Sąd będzie miał możliwość ustanowienia z własnej inicjatywy profesjonalnego pełnomocnika dla strony będącej osobą fizyczną. Zwiększy się także lista postępowań objętych przymusem adwokacko-radcowskim.

Tak wynika z pisma dr. hab. Przemysława Wołowskiego, sekretarza Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego, będącego odpowiedzią na wystąpienie rzecznika praw obywatelskich.

Uwagę RPO na tę kwestię zwróciło Stowarzyszenie Wsparcia i Pomocy Prawnej dla Osób Słabszych, Chorych i Niepełnosprawnych „HELP”. Zaproponowało, by osoby z niepełnosprawnością w stopniu znacznym miały prawo do pomocy adwokata lub radcy z urzędu, na wniosek swój lub innego organu. Rzecznik był przeciwny odebraniu sądom możliwości oceny zasadności przyznania pełnomocnika z urzędu. „Wydaje się jednak, że można uznać za zasadne rozważenie podjęcia działań legislacyjnych w takim kierunku, który umożliwi sądom ustanawianie adwokata lub radcy prawnego z urzędu w sprawach cywilnych dla każdej osoby fizycznej, dla której pomoc taką sądy uznają za potrzebną, nawet bez wniosku” – napisał do Komisji Kodyfikacyjnej zastępca RPO Stanisław Trociuk.

Doktor habilitowany Przemysław Wołowski w odpowiedzi poinformował, że zmiany, które realizowałyby ten postulat, są rozważane przez dwa współdziałające zespoły komisji kodyfikacyjnej: zespół ds. prawa procesowego cywilnego i ds. zastąpienia instytucji ubezwłasnowolnienia modelem wspieranego podejmowania decyzji. „Rozważane rozwiązania zakładają stworzenie podstaw ku temu, żeby sąd miał możliwość ustanowienia profesjonalnego pełnomocnika dla strony – osoby fizycznej – w każdym postępowaniu, gdy uzna, że stronie taka pomoc jest potrzebna” – czytamy w piśmie sekretarza komisji.

Z odpowiedzi wynika ponadto, że dyskusja toczy się wokół tego, jaki wpływ na decyzję sądu mają mieć dwie kwestie. Po pierwsze – sytuacja majątkowa strony, może się bowiem okazać, że ta jest zdolna, by samodzielnie pokryć koszty pomocy prawnej. Po drugie – wola samej strony co do tego, czy chce korzystać z pomocy profesjonalnego pełnomocnika.

Ta druga kwestia łączy się z innym zagadnieniem, które rozważa komisja – zakresem obowiązywania przymusu adwokacko-radcowskiego w postępowaniach. Z odpowiedzi dr. hab. Przemysława Wołowskiego wynika, że jest planowane „objęcie przymusem adwokacko-radcowskim dłuższej niż obecnie listy postępowań sądowych”. ©℗