Spytała o to gmina, która wybudowała drogę dojazdową do terenów, które następnie zamierzała sprzedać. Powstanie drogi miało na celu zwiększenie atrakcyjności terenów przeznaczonych do zbycia, więc było związane z planowaną odpłatną dostawą nieruchomości przeznaczonych pod zabudowę.

Droga dla wszystkich

Problem wynikł z tego, że drogę mogli użytkować również mieszkańcy i inni uczestnicy ruchu, a nie tylko osoby, które kupią grunty. Gmina uważała, że nie przekreśla to jej prawa do pełnego odliczenia VAT z faktur dokumentujących wydatki na budowę. Argumentowała, że inwestycja została zrealizowana z zamiarem wykorzystania drogi wyłącznie do celów działalności opodatkowanej – do sprzedaży.

VAT można odliczyć tylko częściowo

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdził jednak, że droga będzie wykorzystywana także do innych celów niż działalność gospodarcza, więc gmina może odliczyć VAT tylko częściowo. Musi więc – jak wyjaśnił – przypisać wydatki proporcjonalnie do działalności gospodarczej (opodatkowanej) oraz pozostałej, wynikającej z jej zadań własnych, takich jak zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty.

Jeżeli nie da się precyzyjnie rozdzielić kosztów, to należy zastosować proporcję, o której mowa w art. 86 ust. 2a ustawy o VAT – wskazał organ.

Gmina musi ustalić proporcję

Sądy przyznały mu rację. WSA w Gdańsku (sygn. akt I SA/Gd 1413/21) wyjaśnił, że gmina mogłaby odliczyć cały VAT tylko wtedy, gdyby wydatki były związane wyłącznie z czynnościami opodatkowanymi.

- Nie powinno być wątpliwości, że w sytuacji, gdy droga będzie częściowo wykorzystywana do celów niezwiązanych z wykonywaniem działalności gospodarczej, to w tym zakresie istnieje konieczność zastosowania art. 86 ust. 2a i obliczenie proporcji – potwierdził sędzia Roman Wiatrowski, uzasadniając wyrok NSA.

Dodał, że to gmina ustala proporcję i może wskazać współczynnik najbardziej adekwatny do tej konkretnej sytuacji.

Wyrok NSA z 15 maja 2025 r., sygn. akt I FSK 960/22