Jak określić podstawę opodatkowania dla dostawy towarów promocyjnych za symboliczną złotówkę

Spółka (podatnik VAT czynny) rozpoczęła promocję produktu X, która polega na dodaniu do każdorazowego zakupu produktu X promocyjnego produktu z logo spółki po znacznie obniżonej cenie (za symboliczną złotówkę). Spółka ma prawo do odliczenia VAT od zakupu produktu promocyjnego.

Między spółką a kontrahentami – uczestnikami promocji, nie istnieją powiązania, o których mowa w art. 32 ust. 1 i 2 ustawy o VAT. Czy w przypadku sprzedaży promocyjnej, obejmującej uprawnienia klientów do nabycia towarów (produktu promocyjnego) po istotnie obniżonej cenie (za 1 zł brutto), spółka powinna określić podstawę opodatkowania dla tychże towarów promocyjnych w wysokości wskazanej na fakturze ceny sprzedaży (1 zł) pomniejszonej o kwotę należnego VAT?

Przypomnijmy, że zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu VAT podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przy czym przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (art. 7 ust. 1 ustawy o VAT), a przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii (art. 2 pkt 6 ustawy o VAT). Z kolei przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów (art. 2 pkt 22 ustawy o VAT).

Które kwoty trzeba uwzględnić

Podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej (art. 29a ust. 1 ustawy o VAT). Zgodnie z art. 29a ust. 6 ustawy o VAT podstawa opodatkowania obejmuje:

• podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku,
• koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.

W myśl art. 29a ust. 7 ustawy o VAT podstawa opodatkowania nie obejmuje kwot:

• stanowiących obniżkę cen w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty,
• udzielonych nabywcy lub usługobiorcy opustów i obniżek cen, uwzględnionych w momencie sprzedaży,
• otrzymanych od nabywcy lub usługobiorcy jako zwrot udokumentowanych wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy lub usługobiorcy i ujmowanych przejściowo przez podatnika w prowadzonej przez niego ewidencji na potrzeby podatku.

Z kolei na podstawie art. 29a ust. 10 pkt 1–3 ustawy o VAT podstawę opodatkowania obniża się o:

• kwoty udzielonych po dokonaniu sprzedaży opustów i obniżek cen,
• wartość zwróconych towarów i opakowań, z zastrzeżeniem art. 29a ust. 11 i 12 ustawy o VAT,
• zwróconą nabywcy całość lub część zapłaty otrzymaną przed dokonaniem sprzedaży, jeżeli do niej nie doszło.

Konsekwencje decyzji sprzedawcy

Istota problemu w analizowanej sprawie sprowadza się do ustalenia, czy w przypadku sprzedaży promocyjnej, obejmującej uprawnienia klientów do nabycia towarów (produktu promocyjnego) po istotnie obniżonej cenie (za 1 zł brutto), spółka powinna określić podstawę opodatkowania dla tychże towarów promocyjnych w wysokości wskazanej na fakturze ceny sprzedaży (1 zł) pomniejszonej o kwotę należnego VAT.

Należy wskazać, że podatnik (m.in. spółka) ma prawo swobodnie układać swoje interesy tak, aby działalność gospodarcza była dla niego opłacalna pod względem ekonomicznym, w tym stosując znaczne upusty cenowe, jeśli będzie to w jego uznaniu zasadne dla osiągnięcia tego celu. Trzeba przy tym wyraźnie zaznaczyć, że stosowanie znacznych rabatów jest niedopuszczalne w zakresie, w jakim ma ono służyć obejściu przepisów prawa i uniknięciu opodatkowania danej czynności. Tak więc każdy zastosowany upust powinien być uzasadniony ekonomicznie i prowadzić w końcowym efekcie do osiągnięcia celu, jaki został wytyczony dla działalności gospodarczej, tj. zarobku.

Przepisy ustawy o VAT nie ograniczają jednak podatnika w swobodzie ustalania ceny (udzielenia rabatu), czyli możliwa jest sprzedaż nawet po cenie znacznie niższej niż rzeczywista wartość danego towaru czy usługi. Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o informowaniu o cenach towarów i usług cena oznacza wartość wyrażoną w jednostkach pieniężnych, którą kupujący jest obowiązany zapłacić przedsiębiorcy za towar lub usługę. W cenie uwzględnia się podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów sprzedaż towaru lub usługi podlega obciążeniu podatkiem od towarów i usług lub podatkiem akcyzowym. Przez cenę rozumie się również stawkę taryfową (art. 3 ust. 2 ustawy o informowaniu o cenach towarów i usług).

Należy dodać, że jedynie w sytuacji, gdy między podmiotami (kontrahentami) istnieją powiązania, o których mowa w art. 32 ust. 2 ustawy o VAT, organ podatkowy może określić wysokość obrotu na podstawie wartości rynkowej tych towarów lub usług, ale tylko w sytuacji, gdyby związki te miały wpływ na ustalenie ceny.

W analizowanej sprawie pomiędzy spółką a kontrahentami nie będą jednak występować powiązania, o których mowa w art. 32 ustawy o VAT. Sprzedaż produktów promocyjnych za 1 zł brutto prowadzona będzie w celu promocji produktu X, co w efekcie wpłynie na zwiększenie przychodów spółki. Należy więc stwierdzić, że podstawą opodatkowania w przypadku sprzedaży towarów promocyjnych w ramach przedmiotowych działań o charakterze promocyjnym, będzie – zgodnie z art. 29a ust. 1 w zw. ust. 6 pkt 1 oraz ust. 7 pkt 2 ustawy o VAT – wszystko, co stanowi zapłatę, którą spółka otrzyma od nabywcy z tytułu sprzedaży produktów promocyjnych, pomniejszone o kwotę VAT. Zatem w przypadku przeprowadzenia wskazanych działań promocyjnych podstawą opodatkowania VAT sprzedawanych przez spółkę towarów (produktów promocyjnych) na zasadach promocyjnych będzie cena faktycznie zapłacona przez klientów pomniejszona o kwotę należnego VAT (por. interpretacja indywidualna dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 6 września 2023 r., 0114-KDIP1-3.4012.480.2023.1.JG). ©℗