Wspólne rozliczenie PIT z małżonkiem lub dzieckiem? Sprawdź, jak to zrobić poprawnie

Ministerstwo Finansów nie planuje zmian, które umożliwiłyby wspólne rozliczenie małżonków, którzy mają rozdzielny majątek – wynika z odpowiedzi na petycję podatnika. Resort nie zamierza też modyfikować przepisów dotyczących rozliczenia się samotnego rodzica z dzieckiem.

Takie postulaty natomiast w swojej petycji przedstawił podatnik. Zaproponował też wprowadzenie tzw. PIT rodzinnego, czyli możliwości obliczania podatku na postawie średniego dochodu w rodzinie. MF nie chce się jednak na to zgodzić.

Rozliczenie małżonków

Przypomnijmy, że aby złożyć wspólne zeznanie podatkowe, nie trzeba być w związku małżeńskim przez cały rok. Prawo do preferencji daje nawet ślub w ostatnim dniu roku. Wynika tak z art. 6 ust. 2 ustawy o PIT. Warunkiem skorzystania jest jednak wspólność majątkowa. Resort przypomniał, że powstaje ona z mocy ustawy z chwilą zawarcia związku małżeńskiego. Oznacza on, że wszystkie nabyte przedmioty majątkowe i wszystkie uzyskane dochody od zawarcia małżeństwa przez obydwoje bądź choćby jedno z małżonków, należą do nich wspólnie. Małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego rozszerzyć lub ograniczyć wspólność ustawową.

MF przypomniało, że tylko w przypadku wspólności majątkowej można mówić o wspólnych dochodach męża i żony. Intercyza oznacza bowiem, że każde z małżonków ma odrębne dochody. Stąd preferencyjne opodatkowanie — jak podkreśliło MF — dotyczy tylko tych, których łączy wspólność majątkowa, jako że posiadają wspólne dochody.

Sposób rozliczenia małżonków

Jak określić podatek przy preferencyjnym rozliczeniu? Małżonkowie najpierw obliczają swoje dochody odrębnie (a więc pomniejszają przychody o składki ZUS, koszty uzyskania przychodu, ulgi np. rehabilitacyjną), a następnie odliczają kwoty ewentualnych preferencji od dochodu. Następnie należy zsumować uzyskane kwoty, podzielić wynik na dwa i pomnożyć go przez odpowiednią stawkę podatku (12 proc. lub 32 proc.). Tak wyliczony podatek należy pomnożyć razy dwa.

Co ważne małżonkowie mogą rozliczyć się wspólnie również w sytuacji, gdy złożą zerowy PIT-36L (stawka liniowa) lub zerowy PIT-28 (ryczałt) – gdy nie osiągnęli w roku podatkowym żadnych przychodów ani nie ponieśli kosztów.

Ministerstwo Finansów nie planuje zmieniać tych zasad rozliczenia i nie rozszerzy katalogu uprawnionych do niego. Nie prowadzimy obecnie prac legislacyjnych nad kolejnymi preferencjami podatkowymi w tym zakresie – wskazał resort w odpowiedzi na postulaty podatnika.

Ulga na dzieci

W związku z tym zmian nie będzie też odnośnie rozliczenia z dzieckiem i PIT rodzinnego.

Resort podkreślił, że już dziś funkcjonują rozwiązania, które pozwalają obniżać podatek osobom posiadającym pociechy. Jednym z nich jest ulga na dzieci, chociaż jak przyznało MF, że Polska „w swojej polityce społecznej i gospodarczej kładzie przede wszystkim nacisk na wsparcie dużych rodzin”. Stąd też nie dla wszystkich jest ulga na jedno dziecko. Aby w takim przypadku z niej skorzystać, podatnik musi mieć dochody nieprzekraczające w roku podatkowym:

- 112 000 zł – gdy pozostaje on przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim (wtedy dochody małżonków się sumuje) lub jest osobą samotnie wychowującą dziecko,

- 56 000 zł – gdy podatnik nie był w trakcie roku w związku małżeńskim albo był w nim tylko przez część roku.

Limitów tych (począwszy od rozliczenia za 2023 r.) nie muszą przestrzegać jedynie rodzice niepełnosprawnego dziecka.

Wysokość odliczenia w uldze dla dzieci

Wysokość ulgi rośnie zatem wraz z liczbą dzieci w tym sensie, że na:

- pierwsze i na drugie dziecko ulga wynosi tyle samo, tj. po 92,67 zł miesięcznie (czyli po 1 112,04 zł rocznie),

- trzecie dziecko ulga wynosi 166,67 zł miesięcznie (2 000,04 zł rocznie),

- czwarte i każde kolejne dziecko po 225,00 zł miesięcznie (2 700,00 zł rocznie).

Kwota ulgi przysługuje łącznie obojgu rodzicom (w tym rodzicom zastępczym) i opiekunom prawnym.

Przypomnijmy, że zasadniczo odliczeniu podlega kwota ulgi za każdy miesiąc roku. Jeżeli np. dziecko urodziło się w kwietniu – to odliczenie przysługuje za cały kwiecień. Nie ma przy tym znaczenia, czy pociecha przyszła na świat 1, czy 30 kwietnia.

Inaczej jest, gdy dziecko zostało w tym samym roku podatkowym przekazane spod opieki rodziców do rodziny zastępczej albo do opiekuna prawnego i gdy to nastąpiło w trakcie miesiąca. Wówczas w tym miesiącu każdemu z podatników opiekujących się dzieckiem przysługuje odliczenie w kwocie stanowiącej 1/30-miesięcznej kwoty odliczenia za każdy dzień sprawowania pieczy.

MF przypomina też, że gdy podatek jest zbyt niski do odliczenia całej przysługującej kwoty ulgi, podatnik może otrzymać dodatkowy zwrot w postaci różnicy pomiędzy przysługującą kwotą ulgi a odliczoną od podatku. Dodatkowy zwrot jest jednak limitowany i nie może przekroczyć wysokości składek społecznych i zdrowotnych wpłaconych do systemu.

Ulga dla rodzin 4+

Innym rozwiązaniem dla wielodzietnych podatników jest ulga dla rodzin 4+. Dzięki niej każdy rodzic co najmniej czwórką pociech może nie płacić podatku dochodowego od przychodów do kwoty 85 528 zł rocznie. Osobom rozliczającym się według skali podatkowej przysługuje dodatkowo kwota wolna od podatku 30 tys. zł. W sumie więc taki podatnik nie zapłaci podatku nawet od kwoty 115 528 zł.

Ulga obejmuje przychody:

- z pracy (umowa o pracę, stosunek służbowy, praca nakładcza, spółdzielczy stosunek pracy),

- z umów zlecenia,

- z zasiłku macierzyńskiego,

- z działalności gospodarczej, niezależnie od tego, czy jest ona opodatkowana według skali podatkowej, 19-proc. liniowym PIT, według stawki 5 proc. (tzw. ulga IP Box) czy ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

Preferencja może być zastosowana już w trakcie roku. Jeżeli zaliczki na PIT rozlicza płatnik, to należy złożyć mu oświadczenie o spełnieniu warunków do stosowania tego zwolnienia.

- Jest to zatem bardzo korzystne rozwiązanie. Tym bardziej że stosowanie tego

zwolnienia nie wpływa na możliwość korzystania z ulgi na dzieci, w tym w zakresie

otrzymania ewentualnego dodatkowego zwrotu – pokreśliło MF.

Preferencyjne rozliczenie w usłudze Twój e-PIT

Skarbówka pomaga rozliczyć się podatnikom nie tylko indywidualnie, ale też w preferencyjny sposób — w usłudze Twój e-PIT. Jeśli podatnik spełnia warunki do takiego opodatkowania – po zalogowaniu się do usługi (danymi autoryzacyjnymi albo poprzez jego konto w e-Urzędzie Skarbowym) - może wybrać rozliczenie z małżonkiem lub jako rodzic samotnie wychowujący dziecko. Podatnik musi tylko uzupełnić gotowe zeznanie o przysługujące mu ulgi (jak np. rehabilitacyjna, z tytułu darowizn).

Odpowiedź Jarosława Szatańskiego dyrektora departamentu podatków dochodowych w Ministerstwie Finansów z 11 lutego 2025 r. na petycję znak sprawy DD3.056.22.2024