Podatek od czynności cywilnoprawnych jest od całego majątku wniesionego do spółki osobowej w wyniku przekształcenia, a nie od ewentualnej nadwyżki wkładów wspólników – orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.

Chodzi o ten sam problem, który na początku grudnia miał zostać rozstrzygnięty uchwałą powiększonego składu sędziowskiego NSA. Uchwała ostatecznie jednak nie zapadła, sprawa została skierowana do rozpoznania. Najnowszy wyrok dotyczy co prawda innej spółki, ale identycznego stanu faktycznego.

Wyrok pozbawia spółkę złudzeń: PCC jest od całego majątku, który spółka przekształcona (w tym wypadku komandytowa) otrzymuje w wyniku przekształcenia jej poprzedniczki prawnej (w tym wypadku była nią spółka jawna), a więc również od mienia nabytego (wypracowanego) w trakcie jej istnienia. Odliczyć można tylko wkłady wspólników, które już raz zostały opodatkowane PCC, czyli te, które zostały pierwotnie wniesione do spółki (jawnej). Odliczenie ma zapobiegać podwójnemu ich opodatkowaniu.

Nie pierwszy raz

NSA podtrzymał tym samym swoje stanowisko prezentowane w ugruntowanej już linii orzeczniczej, np. w wyrokach z: 21 maja 2024 r. (sygn. akt III FSK 516/22), 12 kwie tnia 2024 r. (III FSK 5053/21), 30 maja 2023 r. (III FSK 2852/21), 22 marca 2022 r. (III FSK 413/21), 29 lipca 2021 r. (III FSK 3814/21), 3 marca 2020 r. (II FSK 2804/19 i II FSK 2146/19), 4 lutego 2020 r. (II FSK 498/18).

W sprawie chodziło o wspomniane już przekształcenie spółki jawnej w komandytową (na gruncie przepisów o PCC jest ono traktowane jak zmiana umowy spółki, jeżeli wynik stanowi zwiększenie majątku spółki osobowej – art. 1 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych).

Argumenty spółki nie przekonały fiskusa ani sądów

Spółka komandytowa uważała, że nie powinna zapłacić PCC, bo:

  • zmieniła się tylko forma prawna spółek, a aktywa przekształconej spółki komandytowej miały na dzień otwarcia taką samą wartość jak aktywa spółki jawnej na dzień jej zamknięcia,
  • zgodnie z art. 28 kodeksu spółek handlowych całość majątku spółki przekształcanej stanowiła majątek spółki po przekształceniu (bilans zamknięcia spółki przekształcanej odpowiada na dzień przekształcenia bilansowi otwarcia spółki po przekształceniu),
  • zachowana została tożsamość podmiotowa, co oznacza, że nie doszło do transferu zysku wypracowanego przez spółkę jawną na rachunek spółki komandytowej, konsekwencją czego mogłoby się okazać zwiększenie wartości jej majątku,
  • wkłady wspólników ustalone w umowie spółki komandytowej (przekształconej) zostały określone w tej samej wysokości i kształcie co w umowie spółki jawnej (przekształcanej), od których był już zapłacony należny PCC.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej był innego zdania. W interpretacji z 13 maja 2022 r. (sygn. 0111-KDIB2-3.4014.112.2022. 2.ASZ) wyjaśnił, że opodatkowany PCC jest faktyczny przyrost majątku spółki, a w tym wypadku wartość majątku spółki przekształconej (komandytowej) będzie wyższa niż wartość wkładów wniesionych do spółki przekształcanej (jawnej). Zwrócił uwagę na to, że majątek spółki jawnej obejmował – poza wkładami wniesionymi przez wspólników – również składniki majątkowe nabyte w trakcie jej istnienia.

Zatem w wyniku przekształcenia doszło do zwiększenia majątku spółki komandytowej – stwierdził dyrektor KIS.

Interpretację tę utrzymał w mocy WSA w Gliwicach. W wyroku z 16 listopada 2022 r. (I SA/Gl 813/22) potwierdził, że przy przekształceniu spółki jawnej w komandytową opodatkowana jest cała wartość majątku wniesionego do spółki komandytowej, po odjęciu jedynie wartości wkładów wniesionych do spółki jawnej, bo te już raz były opodatkowane (art. 9 pkt 11 lit. a ustawy o PCC).

Wyrok pozbawia spółkę złudzeń: PCC jest od całego majątku, który spółka osobowa otrzymuje w wyniku przekształcenia jej poprzedniczki prawnej

Stanowisko to podzielił sąd kasacyjny. Uzasadniając wyrok, sędzia Krzysztof Przasnyski wyjaśnił, że zasadność opodatkowania PCC czynności przekształcenia spółki jawnej w komandytową, w sytuacji gdy majątek spółki przekształconej uległ zwiększeniu w stosunku do majątku spółki jawnej, wynika wprost z wykładni art. 1 ust. 3 pkt 3 oraz art. 6 ust. 1 pkt 8 lit. f, a także art. 9 pkt 11 lit. a PCC.

– Zatem różnica pomiędzy wartością majątku wniesionego do spółki komandytowej a wartością opodatkowanych uprzednio wkładów wniesionych do spółki jawnej stanowi zwiększenie majątku spółki przekształconej, będące podstawą opodatkowania na gruncie przepisów o PCC – wyjaśnił sędzia Przasnyski.©℗

orzecznictwo