Fiskus żąda VAT od bankowych zaświadczeń

Wystawianie przez bank zaświadczeń potwierdzających m.in. prowadzenie rachunku bankowego i wysokość zgromadzonych na nim środków jest objęte 23-proc. VAT – uważa dyrektor KIS. Co innego orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 10 maja 2023 r. (sygn. akt I FSK 987/20).

Zasadniczo banki świadczą usługi finansowe zwolnione z podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38–41 ustawy o VAT. Są to usługi m.in. udzielania pożyczek, kredytów, gwarancji, poręczeń, prowadzenia rachunków oszczędnościowych.

Przy tej okazji banki wystawiają odpłatnie klientom, na ich wniosek, rozmaite zaświadczenia, takie jak np. zaświadczenia potwierdzające prowadzenie rachunku bankowego, wskazujące wysokość salda na rachunku czy informacje o usługach, z których korzysta klient, w tym o rachunkach bankowych, kredytach bankowych, gwarancjach bankowych, akredytywach, operacjach wekslowych, poręczeniach.

Banki uważają, że czynności te wchodzą w zakres kompleksowej usługi finansowej i dlatego są również zwolnione z podatku. Tłumaczą, że wystawianie dokumentów ma charakter wtórny i byłoby pozbawione sensu, gdyby nie świadczenie zasadniczej usługi finansowej – zwolnionej z VAT.

Jako dodatkowy argument wskazywana jest interpretacja wydana 25 września 2023 r. (sygn. 0114-KDIP4.4012.869.2018.8.DP). Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wydał ją po wspomnianym wyroku NSA z 10 maja 2023 r., był bowiem związany wskazówkami sądu kasacyjnego.

W najnowszej interpretacji dyrektor KIS znów jednak stwierdził niekorzystnie dla banku. Przywołał wyroki Trybunału Sprawiedliwości UE z 13 grudnia 2001 r. (C-235/00) i z 28 lipca 2011 r. (C-350/10), z których wynikało, że usługi techniczne i administracyjne, niezmieniające prawnej ani finansowej pozycji stron, nie są zwolnione z VAT.

Na bazie tych orzeczeń dyrektor KIS stwierdził, że usługi stanowiące element usług finansowych są zwolnione z VAT tylko, jeżeli:

• z ogólnego punktu widzenia stanowią osobną całość,
• obejmują funkcje charakterystyczne dla usługi zwolnionej,
• pociągają za sobą zmiany w sytuacji prawnej i finansowej zainteresowanych podmiotów,
• nie są zwykłym świadczeniem rzeczowym lub technicznym, w przypadku którego usługodawca jest obarczony odpowiedzialnością za ich wykonanie tylko w zakresie technicznym.

Zdaniem dyrektora KIS czynności banku polegające na odpłatnym wystawianiu zaświadczeń i informacji nie spełniają takich warunków.

Ich charakter i sposób wykonania świadczy o ich samodzielności – stwierdził organ, wskazując, że są to odrębne czynności wykonywane na żądanie klienta, niezależnie od wykonywanych przez bank usług finansowych.

Podkreślił też, że wydanie tych dokumentów nie służy lepszemu wykonaniu usługi głównej i nie obejmuje charakterystycznych dla niej funkcji. W żaden sposób nie zmienia się sytuacja prawna ani finansowa stron – dodał.

Uznał więc, że są to czynności wyłącznie techniczne, opodatkowane 23-proc. VAT.

Podobne argumenty fiskus prezentował w sprawie, która zakończyła się wyrokiem NSA. Nie przekonały one jednak sądu kasacyjnego. NSA stwierdził, że „z punktu widzenia klienta, czynności wystawiania zaświadczeń, opinii bankowych oraz opinii audytorskich w oderwaniu od innych czynności bankowych nie mają żadnego sensu ekonomicznego. Sporne czynności nie mają racji bytu bez usług głównych zwolnionych od podatku”.

Sąd uznał więc, że wystawianie dokumentów przez bank nie jest możliwe bez świadczenia głównego i służy jak najlepszemu oraz najefektywniejszemu jego wykonaniu. Jest to więc część kompleksowej usługi finansowej, która jest wolna od podatku – orzekł NSA.©℗