Kto zastosował niższą cenę w rozliczeniach z podmiotami powiązanymi, nie może złożyć oświadczenia o rynkowości transakcji, nawet jeżeli wykazał podatkowy przychód według ceny rynkowej. W rezultacie, czego by nie zrobił, ryzykuje albo grzywną, albo kontrolą.

Grzywna może być za oświadczenie niezgodne ze stanem rzeczywistym, a kontrola – gdy podatnik nie złoży oświadczenia. Taki wniosek nasuwa się po wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach.

Chciała złożyć oświadczenie …

Sprawa dotyczyła spółki, która w 2023 r. sprzedawała wyroby gotowe podmiotom powiązanym. Stosowała przy tym preferencyjne ceny, które w niektórych przypadkach były niższe niż koszt wytworzenia.

Chcąc uniknąć zarzutu zaniżenia podstawy opodatkowania, spółka rozpoznała dodatkowy przychód - w wysokości różnicy między ceną sprzedaży a ceną rynkową i zapłaciła należny podatek dochodowy.

Chciała się upewnić, że w takiej sytuacji może złożyć oświadczenie o rynkowości transakcji. Jest ono elementem informacji o cenach transferowych, składanej do urzędu skarbowego. Podatnik (firma) oświadcza, że lokalna dokumentacja cen transferowych została sporządzona zgodnie ze stanem rzeczywistym, a ceny transferowe objęte tą dokumentacją są ustalane na warunkach, które ustaliłyby między sobą podmioty niepowiązane.

… ale nie może

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał jednak, że spółka nie może złożyć takiego oświadczenia. W interpretacji z 27 września 2024 r. (sygn. 0111-KDIB2-1.4010.399.2024.1.AR) zwrócił uwagę na art. 11t ust. 2b ustawy o CIT, który wskazuje, pod jakimi warunkami można uznać, że ceny transferowe zostały ustalone na warunkach rynkowych, tj. takich, które ustaliłyby między sobą podmioty niepowiązane. Dotyczy to tylko rzeczy lub praw otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie, bądź innych świadczeń w naturze – wskazał dyrektor KIS.

Dodał, że nie byłoby tego przepisu, gdyby ustawodawca chciał umożliwić podatnikom złożenie oświadczenia w każdej sytuacji, w której podatnik zastosował cenę nierynkową, a następnie wykazał przychód z tej transakcji zgodnie z zasadą ceny rynkowej.

Tak brzmi przepis

Potwierdził to WSA w Gliwicach.- Sąd nie zakwestionował racjonalności działania spółki, ale podkreślił, że w obowiązującym stanie prawnym nie może interpretować przepisów w sposób wykraczający poza ich dosłowne brzmienie – relacjonuje wyrok Tomasz Jankowski, partner w Paczuski Taudul Tax Advisors.

WSA wskazał więc na brzmienie art. 11t ust. 2b ustawy o CIT, które odnosi się wyłącznie do świadczeń nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych.

Pułapka na podatnika

Zdaniem eksperta, trudno jest odmówić racji organowi podatkowemu i sądowi, bo przepisy są w tym zakresie jednoznaczne.

- Niemniej, z perspektywy systemowej, nie wydaje się to racjonalne. Nawet jeżeli podatnik zdecyduje się na samoopodatkowanie, czyli wykaże taki sam wynik podatkowy, jak przy zastosowaniu ceny rynkowej, to i tak nie może złożyć oświadczenia o rynkowości transakcji.

W efekcie naraża to go na ryzyko sankcji karnych skarbowych – zwraca uwagę Tomasz Jankowski.

Wyjaśnia, że jeżeli złożone przez podatnika oświadczenie o stosowaniu cen rynkowych zostanie podważone, to fiskus będzie mógł zarzucić naruszenie art. 80e kodeksu karnego skarbowego, czyli niezgodność ze stanem rzeczywistym. To podlega karze grzywny nawet do 720 stawek dziennych.

Z drugiej strony, jeżeli podatnik nie złoży oświadczenia, ryzykuje tym, że szybciej pojawi się u niego kontrola, w której fiskus będzie chciał sprawdzić warunki transakcji z podmiotami powiązanymi. - Podatnik nie ma dobrego wyjścia z takiej sytuacji, zwłaszcza gdy nierynkowa cena wynika z warunków narzuconych mu przez podmiot nadrzędny w grupie – zauważa ekspert.

Co ciekawe – dodaje - takie oświadczenie można złożyć m.in. w przypadku otrzymywania świadczeń nieodpłatnych.

- To pokazuje brak konsekwencji ustawodawcy w podejściu do kwestii składania oświadczenia w przypadku samoopodatkowania – komentuje Tomasz Jankowski.

Dlatego jego zdaniem konieczna jest zmiana przepisów – po to, aby uczciwi podatnicy mogli rzetelnie rozliczać się z fiskusem, zwłaszcza w sytuacjach, gdy kształtowanie cen jest poza ich kontrolą.

Wyrok jest nieprawomocny.

Wyrok WSA w Gliwicach z 12 marca 2025 r. sygn. akt I SA/Gl 1364/24