Nieujęcie operacji w sprawozdaniu przed jego zatwierdzeniem oznacza opodatkowanie estońskim CIT

W ramach modelu opodatkowania estońskim CIT osiąganie przez spółkę dochodu nie powoduje bieżącego opodatkowania, w związku z czym ustawa o CIT nie wymaga w takiej sytuacji prowadzenia ewidencji podatkowej i ustalania wyniku dla celów podatkowych. Spółka musi jednak prowadzić księgi rachunkowe oraz sporządzać sprawozdanie finansowe. Dla organów podatkowych rzetelne prowadzenie ewidencji finansowej ma szczególne znaczenie, ponieważ w ryczałcie od dochodów spółek staje się podstawą do ustalania obowiązków podatkowych.

Sankcją dla podatników dopuszczających się nieprawidłowości związanych z rejestrowaniem operacji w księgach jest dochód z tytułu nieujawnionych operacji gospodarczych, powstający w wysokości przychodów i kosztów, które nie zostały uwzględnione w wyniku finansowym danego roku zgodnie z ustawą o rachunkowości.

Restrykcyjne stanowisko dyrektora KIS

Dochód z tytułu nieujawnionych operacji gospodarczych został wyodrębniony jako kategoria opodatkowania CIT estońskim, aby zapobiegać sytuacjom, w których ze względu na niewłaściwe prowadzenie ewidencji księgowej lub celowe zatajanie operacji gospodarczych sprawozdanie finansowe spółki nie oddaje rzeczywistej sytuacji ekonomicznej spółki. W tym kontekście opodatkowanie dochodu z nieujawnionych operacji gospodarczych ma nie tylko wymiar sankcyjny, lecz powinno także motywować do szczególnej staranności w przypadku spółek stosujących estoński CIT.

Ważne: W wydawanych interpretacjach dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznaje, że opodatkowanie ryczałtem powstanie również w sytuacji, w której spółka prowadziła księgi w sposób rzetelny, natomiast do nieujawnienia zdarzenia gospodarczego doszło z winy kontrahenta.

Takie stanowisko wynika z interpretacji indywidualnej z 21 marca 2025 r. (sygn. 0111-KDIB1-2.4010.30.2025.2.MK). Z wnioskiem wystąpiła spółka, która otrzymała od kontrahenta z opóźnieniem faktury kosztowe dotyczące zakończonego roku obrotowego. Ze względu na to, że przed dniem otrzymania faktur sprawozdanie finansowe zostało zatwierdzone, zgodnie z ustawą o rachunkowości koszty mogły zostać ujęte wyłącznie w ramach wyniku za bieżący rok obrotowy. Spółka podkreślała, że brak wcześniejszego ujęcia faktury w księgach rachunkowych nie był spowodowany jej zaniedbaniem, lecz wynikał wyłącznie z opóźnionego doręczenia faktury przez kontrahenta. Dyrektor KIS uznał, że brak winy po stronie spółki nie ma znaczenia, bowiem dla powstania dochodu z nieujawnionych operacji gospodarczych wystarczające jest pominięcie w księgach rachunkowych zdarzeń, które powinny zostać ujęte jako przychody lub koszty danego roku obrotowego.

Ostatni moment na zmianę sprawozdania finansowego za 2024 r.

W kontekście stanowiska przyjmowanego przez dyrektora KIS warto przypomnieć, że zgodnie z ustawą o rachunkowości dopuszcza się wprowadzanie zmian do sporządzonego sprawozdania finansowego, jednak wyłącznie w sytuacji, w której ujawniona zostałaby informacja o istotnym wpływie na sprawozdanie. Terminem granicznym jest w tym przypadku zatwierdzenie sprawozdania, po którym nie jest dopuszczalne wprowadzanie jakichkolwiek zmian, a wszelkie ujawnione operacje gospodarcze powinny być ujmowane w księgach w bieżącym roku obrotowym.

Z końcem marca minął termin sporządzenia sprawozdania finansowego dla spółek, których rok obrotowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym. W przeważającej części sprawozdania te nadal nie zostały zatwierdzone przez zgromadzenia wspólników lub inny właściwy organ zatwierdzający. W praktyce oznacza to, że spółki, które stosują opodatkowanie ryczałtem od dochodów spółek powinny obecnie szczegółowo zweryfikować, czy nie występują istotne operacje, które nie zostały ujawnione w sprawozdaniu za 2024 r. W szczególności warto upewnić się, że nie zdarzają się sytuacje, w których kontrahenci nie dostarczyli faktur kosztowych dokumentujących operacje mające miejsce w zakończonym roku obrotowym.

Ważne: Jeżeli ujawnione uchybienia dotyczyłyby operacji nieistotnych z perspektywy sprawozdania finansowego, spółka nie będzie uprawniona do jego zmiany i wstecznego ujęcia operacji w księgach.

W takim przypadku konieczne będzie rozpoznanie dochodu z tytułu nieujawnionych operacji gospodarczych za 2024 r., w stosunku do którego termin zapłaty podatku upłynął z końcem marca. Obowiązki spółki obejmować będą zatem nie tylko zapłatę podatku wraz z odsetkami, lecz także skorygowanie deklaracji CIT-8E, w której powinien zostać wykazany dochód opodatkowany ryczałtem. ©℗