Zasady dotyczące momentu poniesienia kosztu powodują liczne kontrowersje wśród podatników, organów i sądów administracyjnych. Artykuł 15 ust. 4e ustawy o CIT stanowi, że: „dniem poniesienia kosztu jest dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano)”. Wątpliwości dotyczą sposobu, w jaki należy rozumieć pojęcie „ująć w księgach rachunkowych (zaksięgować)”. Doprowadziło to do wyodrębnienia się dwóch odmiennych linii orzeczniczych.
ikona lupy />
Marek Szczepanik doradca podatkowy, partner w Kancelarii Ożóg Tomczykowski / Dziennik Gazeta Prawna
Pierwsza z nich opowiada się za przyjęciem, że zaksięgowanie kosztu jest niczym innym jak ujęciem kosztu w rozumieniu przepisów o rachunkowości.
Oznacza to, że dany koszt staje się kosztem podatkowym dopiero z momentem uznania go za koszt w rozumieniu przepisów o rachunkowości (gdy pomniejszy on wynik finansowy).
Druga linia orzecznicza wykształciła pogląd, że zaksięgowanie należy rozumieć jako ujęcie kosztu w księgach rachunkowych w jakikolwiek sposób (z wyjątkiem ujęcia jako rezerwa lub bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów), tj. za wystarczające przyjmuje się techniczne wprowadzenie informacji do systemu. Zgodnie z tym stanowiskiem momentu poniesienia kosztu podatkowego nie można utożsamiać z ujęciem kosztu w rozumieniu przepisów o rachunkowości (tak np. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 30 marca 2016 r., sygn. akt II FSK 182/14). Nie sposób nie zgodzić się z tym poglądem.
Ustawa podatkowa musi zawierać dosłowne i jednoznaczne odesłanie do zasad rachunkowości, aby można było wywodzić z nich skutki podatkowe. Brak odesłania w treści cytowanego artykułu do przepisów o rachunkowości wskazuje na brak zamysłu ustawodawcy do uregulowania kwestii momentu zaliczenia do kosztów poprzez odniesienie do zasad stosowanych w tym zakresie w rachunkowości.
Nadal są rozbieżności w orzecznictwie w sprawie podatku u źródła
Nadal są rozbieżności w orzecznictwie w sprawie podatku u źródła

Zobacz również
Ponadto pojęcie księgowania nie jest zdefiniowane w ustawie o rachunkowości, co nakazuje przyjąć znaczenie używane w języku potocznym – gdzie „zaksięgowanie” należy rozumieć jako wpisanie do ksiąg. Posłużenie się w ustawie o PIT zwrotem księgowania w stosunku do podatników, którzy nie prowadzą ksiąg rachunkowych, lecz podatkową księgę przychodów i rozchodów, również wydaje się potwierdzać intencję ustawodawcy.
Tak kluczowa kwestia, jaką jest rozliczanie kosztów w czasie do celów podatkowych, powinna wyraźnie wynikać z przepisu podatkowego.