VAT od opłaty za plastikowe opakowania. Potrzebne wytyczne

Nie ma pewności, czy opłata za plastikowe opakowania na jedzenie i napoje na wynos, którą trzeba pobierać od klientów od 1 stycznia 2024 r., jest z VAT. Nie wiadomo też, czy powinna ona być wykazywana na paragonie razem z posiłkiem lub napojem, czy osobno

Przepisy nie dają jasnej odpowiedzi na te pytania, a to temat niezmiernie ważny m.in. dla restauracji, kawiarni, firm cateringowych. Od 1 stycznia 2024 r. muszą one pobierać od klientów kupujących posiłki na wynos lub napoje 20 gr za kubek i 25 gr za inny rodzaj opakowania.

Dlatego – jak twierdzą doradcy podatkowi – w kwestii VAT od nowej opłaty są konieczne wytyczne Ministerstwa Finansów.

– Bez nich przedsiębiorcy będą rozliczać opłatę w sposób, który bardziej im pasuje – mówi Tomasz Wagner, partner w EY.

Redakcja DGP zwróciła się już do resortu finansów z pytaniami. Jak tylko dostaniemy odpowiedź, poinformujemy o niej czytelników.

Nowa opłata

Wprowadzenie nowej opłaty to jeden ze skutków kwietniowej nowelizacji ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej (Dz.U. z 2023 r. poz. 877). Pisaliśmy o niej w artykule „Klienci zapłacą za jednorazowe kubki i opakowania” (DGP nr 250/2023).

Natomiast same stawki wynikają z rozporządzenia ministra klimatu i środowiska z 7 grudnia 2023 r. (Dz.U. poz. 2679).

Co z VAT

Nie wiadomo jednak, jak ta opłata ma być prezentowana na paragonie – czy powinna być wykazywana osobno, czy w cenie napoju lub posiłku. Jeżeli ma być wskazywana oddzielnie, to z jaką stawką VAT?

Zasadniczo doradcy podatkowi uważają, że VAT trzeba doliczyć. – Opłata jest silnie związana z transakcją sprzedaży produktu – tłumaczy Bartosz Mazur, doradca podatkowy i partner w Gekko Taxens. Jego zdaniem nie do obrony jest stanowisko, że opłata jest bez podatku.

Takiego zdania jest również Małgorzata Samborska, doradca podatkowy i partner w Grant Thornton. Ekspertka przywołuje art. 29a ustawy o VAT. Zgodnie z ust. 1 tego artykułu podstawą opodatkowania jest wszystko to, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży. Z kolei z ust. 6 wynika, że podstawa opodatkowania z tytułu dostawy towaru obejmuje także podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze (z wyjątkiem kwoty podatku).

Podobnie z foliówkami

Przypomnijmy, że podobny dylemat powstał na początku 2018 r., gdy sprzedawcy musieli zacząć pobierać opłatę recyklingową (20 gr) od foliowych siatek. Nikt się wówczas nie spodziewał, że trzeba będzie do niej doliczać VAT.

O takim obowiązku poinformowało dopiero Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na pytanie DGP. Powołało się przy tym na art. 29a ust. 6 w zw. z ust. 1 ustawy o VAT, czyli te same przepisy, na które wskazują teraz eksperci.

Tomasz Wagner uważa jednak, że dobrze byłoby, aby i tym razem resort finansów przedstawił swoje stanowisko. Choć nie spodziewa się, aby ministerstwo stwierdziło, iż nie ma podatku od opłaty za plastikowe opakowania.

Dwie możliwości

Jeżeli MF potwierdzi, że VAT trzeba rozliczać, powstaje kolejne pytanie: jak to zrobić? Eksperci wskazują tu na dwie możliwości.

Z jednej strony, zgodnie ze wspomnianym art. 29a ust. 6 ust. 2 ustawy o VAT, do podstawy opodatkowania wlicza się także koszty dodatkowe, wśród których są wymienione koszty opakowania (poza wielorazowymi) i transportu wyrobów. Na tej podstawie można by sądzić, że opłatę należy doliczyć do posiłku lub napoju.

– Z drugiej strony – wskazuje Bartosz Mazur – opłata nie jest ceną za opakowanie.

Tomasz Wagner zwraca jednak uwagę na to, że w takiej sytuacji za każdym razem trzeba byłoby doliczać 23 proc. VAT, bo opakowania plastikowe są opodatkowane według najwyższej stawki. Ekspert dodaje, że oddzielne ewidencjonowanie opłaty wymusiłoby też zmiany w kasie fiskalnej.

Inaczej byłoby, gdyby doliczać opłatę do posiłku lub napoju. Wówczas stawka VAT zależałaby od tego, jaką stawką jest opodatkowany dany towar. Przypomnijmy, że dania gotowe są objęte 5-proc. VAT, usługa gastronomiczna – 8-proc., a kawa – 23-proc. Z kolei sprzedaż żywności jest przejściowo objęta obniżoną stawką 0 proc.

Przyjmując taki wariant, sprzedawca musiałby umieścić informację, że w cenie towaru jest pobierana opłata za plastikowe opakowanie – wskazuje Tomasz Wagner.

Trochę inaczej do problemu podchodzi Małgorzata Samborska. Jej zdaniem zasadniczo opłatę należałoby doliczać do podstawy opodatkowania posiłków i napojów. Natomiast w sytuacji, gdy przedsiębiorca (np. restauracja) sprzedaje opakowanie, pobierając za nie należność, wówczas należałoby je wykazać na paragonie oddzielnie wraz z opłatą opakowaniową.©℗