ViDA obejmuje trzy filary:

• Digital Reporting Requirements (DRR) – nowe reguły dotyczące sprawozdawczości w czasie rzeczywistym i stosowania faktur ustrukturyzowanych (e-faktur);

• Platform Economy – uregulowanie opodatkowania niektórych usług świadczonych przy wykorzystaniu platform;

• Single VAT Registration (SVR) – pojedyncza rejestracja VAT – uproszczenie obowiązków niektórych podatników operujących w wielu państwach członkowskich.

Pakiet ViDA jest ważnym krokiem, który pomaga wyrównać szanse przedsiębiorstw działających w przestrzeni cyfrowej oraz w tradycyjnych modelach gospodarki. Na pytania dotyczące ViDA odpowiadają eksperci z zespołu VAT MDDP, którzy na co dzień w ramach MDDP Platforma Wiedzy prowadzą szkolenia w tym zakresie.

Uchylenie procedury call-off stock

Korzystamy z procedury call-off stock w Niemczech, dostarczając do magazynu konsygnacyjnego przy fabryce samo chodów naszego klienta produkowane przez nas komponenty. Dzięki niej fakturujemy wyłącznie towary pobrane przez kontrahenta, a jednocześnie zapewniamy mu spory zapas komponentów dostępnych na miejscu. Przepisy o call-off stock mają zostać uchylone w 2028 r. Czy to oznacza, że będziemy musieli się zarejestrować w Niemczech dla potrzeb VAT?

Główną zaletą stosowania przez polskich dostawców procedury call-off stock jest to, że dopóki towary się w niej znajdują, ich przemieszczenie nie stanowi wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów (WDT) z Polski, ani też wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (WNT) w kraju przemieszczenia (art. 13h ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług; t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 361; ost.zm. Dz.U. z 2025 r. poz. 222; dalej: ustawa o VAT). Oznacza to brak obowiązku rejestracji dla potrzeb VAT za granicą. Dopiero z chwilą pobrania towarów przez odbiorcę lub upływu 12 miesięcy polski podatnik wykazuje WDT (art. 13i ustawy o VAT).

Regulacje ViDA zakładają likwidację procedury call-off stock 30 czerwca 2028 r. Od 1 lipca 2028 r. nie będzie więc można wprowadzać już towarów do tej procedury – czyli rozpoczynać ich przemieszczenia do innych państw UE. Jedynie w stosunku do tych towarów, których przemieszczenie rozpoczęto do 30 czerwca 2028 r. włącznie, będzie obowiązywał okres przejściowy. Będzie on trwał do 30 czerwca 2029 r. – w tym czasie należy dokonać dostawy towarów objętych procedurą call-off stock na rzecz zamierzonego odbiorcy. Potencjalnie będzie również możliwość zastąpienia odbiorcy (art. 13j ustawy o VAT) lub powrotu towarów do sprzedawcy w Polsce. Dopiero wskutek pozostawienia towarów w innym kraju UE 1 lipca 2029 r. powstanie obowiązek rozpoznania WNT w kraju przemieszczenia i rejestracji dla potrzeb VAT.

Oznacza to, że jeśli będą spełnione warunki stosowania procedury call-off stock, to do 1 lipca 2029 r., aby uniknąć rejestracji dla potrzeb VAT w innym kraju UE, należy:

  • sprzedać wszystkie przemieszczone towary na rzecz dotychczasowego odbiorcy lub też zastępującego go odbiorcy oraz
  • przemieścić niesprzedane towary z powrotem do Polski.

Digital reporting requirements

Czy schema dla Krajowego Systemu e-Faktur jest zgodna z unijnym standardem e-faktury? Co oznacza dla polskiej firmy obowiązek stosowania unijnego standardu e-faktury?

Pakiet ViDA w ramach obszaru DRR przewiduje, że e-faktury w Unii Europejskiej powinny być wystawiane według jednego ustrukturyzowanego formatu. Dotyczyć to ma nie tylko transakcji wewnątrzwspólnotowych, ale także krajowych – jeśli państwa UE zdecydują się na obligatoryjne e-fakturowanie w tych ostatnich transakcjach.

Standard unijny e-faktury nie został jeszcze ostatecznie wypracowany, ale już wiadomo, że będzie opierał się na normie wykorzystywanej w transakcjach B2G (format PEPPOL) – czyli e-fakturach obowiązujących obecnie w transakcjach w ramach zamówień publicznych wystawianych na Platformie Elektronicznego Fakturowania (PEF). Obecnie w ramach CEN (franc. Comité Européen de Normalisation, ang. European Committee for Standardization) trwają prace nad dostosowaniem normy europejskiej do transakcji B2B, które na poziomie CEN mają się zakończyć w drugiej połowie 2025 r.

Nasza krajowa faktura ustrukturyzowana stosowana dla potrzeb KSeF (w formacie pliku XML) została opracowana wcześniej niż pojawiły się założenia ViDA referujące do schemy unijnej. Polska schema e-faktury jest zbudowana według zupełnie innej filozofii aniżeli norma europejska i jest znacznie bardziej szczegółowa. Zdecydowanie nie jest to format zgodny ze standardem unijnym e-faktury.

KSeF w formule dobrowolnej funkcjonuje już od 2022 r., a od lutego/kwietnia 2026 r. ma stać się obowiązkowy dla wszystkich transakcji B2B. Zasadniczo wszystkie faktury w relacjach B2B, także te dokumentujące transakcje międzynarodowe, będą wystawiane w KSeF w schemie krajowej (zaś kontrahentom zagranicznym będą udostępniane w uzgodnionej z nimi formie). Jednak już od lipca 2030 r. zgodnie z ViDA dla transakcji wewnątrzwspólnotowych B2B będzie obowiązkowa schema unijna, zaś dla transakcji krajowych od 2035 r. Warto dodać, że transakcje wewnątrzwspólnotowe w tym przypadku obejmują zarówno sprzedaż towarów (WDT), jak i świadczenie usług na rzecz kontrahentów z UE, gdy zgodnie z zasadą miejsca świadczenia faktura jest wystawiana bez VAT, gdyż VAT jest rozliczany przez nabywcę na zasadzie odwrotnego obciążenia (reverse charge).

Istotne jest zatem pytanie, czy za kilka lat polscy podatnicy będą mieli obowiązek kolejnej implementacji zmian pod kątem przystosowania systemów do unijnej schemy. Trudno powiedzieć, jak do tego zagadnienia podejdzie Ministerstwo Finansów. Na razie nie ma informacji na ten temat. Pozytywne jest to, że sama ViDA dopuszcza wprowadzenie przez państwa członkowskie konwersji schem (interoperacyjności). Pozostaje mieć nadzieję, że resort finansów zapewni rozwiązanie, które pozwoli na konwersję schem przez system, aby nie zostawiać tego obowiązku po stronie podatników. Od strony technicznej takie rozwiązanie wydaje się być możliwe. Już w obecnie przygotowywanych zasadach systemu zakładane jest konwertowanie e-faktur z PEF (wystawianych w transakcjach B2G) na format KSeF-owy w sposób zautomatyzowany poprzez zintegrowanie obu systemów. Jednak e-faktura w formacie PEPPOL jest dużo prostsza, więc jej konwersja na format wymagany przez KSeF jest możliwa. Od strony technicznej dużo większym wyzwaniem jest konwersja w drugą stronę – z formatu faktury ustrukturyzowanej wystawionej w KSeF z rozbudowanymi danymi na prostszy format unijny. Czekamy w tym zakresie na stanowisko Ministerstwa Finansów.

Nowa procedura przemieszczeń towarów własnych w ViDA

Czy jedną ze zmian wprowadzaną przez ViDA będzie brak opodatkowania przemieszczeń towarów własnych jako domniemanego WNT?

Zmiany w dyrektywie Rady 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE z 2006 r. L347, s. 1; ost.zm. Dz.Urz. UE z 2025 r. poz. 516; dalej: dyrektywa VAT) nie przewidują likwidacji opodatkowania przemieszczania towarów własnych do innego kraju UE, które jest uznawane za WNT w kraju przemieszczenia. Powoduje ono obowiązek rejestracji dla potrzeb VAT w innym kraju UE. Taka czynność jest opodatkowana na podstawie art. 11 ustawy o VAT. Jednym ze środków, który ma ograniczyć – choć nie wyeliminować konieczności rejestracji w wielu krajach UE – jest procedura OSS (One Stop Shop) dla przemieszczeń towarów własnych (art. 369xa-369xk dyrektywy VAT).

Nową procedurę będzie można stosować od 1 lipca 2028 r. Będzie skutkować zwolnieniem z VAT w państwie członkowskim zakończenia wysyłki w ramach procedury, co pozwoli uniknąć obowiązku rejestracji dla potrzeb VAT w kraju zakończenia przemieszczenia. Istotne jest, że procedura będzie dobrowolna, a rozpoczęcie jej stosowania nastąpi dopiero po złożeniu elektronicznego zgłoszenia przez podatnika.

Nowa procedura będzie wiązać się z nowym obowiązkiem ewidencyjnym w postaci prowadzenia nowego rejestru czynności – ewidencji przemieszczeń własnych. Ewidencja ta powinna być udostępniana organom podatkowym zarówno państwa członkowskiego identyfikacji, jak i państwa, do którego przemieszczono towary, na ich żądanie. Uciążliwy dla podatników może być obowiązek przechowywania jej przez 10 lat liczonych od 31 grudnia roku, w którym dokonano przemieszczenia własnych towarów.

Choć przemieszczenia własne nie będą wykazywane w informacjach podsumowujących (VAT-UE), to jednak państwa członkowskie będą mogły wprowadzić obowiązek elektronicznego raportowania przemieszczeń własnych, np. do przesyłania dotyczących ich danych w formacie podobnym do JPK.

Podatnicy korzystający z nowej procedury nie będą mogli odliczać VAT w deklaracji stosowanej w omawianej procedurze. W dalszym jednak ciągu pozostanie możliwość odliczenia VAT w państwie członkowskim siedziby lub skorzystanie z procedury zwrotu z innego kraju UE VAT-REF.

Zastosowanie nowej procedury może przyczynić się do uniknięcia skutku w postaci rejestracji w innym kraju UE, jednak będzie wymagało to przemodelowania łańcuchów dostaw. Należy również przeprowadzić analizę działań następujących po przemieszczeniu, aby zweryfikować, czy sprzedaż po nim nie będzie wiązała się z obowiązkiem rejestracji oraz czy będzie można skorzystać z innych uproszczeń.

Platform Economy

Czy nowe regulacje dla platform cyfrowych mogą objąć obszary inne niż usługi najmu krótkoterminowego oraz przewozu drogowego osób?

W ocenie europejskich legislatorów model biznesowy oparty na platformach cyfrowych doprowadził do zakłócenia konkurencji między usługodawcami działającymi za pośrednictwem platform internetowych – którzy często wymykają się opodatkowaniu VAT – a usługodawcami funkcjonującymi w ramach gospodarki tradycyjnej. Zakłócenie to jest szczególnie widoczne w dwóch największych sektorach usługowych rozwijających się za pośrednictwem platform cyfrowych, a mianowicie w sektorze krótkoterminowego najmu lokali mieszkalnych oraz przewozu drogowego osób.

W efekcie, aby ograniczyć te dysproporcje, planowane są prze pisy w ramach Filaru 2 pakietu ViDA, dotyczące platform sprzedażowych. Mają one zostać wdrożone przez państwa członkowskie od 1 lipca 2028 r. (w ramach dobrowolnej opcji) lub obowiązkowo od 1 stycznia 2030 r. Nowe regulacje obejmą wyłącznie dwa wspomniane wyżej obszary.

Nie można jednak wykluczyć, że w przyszłości – szczególnie jeśli obecny pakiet ViDA okaże się sukcesem – zasady te zostaną rozszerzone również na platformy sprzedażowe działające w innych sektorach.

Co istotne, już obecnie obowiązujące przepisy w zakresie refakturowania (art. 28 dyrektywy VAT oraz art. 8 ust. 2a ustawy o VAT) przewidują możliwość objęcia zbliżonym modelem wszystkich platform internetowych, za pośrednictwem których dostawcy oferują swoje usługi. Przepisy te umożliwiają, w określonych warunkach, nałożenie na platformy obowiązku odprowadzania VAT od usług sprzedawanych za ich pośrednictwem.

Powyższe wymaga jednak ustalenia, że w przyjętym przez platformę modelu biznesowym jej rola nie ogranicza się jedynie do pośrednictwa (czyli działania jako agent), lecz że zakres jej czynności i odpowiedzialności jest znacznie szerszy – np. poprzez wpływ na cenę lub warunki świadczenia usług. Jedynie w takiej sytuacji można uznać, że platforma de facto sama nabywa i odsprzedaje daną usługę, a tym samym powinna odprowadzić z tego tytułu VAT.