Zużycie nieodpłatnie otrzymanych rzeczy to nie koszt

Wykorzystanie do naprawy części zamiennych otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnych nie może być uznane za koszt uzyskania przychodu. Co innego, gdyby zostały one sprzedane – orzekł WSA w Gdańsku.

Chodziło o Polską Grupę Kapitałową (PGK), a pytanie dotyczyło jednej ze spółek grupy, świadczącej usługi przeładunkowe. Spółka potrzebuje do tego zaawansowanych i kosztownych dźwigów przeładunkowych, suwnic, ciągników itp., które zalicza do środków trwałych.

Współpracuje też z dostawcami części zamiennych i podzespołów. Mieli oni dostarczyć jej części zamienne bez wynagrodzenia lub za wynagrodzeniem niższym od rynkowego.

Części te miały być magazynowane, a następnie zużywane do celów remontów i bieżącej konserwacji maszyn i urządzeń. Spółka nie była w stanie określić, kiedy się to stanie, bo to zależało od wielu czynników, takich jak awaryjność sprzętu, warunki pogodowe, harmonogram konserwacji.

Będzie przychód

PGK chciała się upewnić, że w momencie otrzymania części zamiennych, tj. przyjęcia ich na magazyn spółki, powinna rozpoznać przychód, zgodnie z art. 12 ust. 5–6a ustawy o CIT (według wartości rynkowej ustalonej przez spółkę na podstawie cenników obowiązujących u poddostawców lub własnych danych).

A co z kosztem

Liczyła też na to, że w momencie wykorzystania tych części dla celów działalności gospodarczej spółki (w szczególności do celów remontów i bieżącej konserwacji środków trwałych) będzie mogła rozpoznać podatkowe koszty na zasadach analogicznych do przewidzianych w art. 15 ust. 1i ustawy o CIT. Przepis ten stanowi, że w razie odpłatnego zbycia m.in. rzeczy otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie, w związku z którymi został określony przychód, wartość uwzględnionego wcześniej przychodu jest kosztem uzyskania przychodów z ich odpłatnego zbycia.

PGK uważała, że wykorzystanie rzeczy otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo nieodpłatnie na cele własnej działalności gospodarczej należy traktować analogicznie jak ich zbycie. Dzięki temu będzie mogła uzyskiwać przychody ze swojej podstawowej działalności gospodarczej – argumentowała.

Chciała więc ustalać podatkowy koszt w wysokości wykazanego przez nią przychodu z nieodpłatnych świadczeń, tj. zgodnie z:

• art. 12 ust. 5 i 6 ustawy o CIT – w przypadku otrzymania części zamiennych nieodpłatnie, lub
• art. 12 ust. 5a i 6a ustawy o CIT – w przypadku nabycia części zamiennych poniżej ich ceny rynkowej.

Argumentowała, że jeżeli nie będzie mogła rozpoznać kosztów uzyskania przychodów, to zostanie „podwójnie” obciążona podatkiem. Najpierw będzie musiała wykazać przychód (według wartości części zamiennych lub różnicy pomiędzy ich wartością rynkową a zapłaconą ceną), a następnie nie będzie mogła rozpoznać kosztów uzyskania tego przychodu.

Nie można odliczyć

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej zgodził się z PGK tylko co do tego, że w dniu otrzymania części zamiennych powinna ona wykazać przychód (interpretacja z 22 czerwca 2023 r., sygn. 0111-KDWB.4010.4.2023.2.AZE).

Stwierdził natomiast, że w momencie wykorzystania tych części PGK nie będzie mogła rozpoznać kosztów uzyskania przychodu. Wskazał, że przywołany przez PGK art. 15 ust. 1i ustawy o CIT uzależnia prawo do rozpoznania kosztów od odpłatnego zbycia rzeczy (uzyskania przychodu z tytułu ich zbycia). Celem tego przepisu – jak wyjaśnił dyrektor KIS – było uniknięcie dwukrotnego opodatkowania tego samego przychodu: raz z tytułu nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie otrzymanych rzeczy, a drugi raz z tytułu odpłatnego zbycia tych rzeczy.

Regulacja ta natomiast nie ma zastosowania w przypadku zużycia rzeczy otrzymanych nieodpłatnie lub za wynagrodzeniem niższym od rynkowego – wyjaśnił fiskus.

Tylko przy sprzedaży

Tego samego zdania był Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku. Orzekł, że w tym wypadku nie będzie możliwe zastosowanie przepisu, który pozwala uwzględnić w kosztach uzyskania przychodu wartość otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy.

Uzasadniając wyrok, sędzia Irena Wesołowska wyjaśniła, że kosztem uzyskania przychodów mogą być koszty poniesione, a bezspornie żaden koszt w tym przypadku nie został poniesiony.

– Co prawda ustawodawca w art. 15 ust. 1i przewidział sytuację, w której pomimo że wydatek nie został poniesiony, rozpoznaje się koszt uzyskania przychodu, lecz ma to miejsce wyłącznie w przypadku odpłatnego zbycia rzeczy lub praw majątkowych – podkreśliła sędzia.

Zwróciła uwagę na to, że w tej sprawie części zamienne nie będą zbyte, pozostaną w spółce i będą wykorzystywane do jej działalności gospodarczej.

– Jeżeli nie wystąpi odpłatne zbycie, przywołany przepis nie może być zastosowany – podsumowała sędzia Wesołowska.

Wyrok jest nieprawomocny.©℗

orzecznictwo