Umowne potrącenie z odliczeniem VAT

Nabywca kur rzeźnych odliczy cały podatek naliczony także wtedy, gdy na rachunek rolnika przeleje tylko część należności, bo resztę zapłaci zakładowi drobiarskiemu za pisklaki – wynika z wyroku NSA.

Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że potrącenie wierzytelności nabytej od osoby trzeciej (w tym wypadku od zakładu drobiarskiego) nie może pozbawiać nabywcy (kur rzeźnych) prawa do odliczenia całego podatku naliczonego. – Tym bardziej, że takie rozliczenia są dla rolników opłacalne – zauważył sędzia Adam Bącal. Zaznaczył jednak, że wszystko to nie może prowadzić do nadużycia prawa.

Sprawa dotyczyła firmy, która chciała odliczyć podatek naliczony z faktury dokumentującej nabycie kur na ubój od rolnika ryczałtowego. Problem polegał na tym, że na konto bankowe rolnika nie przelała całej należnej mu kwoty za kury. Pomniejszyła ją bowiem o kwotę należną zakładowi drobiarskiemu, od którego to rolnik nabył pisklaki hodowane na rzeź.

Przedsiębiorca musi znać prawo: Jak nie pilnuje swoich interesów, to traci

Przepisy o VAT mówią, że w sytuacji, gdy potrącenie wierzytelności następuje na podstawie innych ustaw, uznaje się je za tożsame z zapłatą całej kwoty na rachunek rolnika ryczałtowego. Zapłata całej kwoty na konto bankowe rolnika daje z kolei nabywcy płodów rolnych prawo do odliczenia całego podatku naliczonego (art. 116 ust. 6, ust. 8 i ust. 9a ustawy o VAT).

Spór z fiskusem sprowadzał się do tego, czy potrącenie należności, dokonywane na podstawie art. 498 kodeksu cywilnego, jest potrąceniem wynikającym z innej ustawy.

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu stwierdził, że potrącenie wynikało wyłącznie z umowy zawartej między stronami, a nie z ustawy i dlatego w tej części nie daje prawa do odliczenia podatku.

Spółka wygrała w sądach. WSA w Poznaniu i NSA uznały, że potrącenie wzajemnych należności, wynikające z umów opartych na kodeksie cywilnym, daje prawo do odliczenia podatku naliczonego. Zdaniem sądów, formalizm fiskusa w zakresie rozliczeń nie może ograniczać prawa do odliczenia. – Państwo, które przerzuciło mechanizm rekompensaty zwrotu VAT rolnikom ryczałtowym na nabywców płodów rolnych, nie może ustanawiać restrykcyjnych wymogów pozbawiających ich prawa do odliczenia – stwierdził NSA. Wyjaśnił, że skutkowałoby to naruszeniem zasady neutralności i proporcjonalności VAT.