ABC sp. z o.o. (podatnik VAT czynny) jest firmą transportową. W maju 2016 r. został skradziony jeden z samochodów ciężarowych będący własnością spółki i ujęty w ewidencji środków trwałych. Kradzież została zgłoszony na policję. Dodatkowo spółka zleciła poszukiwanie samochodu ciężarowego agencji detektywistycznej. Wykonała ona swą usługę 7 listopada 2016 r., wskazując w pisemnym sprawozdaniu miejsce, gdzie samochód się obecnie znajduje. Spółka zamierza podjąć kroki prawne mające na celu odzyskanie pojazdu. Za wykonanie usługi detektywistycznej spółka otrzymała 21 listopada 2016 r. fakturę wystawioną przez agencję detektywistyczną 14 listopada 2016 r. na kwotę 5000 zł plus 1150 zł VAT. Faktura nie została jeszcze zapłacona. Jak spółka powinna rozliczyć tę fakturę na gruncie podatku CIT i VAT, czy może odliczyć VAT, a pozostałą część wynagrodzenia zaliczyć w koszty uzyskania przychodów?
Usługami detektywistycznymi są czynności polegające na uzyskiwaniu, przetwarzaniu i przekazywaniu informacji o osobach, przedmiotach i zdarzeniach, realizowane na podstawie umowy zawartej ze zleceniodawcą, w formach i w zakresach niezastrzeżonych dla organów i instytucji państwowych na mocy odrębnych przepisów, a w szczególności poszukiwanie mienia (art. 2 ust. 1 pkt 6 ustawy o usługach detektywistycznych). Stosownie do art. 13 ustawy o usługach detektywistycznych detektyw ma obowiązek sporządzić i przekazać zatrudniającemu go przedsiębiorcy końcowe pisemne sprawozdanie z wykonanych w danej sprawie czynności, o których mowa w art. 2 ust. 1 ustawy o usługach detektywistycznych, obejmujące:
1) opis stanu faktycznego,
2) datę rozpoczęcia czynności,
3) określenie zakresu i przebiegu przeprowadzonych czynności,
4) datę zakończenia czynności.
CIT
Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT (art. 15 ust. 1 zdanie pierwsze ustawy o CIT).
Zatem aby wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodu, musi spełniać następujące warunki:
● zostać poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik),
● być definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
● pozostawać w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
● zostać poniesiony w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub móc wpływać na wielkość osiągniętych przychodów,
● zostać właściwie udokumentowany,
● nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy o CIT nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.
Organy podatkowe przyznają, że wydatki poniesione na usługi detektywistyczne poniesione w celu odnalezienia środka trwałego mogą stanowić dla przedsiębiorcy pośrednie koszty uzyskania przychodów. Poszukiwany środek trwały (w przypadku spółki ABC samochód ciężarowy) miał ścisły związek z uzyskiwanymi przychodami. Poniesione wydatki za usługę detektywistyczną należy zatem zakwalifikować do wydatków poniesionych w celu zachowania źródła przychodów (postanowienie w sprawie interpretacji prawa podatkowego Urzędu Skarbowego w Staszowie z 16 sierpnia 2006 r., PD/415-11/2006).
Kosztem uzyskania przychodu, stosownie do art. 16 ust. 1 pkt 46 lit. a ustawy o VAT, nie będzie podatek VAT wynikający z otrzymanej faktury, gdyż podlega on w całości odliczeniu.
Zatem spółka ma prawo zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatek poniesiony na nabycie przedmiotowych usług detektywistycznych w kwocie netto, tj. w wysokości 5000 zł.
Nabyte usługi detektywistyczne należy uznać za koszty pośrednie, tj. niezwiązane bezpośrednio z uzyskiwanymi przychodami.
Koszty uzyskania przychodów, inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami, są potrącalne w dacie ich poniesienia. Jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, to stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą (art. 15 ust. 4d ustawy o CIT). Za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji, gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów (art. 15 ust. 4e ustawy o CIT).
Jak rozumiem, faktura ta została ujęta w księgach rachunkowych spółki ABC na 14 listopada 2016 r. Zatem spółka powinna rozpoznać koszt uzyskania przychodów z tytułu nabycia przedmiotowych usług detektywistycznych w listopadzie 2016 r. w 5000 zł.
VAT
W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego (zob. art. 86 ust. 1 in principio ustawy o VAT).
Dla realizacji prawa do odliczenia podatku naliczonego niezbędne jest istnienie związku między dokonywanymi zakupami towarów i usług a prowadzoną działalnością. Przy czym związek dokonywanych zakupów z działalnością podatnika może mieć charakter pośredni lub bezpośredni. Nabycie usług detektywistycznych w celu poszukiwania skradzionego środka trwałego (samochodu ciężarowego) wykazuje pośredni związek z czynnościami opodatkowanymi (świadczeniem usług transportowych). Zatem można przyjąć, że spółce przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z otrzymanej faktury za usługi detektywistyczne w całości, tj. w kwocie 1150 zł.
Termin obniżenia podatku
Pozostaje tylko ustalić, w jakim miesiącu spółka może odliczyć podatek naliczony. W myśl reguły zawartej w art. 86 ust. 10 ustawy o VAT prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy.
Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że faktura nie została jeszcze zapłacona. Z przedstawionego stanu faktycznego nie wynika natomiast, by otrzymana faktura zawierała wyrazy „metoda kasowa”. Oznacza to, że obowiązek podatkowy z tytułu nabycia przedmiotowych usług detektywistycznych powstał z chwilą ich wykonania, tj. 7 listopada 2016 r., stosownie do art. 19a ust. 1 ustawy o VAT.
Jednakże samo ustalenie, kiedy w stosunku do nabytej usługi powstał obowiązek podatkowy, choć konieczne, nie pozwala na ustalenie w pełni, kiedy można odliczyć podatek naliczony. Konieczne jest bowiem w naszym przypadku sięgnięcie do art. 86 ust. 10b pkt 1 ustawy o VAT, stosownie do którego prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z faktury powstaje nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę.
Przedmiotową fakturę spółka otrzymała 21 listopada 2016 r., a zatem odliczenia wynikającego z niej podatku naliczonego spółka może dokonać najwcześniej w deklaracji VAT-7 za listopad 2016 r., co jak zakładam uczyni.
Na potrzeby schematu rozliczenia podatku zakładam, że spółka nie skorzysta z możliwości, jaką daje art. 86 ust. 11 ustawy o VAT, i nie dokona obniżenia kwoty podatku należnego w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych, tj. za październik bądź listopad 2016 r.
Podsumowując, spółka w deklaracji VAT-7 za listopad 2016 r. może odliczyć podatek naliczony z tytułu nabytych usług detektywistycznych w wysokości 1150 zł.
SCHEMAT ROZLICZENIA SPÓŁKI ABC*
JAKI PODATEK
Przy nabyciu usług detektywistycznych poszukiwania pojazdu – środka trwałego spółki wystąpi:
VAT naliczony: 1150 zł (wykazujemy w poz. 45 wartość netto w zł: 5000 zł i w poz. 46 podatek naliczony w zł: 1150 zł) – tylko część podatku VAT z otrzymanej faktury podlega odliczeniu
CIT: koszty uzyskania przychodów (KUP): 5000 zł (wartość netto wydatków na nabycie usług detektywistycznych)
W JAKIEJ DEKLARACJI
Podatek należy wykazać odpowiednio:
VAT: deklaracja VAT-7 (podatek naliczony w poz. 45: 5000 zł i wartość netto w poz. 46: 1150 zł)
CIT: nie ma obowiązku składania deklaracji zaliczkowej, trzeba jednak uwzględnić przedmiotowe koszty uzyskania przychodów w kwocie 5000 zł przy obliczeniu zaliczki na podatek PIT podlegający wpłacie do urzędu skarbowego, a po zakończeniu roku podatkowego uwzględnić go w zeznaniu rocznym CIT-8
TERMIN ZŁOŻENIA DEKLARACJI
VAT-7: 27 grudnia 2016 r. (25 i 26 grudnia 2016 r. to święta)
CIT-8: 31 marca 2017 r. – przy założeniu, że rokiem podatkowym spółki jest rok kalendarzowy
* W schemacie rozliczenia pominięte zostały inne zdarzenia/czynności.
Podstawa prawna
Ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 710).
Ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 851 ze zm.).
Ustawa z 6 lipca 2001 r. o usługach detektywistycznych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 273 ze zm.).