Mniejszościowi udziałowcy i akcjonariusze nadal nie mogą wymieniać udziałów i akcji bez podatku – wyjaśnił minister finansów w interpretacji zmieniającej
Potwierdził w ten sposób restrykcyjne stanowisko, o którym pisaliśmy w DGP nr 27/2016. Wynika z niego, że bez podatku mogą wymieniać udziały tylko ci wspólnicy, którzy – każdy z osobna – nabędą bezwzględną większość głosów w spółce.
Miało być lepiej
Chodzi o sytuację, w której udziały (akcje) spółki są wnoszone aportem do innego podmiotu w zamian za jego udziały (akcje). Od takiej wymiany nie ma podatku, pod warunkiem że spółka nabywająca udziały (akcje) uzyska bezwzględną większość głosów lub – już ją mając – zwiększy liczbę udziałów (akcji) w podmiocie nabywanym (art. 24 ust. 8a ustawy o PIT oraz art. 12 ust. 4d ustawy o CIT). To podstawowy warunek (oprócz kilku dodatkowych), aby w wyniku takiej wymiany nie powstał przychód podatkowy z tytułu otrzymania udziałów (akcji).
Przepisy te nigdy nie stanowiły problemu dla wspólników większościowych – mogli oni wymieniać udziały (akcje) bez obaw o podatek. Kłopot mieli natomiast mniejsi udziałowcy, którzy w transakcjach wymiany działali wspólnie. Dlatego od 2015 r. w ustawach o PIT i CIT zapisano, że wymiana udziałów jest bez podatku także wtedy, gdy spółka nabywająca uzyska większość głosów w spółce nabywanej w wyniku kilku aportów wniesionych przez różnych wspólników w ciągu sześciu miesięcy (ust. 8c dodany do art. 24 ustawy o PIT oraz ust. 12 dodany do art. 12 ustawy o CIT).
Jednak z podatkiem
Zmieniona interpretacja ministra finansów dotyczyła jednego z 21 wspólników spółki z siedzibą na Cyprze. Każdy z nich z osobna posiadał mniej niż 50 proc. udziałów w tej spółce, natomiast wszyscy posiadali łącznie 100 proc. udziałów w polskiej spółce kapitałowej. Postanowili dokonać wymiany; polska spółka miała zostać jedynym udziałowcem firmy cypryjskiej, a oni z kolei mieli objąć, bez żadnych dodatkowych dopłat, udziały w podwyższonym kapitale zakładowym polskiego podmiotu. Podatnik był przekonany, że w ten sposób spełnione zostaną wszystkie warunki z art. 24 ust. 8a–8c ustawy o PIT i dzięki temu ani u niego, ani u pozostałych udziałowców nie powstanie przychód z tytułu objęcia udziałów. Potwierdził to dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z 2 grudnia 2015 r. (nr IPPB2/4511-960/15-4/PW).
Interpretację tę zmienił jednak minister finansów. Zwrócił uwagę na to, że przy okazji nowelizacji od 2015 r. zmieniono również art. 24 ust. 8a ustawy o PIT i art. 12 ust. 4d ustawy o CIT. Obecnie nie ma w nich mowy o „wspólnikach”, tylko o „wspólniku”. Z tego powodu sytuację każdego udziałowca należy oceniać osobno, a zatem nie należy uwzględniać podobnych transakcji wniesienia udziałów przez innych wspólników.
Jeżeli w wyniku wniesienia udziałów przez wspólnika spółka nabywająca nie uzyska bezwzględnej większości praw głosu w spółce, której udziały były przedmiotem aportu, to do takich przychodów nie stosuje się art. 24 ust. 8a ustawy – stwierdził minister finansów.
W tej sprawie – wyjaśnił – samodzielne wniesienie udziałów przez podatnika nie zapewni polskiej spółce bezwzględnej większości głosów w podmiocie cypryjskim, bo udziały żadnego ze wspólników (w tym udziały samego podatnika) nie reprezentują więcej niż 50 proc. praw głosu w spółce cypryjskiej. Stanie się tak dopiero w wyniku zsumowania nabytych udziałów w cypryjskim podmiocie, ale skutków tych nie należy rozpatrywać łącznie – wyjaśnił minister.
Nieprawomocny wyrok
Odmiennie na temat skutków ubiegłorocznej nowelizacji wypowiedział się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w wyroku z 13 stycznia 2016 r. (sygn. akt I SA/Gd 1828/15). Orzekł, że grupa wspólników, którzy razem nabędą bezwzględną większość głosów, może wymienić udziały bez podatku. Obowiązek podatkowy będzie więc odroczony do momentu, w którym udziały zostaną sprzedane.
Wyrok jest nieprawomocny i na razie jedyny w sprawie tego typu.
Interpretacja ministra finansów z 22 lutego 2016 r., nr DD9.8220.2.46.2016.KZU
Wymiana udziałów na celowniku fiskusa
Niezależnie od tego Ministerstwo Finansów szykuje kolejne restrykcje dla wymieniających udziały. W projekcie nowelizacji ustaw o PIT i CIT z 22 lutego br. zapisano domniemanie, że takie transakcje, jak wymiana udziałów, połączenia i podziały spółek, są co do zasady zawierane w celu unikania lub uchylenia się od opodatkowania. To oznaczałoby, że jeśli wspólnicy będą chcieli uniknąć podatku przy restrukturyzacji, to będą musieli nie tylko spełnić obecne warunki ustawowe, ale też udowodnić, że jest ona przeprowadzana z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych.