Wyrok ten zapadł 5 czerwca br., tj. trzy dni po skierowaniu przez WSA w Gliwicach pytania prejudycjalnego do Trybunału Sprawiedliwości UE (sygn. akt I SA/Gl 34/25). O pytaniu pisaliśmy szerzej w artykule „Druga i kolejne restrukturyzacje. TSUE oceni, co z podatkiem” (DGP 107/2025).

Wyrok warszawskiego sądu jest kolejnym już korzystnym orzeczeniem w sprawie obowiązujących od 2022 r. przepisów o podatkowych skutkach restrukturyzacji spółek. Wcześniej podobnie orzekły m.in. WSA w Gliwicach z 28 kwietnia 2023 r. (I SA/Gl 14/23) i WSA w Olsztynie z 28 czerwca 2023 r. (I SA/Ol 118/23).

Tylko pierwsza restrukturyzacja

Z przepisów wprowadzonych przez tzw. Polski Ład (Dz.U. z 2021 r. poz. 2105 ze zm.) wynika, że neutralne podatkowo są, bez dodatkowych warunków, wyłącznie pierwsze transakcje polegające na połączeniu, podziale spółek lub wymianie udziałów. Kolejne są już z podatkiem, jeżeli „udziały (akcje) w podmiocie przejmowanym lub dzielonym nie zostały nabyte lub objęte w wyniku wymiany udziałów albo przydzielone w wyniku innego łączenia lub podziału podmiotów”. Takie ograniczenia zapisano w art. 12 ust. 4 pkt 12 lit. a) ustawy o CIT i art. 24 ust. 8db pkt 1 ustawy o PIT.

Fiskus nie widzi problemu

Fiskus uważa, że polskie przepisy są zgodne z unijną dyrektywą 2009/133/WE z 19 października 2009 r. Z jej art. 8 ust. 6 wynika, że neutralność podatkowa reorganizacji „nie stanowi przeszkody dla państw członkowskich w opodatkowaniu zysków, powstających z kolejnego przekazania otrzymanych papierów wartościowych w taki sam sposób jak zyski powstające z przekazania papierów wartościowych istniejących przed nabyciem”.

Takiego zdania był też dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 13 grudnia 2024 r. (0114-KDIP2-1.4010.571.2024.1.JF), uchylonej właśnie przez WSA w Warszawie.

Najpierw wymiana, potem przejęcie

Chodziło o spółkę należącą do grupy kapitałowej, która planowała restrukturyzację swojej struktury. Najpierw dwie spółki miały wymienić się udziałami, a następnie jedna z nich (ta, która wystąpiła o interpretację) przejęłaby drugą.

We wniosku o interpretację spółka podkreśliła, że takie działania będą w pełni uzasadnione ekonomicznie. Potwierdził to zresztą 16 lipca 2024 r. szef Krajowej Administracji Skarbowej w opinii zabezpieczającej przed zastosowaniem klauzuli przeciw unikaniu opodatkowania (sygn. DKP16.8082.1.2023). Spółka uważała więc, że wskutek tej restrukturyzacji nie będzie miała przychodu.

Nie zgodził się z nią dyrektor KIS. Stwierdził, że skoro przejęcie nie będzie pierwszą transakcją restrukturyzacyjną, to spółka uzyska przychód w wysokości określonej w art. 12 ust. 1 pkt 8ba ustawy o CIT. Jest nim „ustalona na dzień poprzedzający dzień łączenia lub podziału wartość emisyjna udziałów (akcji) spółki przejmującej lub nowo zawiązanej przydzielonych wspólnikowi spółki przejmowanej lub dzielonej w następstwie łączenia lub podziału podmiotów”.

Druga i kolejne są bez podatku

Innego zdania był WSA w Warszawie. Odwołał się do wykładni prounijnej i orzekł, że polskie przepisy są niezgodne z art. 8 ust. 1 i ust. 6 dyrektywy 2009/133/WE. Stwierdził, że opodatkowanie drugiej i kolejnych restrukturyzacji nie znajduje uzasadnienia w brzmieniu przepisów dyrektywy, ani nie jest zgodne z ich wykładnią systemową i celowościową.

Wyrok jest nieprawomocny.

Wyrok WSA w Warszawie z 5 czerwca 2025 r., sygn. akt III SA/Wa 513/25

OPINIA

Damian Kłosowicz radca prawny i starszy konsultant podatkowy w Olesiński i Wspólnicy

Sąd ma rację, polskie przepisy są niezgodne z unijnymi

Celem dyrektywy 2009/133/WE było stworzenie takiego modelu opodatkowania restrukturyzacji spółek, który zapewni neutralność podatkową, o ile transakcje nie mają na celu unikania lub uchylania się od opodatkowania. Polskie przepisy, które zakładają wyłączenie neutralności podatkowej przy drugiej i kolejnej restrukturyzacji, nie realizują tego celu. Są też sprzeczne z punktem 2 preambuły do dyrektywy, w którym mowa jest, że restrukturyzacje „nie powinny być hamowane przez ograniczenia, niekorzystne warunki lub zniekształcenia wynikające w szczególności z przepisów podatkowych państw członkowskich”.

Nie można zgodzić się z fiskusem, że polskie przepisy są zgodne z art. 8 ust. 6 dyrektywy. Dyrektywa wskazuje bowiem jednoznacznie, że kompetencja państwa UE ogranicza się do opodatkowania wzrostu wartości udziałów powstałej w wyniku drugiej i kolejnych restrukturyzacji. Nie zezwala ona na niczym nieograniczone wyłączenie neutralności podatkowej restrukturyzacji, tak jak uczyniono to w naszym kraju.