Darowizna lub spadek to ważne wydarzenie, które niesie za sobą zarówno korzyści majątkowe, jak i pewne obowiązki podatkowe. Brak znajomości przepisów lub zaniedbanie formalności może prowadzić do kosztownych błędów w rozliczeniach podatkowych związanych z darowiznami i spadkami.

Kiedy darowizna lub spadek podlega opodatkowaniu?

W Polsce obowiązek zapłaty podatku od darowizny lub spadku powstaje, gdy wartość otrzymanego majątku przekracza kwotę wolną od podatku. Wysokość tych kwot zależy od grupy podatkowej, do której należy obdarowany lub spadkobierca:

  • Grupa I – najbliższa rodzina (np. dzieci, rodzice, małżonkowie, rodzeństwo, pasierb).
  • Grupa II – dalsza rodzina (np. zstępni rodzeństwa, rodzeństwo cioteczne, wujowie, ciotki).
  • Grupa III – osoby niespokrewnione (wszystkie osoby niezaliczone do dwóch poprzednich grup). (“Podatek od spadków i darowizn – zmiany od 1 lipca 2023 r.”)

Kwoty wolne od podatku są najwyższe dla osób z grupy I, a najniższe dla grupy III. Od 2024 roku te zasady pozostają w mocy, co oznacza, że nie zmienią się w najbliższych latach.

Zwolnienia podatkowe

Osoby należące do najbliższej rodziny, tj. małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, rodzeństwo, ojczym lub macocha (grupa I), mogą skorzystać z całkowitego zwolnienia podatkowego, pod warunkiem że:

  • uprawomocnienia się postanowienia sądu stwierdzającego nabycie spadku,
  • zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia przez notariusza,
  • wydania europejskiego poświadczenia spadkowego.
  • Złożą zgłoszenie na formularzu SD-Z2.

Brak zgłoszenia w terminie skutkuje utratą zwolnienia i koniecznością zapłaty podatku. Zwolnienia te mają zastosowanie także w 2024/2025 roku.

Dokumentacja darowizn 2024/2025

Podstawą do skorzystania ze zwolnienia podatkowego lub prawidłowego rozliczenia darowizny w 2024/2025 roku jest odpowiednia dokumentacja:

  • W przypadku darowizn pieniężnych: potwierdzenie przelewu na rachunek bankowy.
  • W przypadku darowizn rzeczowych: umowa darowizny, najlepiej sporządzona w formie pisemnej (opcjonalnie u notariusza).

Niedostarczenie wymaganej dokumentacji w odpowiednim czasie powoduje, że darowizna zostaje opodatkowana na zasadach ogólnych, nawet jeśli zgłoszenie zostało złożone w terminie.

Deklaracje podatkowe

Darowiznę lub spadek należy zgłosić do urzędu skarbowego za pomocą formularza SD-Z2. Formularz ten należy złożyć w ciągu 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego. Zgłoszenie należy dostarczyć do właściwego naczelnika urzędu skarbowego.

Najczęstsze błędy

Brak świadomości przepisów i niedokładność mogą prowadzić do poważnych konsekwencji podatkowych. Oto najczęstsze błędy:

  • Brak zgłoszenia – zapomnienie o złożeniu deklaracji to jeden z najczęstszych błędów, prowadzący do utraty zwolnień podatkowych.
  • Błędy w dokumentach – niepoprawne dane w zgłoszeniu lub pominięcie części informacji może skutkować koniecznością korekty dokumentów albo uniemożliwić skorzystanie ze zwolnienia.

Przykład:
7 czerwca uprawomocniło się postanowienie sądu, na mocy którego Pan Jan nabył w spadku mieszkanie i dom. 7 lipca złożył zgłoszenie SD-Z2, jednak zapomniał uwzględnić domu. W lutym zorientował się o błędzie, ale termin na zgłoszenie już minął. W związku z tym Pan Jan musi złożyć deklarację SD-3, uwzględniając wartość domu, i zapłacić podatek.

Unikaj niepotrzebnych problemów

Świadomość obowiązujących przepisów oraz dokładność w ich przestrzeganiu pozwalają uniknąć niepotrzebnych problemów i konsekwencji podatkowych. Poprawne zgłoszenie darowizny lub spadku w terminie oraz zadbanie o pełną dokumentację to klucz do zachowania należnych korzyści podatkowych.