Zwrot części wkładu w spółce osobowej był bez podatku dochodowego

W stanie prawnym obowiązującym przed 2022 r. wycofanie części wkładu ze spółki komandytowej i otrzymanie w zamian środków pieniężnych było neutralne podatkowo – orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.

Za niedopuszczalne sąd uznał stosowanie przez analogię – ze względu na brak odpowiedniej regulacji – przepisów dotyczących całkowitego wystąpienia ze spółki do wycofania części wkładu przez wspólnika.

Przypomnijmy, że od 1 stycznia 2022 r. podatkowe skutki wycofania przez wspólnika spółki osobowej części wkładu reguluje art. 14 ust. 2 pkt 16a ustawy o PIT. Przepis ten mówi, że przychodem z działalności gospodarczej są środki pieniężne otrzymane przez wspólnika spółki niebędącej osobą prawną z tytułu zmniejszenia udziału kapitałowego w takiej spółce.

W sprawie rozpatrzonej przez NSA chodziło o dwóch wspólników spółki komandytowej (dwie osoby fizyczne). W związku z planowanym częściowym wycofaniem swoich wkładów ze spółki chcieli się oni upewnić, że od otrzymanych pieniędzy nie będą musieli zapłacić podatku dochodowego.

Podkreślali, że częściowe wycofanie wkładów to nie to samo co wystąpienie ze spółki bądź jej likwidacja. Wskazywali, że skutki podatkowe wystąpią dopiero w momencie wystąpienia ze spółki komandytowej, zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 16 ustawy o PIT.

Tak jak wystąpienie ze spółki

Nie zgodził się z nimi dyrektor KIS. Stwierdził, że z powodu braku przepisu, który by to normował, należy tu, na zasadzie analogii, zastosować art. 14 ust. 2 pkt 16 i art. 14 ust. 3 pkt 11 ustawy o PIT. Co prawda przepisy te nie nawiązują bezpośrednio do częściowego obniżenia wkładu w spółce osobowej, jednak takie zdarzenie można porównać do wystąpienia ze spółki.

Nie było podstawy prawnej

Obie te interpretacje uchylił WSA w Gliwicach (sygn. akt I SA/Gl 770/20 i I SA/Gl 776/20). Zwrócił uwagę na to, że do 1 stycznia 2022 r. ustawodawca nie przewidział w ustawie o PIT sytuacji, w której częściowe wystąpienie ze spółki wiązałoby się z powstaniem obowiązku podatkowego. Dlatego otrzymanie pieniędzy z tytułu obniżenia wartości wkładu w spółce komandytowej było przed 2022 r. neutralne podatkowo i mogło zostać rozliczone dopiero w momencie wystąpienia przez wspólnika ze spółki bądź jej likwidacji – orzekł sąd.

Podkreślił, że zwrot wspólnikowi części jego wkładu w formie pieniężnej powoduje „powrót” części majątku, która wcześniej została ulokowana w spółce. Podatnik nie uzyskuje w tym wypadku żadnego przysporzenia.

Wyroki te utrzymał w mocy NSA. Opowiedział się za ścisłą i wyłącznie językową wykładnią art. 14 ust. 2 pkt 16 ustawy o PIT. Przepis ten dotyczy tylko całkowitego wystąpienia wspólnika ze spółki osobowej, a zatem nie może być stosowany przez analogię do sytuacji wycofania części wkładu z takiej spółki – orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.

Podkreślił, że przychody ze spółki osobowej są opodatkowane na poziomie wspólników.

– Niezależnie od tego, czy wspólnicy rzeczywiście uzyskali przysporzenie majątkowe, faktyczne przepływy pieniężne między spółką a wspólnikami powinny być neutralne podatkowo. W przeciwnym wypadku doszłoby do podwójnego opodatkowania: pierwszy raz na bieżąco, według metody memoriałowej, drugi raz – według metody kasowej przy ograniczeniu wkładu w spółce – uzasadnił wyrok sędzia Antoni Hanusz.©℗

orzecznictwo