lub innego rodzaju jednostki, która nie może zostać uznana za organizację pozarządową w rozumieniu ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie. Zatem z perspektywy darczyńcy szpital spełnia warunek podmiotowy do odliczenia darowizny od dochodu. Dyskusyjne jest jednak, czy przekazanie żywności na jego rzecz może realizować cel w postaci ochrony i promocji zdrowia, w tym działalności leczniczej. Działalność lecznicza polega na udzielaniu świadczeń zdrowotnych. Restauracja, chcąc odliczyć posiłki od dochodu, będzie musiała wykazać, w jaki sposób taka darowizna realizuje wskazany cel, w szczególności w zakresie udzielania świadczeń zdrowotnych w czasie epidemii.
przykład 2
Paczki od hurtowni
Działająca w formie sp. z o.o. hurtownia spożywcza dostarcza codziennie kilkanaście paczek z produktami spożywczymi na rzecz szpitala, który jest samodzielnym publicznym zakładem opieki zdrowotnej. W skład paczek nie wchodzą napoje zawierające alkohol.
Hurtownia nie może zaliczyć wartości paczek do kosztów podatkowych, ponieważ szpital działający w formie SPZOZ jako jednostka finansów publicznych nie może otrzymać statusu organizacji pożytku publicznego. Hurtownia nie mogłaby także odliczyć wartości paczek jako darowizn od dochodu w rocznych rozliczeniu CIT, ponieważ szpital jest jednostką sektora finansów publicznych, tym samym jako obdarowany nie spełniałby warunków podmiotowych do skorzystania z tej ulgi przez hurtownię.
W ramach CSR
Corporate Social Responsibility (społeczna odpowiedzialność biznesu, CSR) to strategia zarządzania przedsiębiorstwa, w ramach której w działalności dobrowolnie uwzględnia się interesy społeczne, aspekty środowiskowe czy relacje z różnymi grupami interesariuszy. W ostatnich latach organy podatkowe coraz liberalniej podchodzą do zaliczania do kosztów podatkowych wydatków związanych z realizacją akcji z zakresu CSR. Podatnik prowadzący działalność z zakresu CSR jawi się jako podmiot społecznie odpowiedzialny, promuje swoją markę, buduje zaufanie wśród klientów i kontrahentów. Zatem w obecnych realiach gospodarczych nie powinno dziwić, że koszty działalności CSR mogą być powiązane z przychodem.
Takie stanowisko zajął dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 30 listopada 2017 r. (nr 0114-KDIP2-2.4010.233.2017.2). Organ wskazał w niej, że spółka prowadząca sieć sklepów na terenie Polski może zaliczyć do kosztów wartość niesprzedanej żywności przekazanej potrzebującym lub instytucjom zajmującym się działalnością dobroczynną. [przykład 3]
Nowa preferencja
Podatnicy na podstawie przepisów tarczy antykryzysowej mogą zaliczyć do kosztów nawet 200 proc. wartości darowizn przekazanych na przeciwdziałanie COVID-19 (w zależności od terminu ich faktycznego przekazania). Dotyczy to także darowizn w formie rzeczowej.
Podatnik odliczy darowiznę przekazaną na rzecz walki z koronawirusem tylko wtedy, gdy zostanie ona przekazana na rzecz odbiorców okreslonych w specustawie o COVID-19:
- podmiotów wykonujących działalność leczniczą, wpisanych do wykazu, o którym mowa w specustawie o COVID-19 (głównie jednoimienne szpitale zakaźne),
- Agencji Rezerw Materiałowych z przeznaczeniem na cele wykonywania zadań ustawowych,
- Centralnej Bazy Rezerw Sanitarno-Przeciwepidemicznych z przeznaczeniem na cele wykonywania zadań ustawowych.
Podatnicy chcący wesprzeć ww. instytucje powinni się spieszyć, ponieważ im szybciej darowizna zostanie przekazana, tym w większym stopniu będzie mogła być odliczona od dochodu. W przypadku darowizn przekazanych:
- od 1 stycznia do 30 kwietnia 2020 r. – odliczeniu podlega 200 proc. ich wartości;
- od 1 do 31 maja – odliczeniu podlega 150 proc. wartości;
- od 1 czerwca do 30 września – odliczeniu podlega 100 wartości.
Do darowizn na rzecz przeciwdziałania COVID-19 stosuje się zasady ogólne dotyczące odliczania darowizn od dochodu. Zatem przekazanie takiej darowizny powinno być stwierdzone dowodem zawierającym informację o wartości darowizny i oświadczeniem obdarowanego o jej przyjęciu.
Odliczeniu w ramach nowej ulgi podatkowej podlegają darowizny przekazane na określony cel, tj. przeciwdziałanie COVID-19. Zgodnie z specustawą COVID-19 przez przeciwdziałanie COVID-19 rozumie się wszelkie czynności związane ze zwalczaniem zakażenia, zapobieganiem rozprzestrzenianiu się, profilaktyką oraz zwalczaniem skutków, w tym społeczno-gospodarczych, choroby wywołanej wirusem SARS-COV-2, wywołującym COVID-19. Kluczowe zatem dla możliwości skorzystania z tej ulgi przy darowiźnie żywności byłoby powiązanie przekazania żywności z przeciwdziałaniem COVID-19. [przykład 4]
przykład 3
Catering dla lekarzy i pielęgniarek
Firma zajmująca się cateringiem dietetycznym, działająca w formie sp. z o.o., odnotowała znaczny spadek zamówień od początku epidemii. Spółka w swoich magazynach posiada znaczne ilości towarów, których nie będzie w stanie zużyć. Firma ma spisaną politykę w zakresie CSR, zaakceptowaną przez zarząd i wspólników. W ramach jej realizacji spółka wielokrotnie angażowała się w życie społeczności lokalnej, dostarczając catering na różnego rodzaju wydarzenia, akcje i imprezy. Nadwyżki magazynowe zamierza ona wykorzystać na nieodpłatne przygotowanie kilkudniowego cateringu dla pobliskiego szpitala.
Mając na uwadze, że spółka ma sformalizowaną politykę CSR oraz że będzie to jej kolejna akcja na rzecz lokalnej społeczności, koszty związane z przygotowaniem i przekazaniem cateringu powinny móc zostać zaliczone do kosztów. Argumentację można wzmocnić tym, że w przypadku braku wykorzystania towarów, w razie upływu terminu ich przydatności do spożycia, spółka i tak mogłaby zaliczyć wartość zlikwidowanych towarów do kosztów podatkowych. Wykorzystując je do przygotowania cateringu, uzyska podatkowo ten sam efekt (wartość towarów w kosztach), a dodatkowo przysłuży się lokalnej społeczności, zapewniając żywność dla personelu szpitala.
przykład 4
Warunki skorzystania z ulgi
Podmioty wskazane w przykładach 1‒3 dokonują darowizn żywności (posiłki/paczki żywnościowe/catering) na rzecz jednoimiennego szpitala zakaźnego, wpisanego do wykazu, o którym mowa w specustawie o COVID-19. Przekazanie każdej darowizny potwierdzone jest dowodem zawierającym informację o wartości dokonanej darowizny oraz oświadczenie osób reprezentujących szpital o jej przyjęciu.
Warunki formalne do skorzystania z ulgi wprowadzonej w ramach tarczy antykryzysowej zostaną spełnione, ponieważ darowizny zostaną dokonane na rzecz właściwego podmiotu oraz zostaną stwierdzone odpowiednim dowodem. Zatem każdy z darczyńców będzie mógł odliczyć odpowiednią wartość darowizny od dochodu (zależnie od momentu przekazania) – o ile przekazanie żywności może być rozumiane jako przeciwdziałanie COVID-19 w rozumieniu specustawy.
Co może być rozumiane jako przeciwdziałanie chorobie
Przepisy specustawy o COVID-19 wskazują, że przeciwdziałanie tej chorobie obejmuje wszelkie czynności związane m.in. z jej zwalczaniem, zapobieganiem, rozprzestrzeniania się oraz zwalczaniem skutków wywołanych epidemią. Zatem ustawodawca sformułował w tym zakresie katalog otwarty. Oczywiste jest, że w tym katalogu powinny mieścić się czynności bezpośrednio służące przeciwdziałaniu COVID-19, co w zakresie darowizn może oznaczać np. przekazanie szpitalom sprzętu ochrony osobistej (maseczki, rękawice, przyłbice itp.). Jednak, mając na uwadze tak szerokie zdefiniowane katalogu czynności oznaczających przeciwdziałanie COVID-19, zdaniem autora należy również zaliczyć do nich czynności pośrednio związane z przeciwdziałaniem epidemii, do których powinny należeć darowizny żywności na rzecz instytucji, w których pracuje personel medyczny. W czasie epidemii COVID-19 lekarze i pielęgniarki mają wyjątkowo dużo pracy do wykonania oraz narażeni są na dodatkowy stres, niewystępujący w normalnych, nieepidemicznych okolicznościach. Może to negatywnie odbijać się na wydajności pracy personelu medycznego. Zatem przekazana żywność, której docelowym odbiorcą jest personel medyczny, służy przede wszystkim regeneracji sił lekarzy i pielęgniarek, którzy na co dzień w swojej pracy bezpośrednio walczą z epidemią. W konsekwencji w szerokim rozumieniu przeciwdziałania COVID-19, wskazanym w definicji ze specustawy, powinno się uwzględniać wszelkie formy wsparcia personelu medycznego w walce z epidemią, w tym przekazanie żywności w formie darowizny.
Powyższa argumentacja może zostać również zastosowana w przypadku odliczenia darowizny od dochodu na zasadach ogólnych dla uzasadnienia, że przekazanie żywności w wypełnia cel w postaci ochrony i promocji zdrowia, w tym działalności leczniczej, która według definicji z ustawy o działalności leczniczej polega na udzielaniu świadczeń zdrowotnych. W tym przypadku, w dobie epidemii COVID-19, przekazywanie żywności na rzecz personelu medycznego również pozytywnie powinno wpływać na wydajność jego pracy przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych. Należy jednak brać pod uwagę, że z uwagi na brak praktyki interpretacyjnej organów podatkowych w tym zakresie taka argumentacja może zostać zakwestionowana przez organy podatkowe w przypadku odliczenia darowizny zarówno na podstawie specustawy o COVID-19, jak i na zasadach ogólnych.
Należy podkreślić, że ani ogólne instrumenty w zakresie odliczenia darowizn, ani ulga wprowadzona tarczą antykryzysową nie są przyjazne w zastosowaniu z perspektywy podatników. Każdorazowo muszą oni bardzo dokładnie weryfikować status prawny obdarowanego, ponieważ często będzie to miało decydujący wpływ na możliwość skorzystania z ulgi. Ponadto każda darowizna powinna być stwierdzona dowodem, co nastręcza dodatkowych trudności przy próbie podatkowego rozliczenia przekazanej darowizny.
Podstawa prawna
•art. 16 ust. 1 pkt 14, art. 18, art. 38g ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 865; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 695)
•art. 3 i 4 ustawy z 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. z 2019 r. poz. 688; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 284)
•art. 43 ust. 1 pkt 16 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 106; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 568)
•art. 3 ust. 1 ustawy z 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 295; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 567)
•art. 2 ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (specustawa o COVID-19; Dz.U. poz. 374; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 695)
