Do 31 grudnia 2015 r. przedmiotem rozbieżności między podatnikami, organami podatkowymi oraz sądami administracyjnymi było określenie momentu powstania przychodu u osób fizycznych przy sprzedaży udziałów lub akcji w spółkach kapitałowych, w przypadku gdy zapłata ceny rozłożona była na raty. Teraz już tego problemu nie ma, ale czy z korzyścią dla podatników?
Przed 2016 r. organy podatkowe przyjmowały stanowisko, że określając moment, w którym osoba fizyczna uzyska przychód z tytułu odpłatnego zbycia udziałów lub akcji, należy czynić to w oderwaniu od ratalnego sposobu zapłaty ceny. Uzasadniano to w ten sposób, że rozłożenie płatności na raty nie ma wpływu na powstanie obowiązku podatkowego, ponieważ wynika on wyłącznie ze zbycia przez podatnika udziałów lub akcji w określonej dacie i za określoną cenę. Takie rozumowanie nakazywało rozpoznawać przychód u zbywcy na moment zawarcia umowy sprzedaży, ponieważ właśnie wtedy dochodziło do zbycia, w wyniku którego powstawał u podatnika przychód należny w rozumieniu ustawy o PIT.
Sądy prezentowały stanowisko bardziej sprzyjające podatnikom. Przyjmowały, że jeżeli strony umowy sprzedaży udziałów lub akcji rozłożyły płatność ceny na raty, to przychodem należnym w danym roku podatkowym były tylko te kwoty, których termin płatności przypadał w tym roku podatkowym.
Od 1 stycznia 2016 r. ustawodawca usankcjonował pogląd prezentowany dotychczas przez organy podatkowe. Wskutek nowelizacji, polegającej na dodaniu w ustawie o PIT art. 17 ust. 1ab, przychód ze sprzedaży przez osobę fizyczną udziałów lub akcji na raty należy ustalać już w momencie przeniesienia na nabywcę ich własności.
Nie ulega wątpliwości, że nowelizacja, przychylająca się do stanowiska prezentowanego wcześniej przez organy podatkowe, stanowi dla podatników PIT zmianę niekorzystną w porównaniu z wykładnią prezentowaną przez sądy administracyjne. Podatnicy będą bowiem zobligowani do rozpoznania przychodu od razu w dacie zawarcia umowy sprzedaży, nawet jeżeli nie otrzymali oni faktycznego wynagrodzenia z tytułu sprzedawanych udziałów lub akcji.