Ministerstwo Finansów policzyło korzyści dla rodzin. Jak konkretnie wyglądają te zyski?

W 2022 r., wskutek podwyższenia do 30 tys. zł kwoty dochodu wolnego od podatku i obniżenia dolnej stawki PIT, wielu podatników nie zdołało odliczyć przysługujących im ulg. Resort finansów przekonuje jednak, że i tak zyskali oni na zmianach, zwłaszcza rodziny.

MF pokazało to na przykładach zamieszczonych w prezentacji przedstawionej w ubiegłym tygodniu na konferencji prasowej. Porównało w nich rozliczenia podatkowe za lata 2021 i 2022.

W przykładach tych resort uwzględnił:

• brak ulgi na jedno dziecko, gdy rodzice przekraczają ustawowy limit dochodów (112 tys. zł),
• PIT-0 dla rodzin 4+ (stąd takie duże zyski).

Przypomnijmy, że ulga 4+ funkcjonuje od początku 2002 r. i polega na tym, że rodzic co najmniej czwórki dzieci może nie płacić podatku dochodowego od przychodów do kwoty 85 528 zł rocznie. Osobom rozliczającym się według skali podatkowej przysługuje dodatkowo kwota dochodu wolna od podatku 30 tys. zł. W sumie więc taki podatnik nie zapłaci podatku nawet od kwoty 115 528 zł.

Z danych Ministerstwa Finansów wynika, że w 2022 r. z ulgi PIT-0 dla rodzin 4+ skorzystało w sumie 67 tys. podatników, a kwota dochodu zwolnionego wyniosła ok. 4 mld zł.

Korzystnie na sytuację podatników (w tym rodzin) wpłynęło też obniżenie w 2022 r. dolnej stawki PIT – z 17 proc. do 12 proc.

Ulga prorodzinna

Wskutek tych zmian część rodzin nie zdołała – ze względu na brak podatku – wykorzystać innej prorodzinnej ulgi, wynikającej z art. 27f ustawy o PIT. Przypomnijmy, że pozwala ona odliczać od podatku zasadniczo 92,67 zł miesięcznie, natomiast dla rodziców co najmniej trojga dzieci kwota miesięcznego odliczenia wynosi:

• 92,67 zł odpowiednio na pierwsze i drugie dziecko,
• 166,67 zł na trzecie dziecko,
• 225 zł na czwarte i każde kolejne dziecko.

Z danych Ministerstwa Finansów wynika, że w rozliczeniu za 2022 r. z ulgi prorodzinnej skorzystało tylko 2,7 mln podatników (rok wcześniej 4 mln), odliczając w sumie 4 mld zł (rok wcześniej 5,7 mld zł). Natomiast zwrot gotówkowy z tego tytułu wyniósł 3,1 mld zł.

O tym, że w 2022 r. mniej podatników skorzystało z ulg, pisaliśmy już w artykule „Polski Ład wykluczył z wielu preferencji” (DGP nr 136/2023).

Skutek nieodliczenia

W części przykładów MF pokazało skutek nieodliczonej ulgi jako stratę, a w części – jako korzyść. Dlaczego policzyło to jako korzyść?

W odpowiedzi na pytanie DGP ministerstwo wyjaśniło, że w tych przypadkach wzięło pod uwagę przysługujące rodzicom prawo do zwrotu składek ZUS.

Przypomnijmy, że podatnik, któremu przy rozliczeniu za dany rok zabraknie podatku do odliczenia przysługującej mu ulgi na dzieci, może otrzymać z budżetu państwa dodatkowy zwrot – do wysokości zapłaconych składek ZUS.

Kto zyskał

Z wyliczeń wynika, że najwięcej zyskały rodziny z co najmniej czwórką dzieci. W każdym z podanych przez MF przykładów małżonkowie w ogóle nie zapłacili podatku – właśnie ze względu na PIT-0 dla rodzin 4+.

Z tego powodu nie mogli odliczyć ulgi podatkowej na czworo dzieci, ale całą roczną kwotę w wysokości 6924,12 zł mogli odzyskać jako zwrot składek ZUS.

Na zmianach zyskali też – według wyliczeń MF – samotni rodzice. W rozliczeniu za 2022 r. mogli oni korzystać z podwójnej kwoty wolnej od podatku, tj. 60 tys. zł. MF policzyło, że przy miesięcznych zarobkach 4775,76 zł i 7128 zł w ogólne nie zapłacili oni w ubiegłym roku podatku.

Nieuwzględniona składka

W wyliczeniach Ministerstwa Finansów nie uwzględniono zmian w składce zdrowotnej, czyli zlikwidowania możliwości odliczania od podatku zapłaconej składki zdrowotnej (do końca 2021 r. była odliczana kwota stanowiąca 7,75 proc. podstawy wymiaru składki).

Przypomnijmy, że w trakcie 2022 r. przywrócono prawo do odliczenia składki zdrowotnej, ale tylko częściowo i tylko części przedsiębiorcom (którzy wybrali liniowy PIT lub ryczałt od przychodów ewidencjonowanych albo rozliczają się według karty podatkowej).

Wyliczenia MF dotyczą rodziców otrzymujących pensję, czyli rozliczających się według skali podatkowej, a zatem bez możliwości odliczenia 9-proc. składki zdrowotnej.

Wspólne rozliczenie

Z danych MF wynika, że za 2022 r. wspólnie rozliczyło się z podatku 8363 tys. małżonków (czyli niespełna 4,2 mln małżeństw). Rok wcześniej – 8135.

Natomiast z możliwości preferencyjnego opodatkowania osób samotnie wychowujących dzieci w rozliczeniu za 2022 r. skorzystało 546 tys. podatników, czyli o 12 tys. więcej niż za 2021 r. ©℗