Czy opłata za nieregulaminowe parkowanie jest zawsze opodatkowana?

Nie zgodził się tym samym z dyrektorem Krajowej Informacji Skarbowej, który w interpretacji z 25 sierpnia 2023 r. (sygn. 0112-KDIL3.4012.387. 2023.2.EW) uznał, że jeżeli zarządca parkingu nie jest w stanie ustalić danych kierowcy ani ściągnąć od niego dodatkowych opłat, to „nie istnieje bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym”. Dyrektor KIS był więc zdania, że w takiej sytuacji nie ma VAT.

Pisaliśmy o tym szerzej w artykule „Podatkowy problem z nieuczciwym parkowaniem” (DGP nr 175/2023). Doradcy podatkowi chwalili wtedy fiskusa za zdroworozsądkowe podejście do problemu, który w praktyce nie jest rzadki.

Okazuje się jednak, że szef KAS ma inne zdanie niż dyrektor KIS.

Skąd ten problem?

Przypomnijmy: chodzi o problem, z którym borykają się zarządcy wielu parkingów, w tym gminnych. Dotyczy on dodatkowych opłat za naruszenie regulaminu parkowania, np. za nieopłacenie miejsca parkingowego, parkowanie w miejscu przeznaczonym dla niepełnosprawnych, przekroczenie deklarowanego czasu parkowania. O konieczności uiszczenia dodatkowej opłaty kierowcy dowiadują się z zawiadomienia, pozostawianego za wycieraczką przedniej szyby pojazdu.

Po wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE z 20 stycznia 2022 r. (C-90/20) nie ma już wątpliwości, że zarówno zwykłe opłaty za parkowanie, jak i opłaty karne są opodatkowane VAT. Problem polega na tym, że sporej części opłat karnych nie udaje się ściągnąć, bo np. pojazd został zarejestrowany na osobę zmarłą albo za granicą, nie figuruje w bazie CEPiK. Zarządcy parkingów, aby ustalić, czy nakładają karę na czynnego podatnika VAT i czy muszą w związku z tym wystawić fakturę, mogą uzyskać informację w bazie CEPIK, ale to kosztuje przynajmniej 30 zł. Cała procedura jest więc czasochłonna i często nieopłacalna.

W 2023 r., odpowiadając na interpelację poselską (nr 43857), ówczesny wiceminister finansów Artur Soboń wyjaśnił, że nie są to problemy z zakresu prawa podatkowego, „ich rozwiązanie leży w gestii procedur i regulacji pozapodatkowych”.

Korzystna wykładnia już nieaktualna

Nadzieję na rozwiązanie tego problemu dawała wspomniana interpretacja z 25 sierpnia 2023 r. Dyrektor KIS przywołał w niej wyrok TSUE z 20 stycznia 2022 r. i wyjaśnił, że zasadniczo opłaty dodatkowe podlegają VAT jako wynagrodzenie za usługę parkingową. W takiej sytuacji obowiązek podatkowy powstaje z momentem uiszczenia opłaty za parking (zapłaty za parking).

Przyznał natomiast, że inaczej jest w przypadku gdy gmina z przyczyn obiektywnych nie jest w stanie ustalić, kim był nieregulaminowo parkujący kierowca, i z tego powodu nie może wyegzekwować od niego opłaty dodatkowej. Wtedy VAT nie ma – stwierdził dyrektor KIS.

Zgodził się też z gminą, że nie musi ona ewidencjonować świadczenia usług parkingowych w kasie fiskalnej. Jako podstawę prawną przywołał par. 3 ust. 1 pkt 5 nieobowiązującego już rozporządzenia ministra finansów z 22 grudnia 2021 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz.U. z 2021 r. poz. 2442). Podobne zwolnienie obowiązuje obecnie na podstawie rozporządzenia z 24 listopada 2023 r. (Dz.U. poz. 2605).

Tę interpretację uchylił szef KAS. Stwierdził, że dodatkowe opłaty są z VAT, nawet gdy gmina (zarządca miejskiego parkingu) nie potrafi ustalić, kim był kierowca albo nie może wyegzekwować od niego kary. Takie samo jest też obecnie stanowisko dyrektora KIS, czego przykładem interpretacja indywidualna z 25 września 2024 r. (0112 -KDIL1-2.4012.439.2024.1.AS).

W innym momencie

Szef KAS inaczej niż dyrektor KIS w obu interpretacjach (z 25 sierpnia 2023 r. i 25 września 2024 r.) określił moment powstania obowiązku podatkowego. Porównał udostępnienie miejsca parkingowego z usługami najmu czy usługami o podobnym do najmu charakterze, co oznacza – jak wyjaśnił – że obowiązek podatkowy powstaje co do zasady z chwilą wystawienia faktury, zgodnie z art. 19 ust. 5 pkt 4 lit. b zw. z art. 19a ust. 7 ustawy o VAT. Jeśli natomiast gmina nie wystawi faktury lub zrobi to z opóźnieniem, to obowiązek podatkowy powstaje z chwilą upływu terminów na wystawienie faktury określonych w art. 106i ust. 3 i ust. 4 ustawy o VAT lub – jeśli nie określono takiego terminu – z chwilą upływu terminu płatności.

Nie w kasie za to w JPK_VAT

Szef KAS zgodził się z gminą, że gdy dodatkową opłatę nałoży ona na osobę fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej lub na rolnika ryczałtowego, to nie musi jej ewidencjonować w kasie rejestrującej. Te opłaty powinna natomiast ujmować w swojej ewidencji VAT w wysokościach zbiorczych na podstawie dokumentu wewnętrznego oznaczonego skrótem „WEW”.

Jeśli natomiast sprzedaż zwolniona z ewidencji w kasie rejestrującej zostanie udokumentowana fakturą (pomimo braku takiego obowiązku na gruncie przepisów o VAT), to gmina może wybrać sposób wykazywania tej sprzedaży na podstawie poszczególnych faktur zamiast na podstawie zapisu zbiorczego „WEW” – dodał szef KAS. Wyjaśnił, że faktury wykazuje się odrębnymi zapisami w JPK_VAT. Jeżeli zatem dana sprzedaż nieewidencjonowana w kasie fiskalnej została udokumentowana wystawioną fakturą, to można ją wykazać:

• zbiorczo na podstawie dokumentu wewnętrznego z oznaczeniem „WEW” lub
• pojedynczo na podstawie wystawionej faktury VAT, bez oznaczenia „FP”.

Wybór sposobu ujęcia danej (konkretnej) sprzedaży należy więc do podatnika – wyjaśnił szef KAS.

A co w sytuacji, gdy gmina nie jest w stanie ustalić danych odbiorcy usługi parkingowej? Wtedy – jak potwierdził szef KAS – wystarczy udokumentowanie opłat dodatkowych za pomocą zbiorczego dokumentu wewnętrznego i wykazanie w ewidencji JPK na jego podstawie wysokości podstawy opodatkowania i podatku należnego w kwotach zbiorczych, a także oznaczenie tej pozycji sprzedaży w ewidencji JPK symbolem „WEW”, stosownie do par. 10 ust. 5 pkt 2 rozporządzenia ministra finansów z 15 października 2019 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług (Dz.U. poz. 1988 ze zm.).©℗