Odszkodowanie od pracodawcy za bezprawne zwolnienie z pracy nie jest zwolnione z podatku dochodowego – orzekł Naczelny Sąd Administracyjny

Chodziło o podatnika, któremu na podstawie orzeczenia sądu pracy pracodawca wypłacił odszkodowanie i zadośćuczynienie. Odszkodowanie było za wcześniejsze niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę. Podstawą jego wyliczenia była kwota wynagrodzenia za okres, w którym podatnik rzeczywiście by je otrzymał, gdyby nie został zwolniony.

Natomiast zadośćuczynienie zostało zasądzone za naruszenie przez spółkę dóbr osobistych pracownika, tj. jego dobrego imienia i godności, wskutek:

- zawarcia w oświadczeniu rozwiązującym umowę o pracę określeń nieprawdziwych, ośmieszających i obraźliwych,

- przekazywanie pracownikom spółki oraz osobom trzecim informacji znieważających byłego pracownika,

- doprowadzenie byłego pracownika do wykluczenia (infamii) zawodowego oraz sprowokowania przeciwko niemu postępowania karnego mimo świadomości braku podstaw do oskarżenia.

Podatnik uważał, że jedna i druga kwota powinny być zwolnione z podatku dochodowego.

Dyrektor KIS: to nie to samo

Dyrektor Krajowej Interpretacji Skarbowej zgodził się z nim, ale tylko w kwestii zwolnienia z podatku zadośćuczynienia za doznaną krzywdą (stratę niematerialną). Innego zdania był co do odszkodowania. W interpretacji z 30 kwietnia 2021 r. (sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.58.2021.2.SR) wyjaśnił, że odszkodowanie za poniesioną szkodę (utratę pracy) zostało policzone poprzez przemnożenie liczby miesięcy, w których podatnik pozostawał bez zatrudnienia, przez kwotę miesięcznego wynagrodzenia, które za ten czas by otrzymał.

Odszkodowanie jest więc korzyścią, którą podatnik mógłby osiągnąć, gdyby nie wyrządzono mu szkody w postaci zwolnienia z pracy – stwierdził dyrektor KIS. Dlatego uznał, że jest to przychód podlegający opodatkowaniu zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. b ustawy o PIT.

Przypomnijmy, że na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy zwolnione z PIT są „inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na postawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

a) otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,

b) dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono”.

Dostałby wynagrodzenie

Interpretację fiskusa utrzymał w mocy WSA w Gliwicach (sygn. akt I SA/Gl 951/21). Zwrócił uwagę na to, że gdyby nie rozwiązano umowy o pracę, to podatnik w dalszym ciągu otrzymywałby miesięczne wynagrodzenie, które byłoby opodatkowane na ogólnych zasadach.

Tak samo orzekł sąd kasacyjny. – Uszczuplenie majątku, jakiego podatnik doznał na skutek bezprawnego zwolnienia z pracy, spowodowało po jego stronie finansową stratę, którą miało wyrównać zasądzone odszkodowanie. Dlatego wypłacona w tym celu kwota nie podlega zwolnieniu z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT – uzasadnił wyrok sędzia Jerzy Płusa.

Sędzia podkreślił, że objęcie zwolnieniem kwoty odszkodowania za korzyści utracone w wyniku niesłusznej utraty pracy prowadziłoby do sytuacji korzystniejszej dla podatnika niż to, w jakim znalazłby się on, gdyby szkoda nie zaistniała. Innymi słowy, gdyby podatnik nie został zwolniony z pracy, to wynagrodzenie byłoby opodatkowane, natomiast odszkodowanie równe wynagrodzeniu za czas pozostawanie bez pracy byłoby zwolnione z podatku.

Wyrok NSA z 22 stycznia 2025 r., sygn. akt II FSK 532/22