Pozwala pozyskać środki bez wzrostu ryzyka kredytowego. Przebiega ona bowiem w drodze zamiany wybranej części aktywów na gotówkę.
Sekurytyzacja stanowi mechanizm refinansowania się przedsiębiorstwa (inicjatora – sprzedawcy aktywów) na rynku kapitałowym. Polega on na wydzieleniu z bilansu pakietu aktywów wraz z wypracowywanymi przez nie strumieniami środków pieniężnych i następnie jego sprzedaży prawnie wyodrębnionemu podmiotowi, niezależnemu kapitałowo od inicjatora, przyjmującemu postać funduszu sekurytyzacyjnego (spółki celowej). Fundusz ten refinansuje nabyte aktywa w drodze emisji certyfikatów inwestycyjnych (papierów wartościowych).
Fundusze sekurytyzacyjne pełnią funkcję pośrednika w przepływie środków między inicjatorem transakcji a inwestorami nabywającymi certyfikaty inwestycyjne, których zyski zależą od sekurytyzowanych aktywów generujących strumienie płatności w formie spłaty rat kapitałowych (wykupu certyfikatów) i odsetek. Funkcjonują one jako fundusze inwestycyjne zamknięte emitujące certyfikaty inwestycyjne służące zgromadzeniu środków na nabycie wierzytelności (art. 183 ust. 1 ustawy z 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych, t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 157). Zawarta na piśmie umowa o przekazanie funduszowi wszystkich świadczeń otrzymywanych przez inicjatora (umowa o subpartycypację) powinna obejmować pożytki, kwoty główne lub kwoty wynikające z realizacji zabezpieczeń wierzytelności.
Sekurytyzacja jest alternatywą w stosunku do np. kredytu bankowego, faktoringu czy forfaitingu. Papiery wartościowe emitowane przez spółkę celową (fundusz) cechuje co do zasady wyższe oprocentowanie w porównaniu z krótkoterminowymi papierami o zbliżonym poziomie bezpieczeństwa i stałych dochodach.
Etapy
Proces sekurytyzacji przebiega w kilku etapach. W pierwszej fazie następuje udzielenie przez dostawcę odbiorcom towarów i usług kredytu kupieckiego na podstawie umowy sprzedaży. Następnie sprzedawca wyodrębnia pakiet należności z tytułu tej sprzedaży i przenosi go (sprzedaje) do funduszu sekurytyzacyjnego. Ten z kolei emituje papiery wartościowe, których spłata jest zabezpieczona przez strumienie środków pieniężnych pochodzących ze spłaty przekazanych mu aktywów (należności). Wpływy z emisji papierów wartościowych są przekazywane sprzedawcy należności (inicjatorowi), który tą drogą się refinansuje. Emisję poprzedza zawarcie przez emitenta (fundusz) stosownych umów o obsługę transakcji (ubezpieczenie, poręczenia, rating). Wywiązanie się funduszu z zobowiązań wobec inwestorów, którzy nabyli emitowane przez niego papiery wartościowe, następuje ze środków wpływających do funduszu od dłużników sprzedawcy wierzytelności (inicjatora).
Przedmiotem sekurytyzacji są wierzytelności generujące regularny dopływ środków już należnych (udzielony kredyt handlowy, bankowy) bądź przyszłych (odsetki), o terminach zapadalności dłuższych niż rok, charakteryzujące się niskim ryzykiem ich nieodzyskania od dłużników. Należności te są przekazywane przez inicjatora do funduszu, stanowiąc jego substancję majątkową. Przeniesienie aktywów od inicjatora do funduszu może nastąpić poprzez przeniesienie (sprzedaż) praw lub przelew (cesję) wierzytelności. Po przeprowadzeniu sekurytyzacji z aktywów bilansu inicjatora eliminowane są należności, a wzrastają otrzymane za nie środki pieniężne, co umożliwia przeznaczenie otrzymanych ze sprzedaży aktywów środków na spłatę zobowiązań (np. kredytów długoterminowych). W konsekwencji ma miejsce poprawa wskaźników finansowych inicjatora oraz wyższa ocena ratingowa emitowanych papierów wartościowych.
Kategorie
Ze względu na synchronizację spłat przez dłużników przekazanych do funduszu wierzytelności oraz wykupu papierów wartościowych wyemitowanych przez fundusz wymienia się dwie kategorie sekurytyzacji:
● bezpośrednią, stosowaną zasadniczo w przypadku emisji certyfikatów inwestycyjnych, polegającą na czasowej zbieżności strumienia środków pieniężnych od dłużników i płatności na rzecz inwestorów (środki ze spłaty aktywów stanowiących podstawę emisji papierów wartościowych są bezpośrednio przekazywane inwestorom),
● pośrednią, charakterystyczną dla sekurytyzacji opartej na pożyczce, polegającą na przesuwaniu rat płatności tak, aby wpływające środki finansowe obsługiwały wykup kolejnych partii papierów wartościowych (środki otrzymane od dłużników przed przekazaniem ich inwestorom są odpowiednio dzielone, zgodnie z uprzednio ustalonym harmonogramem wypłat).
Sprzedaż przez inicjatora towarów z odroczonym terminem płatności powoduje u niego wzrost stanu należności. Utworzenie przez inicjatora spółki celowej i przekazanie jej tych wierzytelności umożliwia obniżenie poziomu należności. Ponadto uzyskanie środków od spółki specjalnej z emisji walorów umożliwia spłatę zadłużenia zaciągniętego na pokrycie udzielonych kredytów handlowych (obniżenie pasywów). Spłata przez dłużników należności na rzecz spółki specjalnej pozwala jej na wykupienie wyemitowanych papierów od inwestorów.
Jak wycenić towary na dzień bilansowy
Jak wycenić towary na dzień bilansowy

Zobacz również
Ewidencja
Inicjator powinien ująć w swoich księgach rachunkowych operacje związane z sekurytyzacją zapisem:
1. Zaciągnięcie długoterminowego kredytu na zakup towarów: Wn konto 13-0 „Rachunki bankowe”, Ma konto 13-2 „Kredyty bankowe”;
2. Zakup towarów i przyjęcie ich do magazynu:
● Wn konto 30 „Rozliczenie zakupu towarów”;
● Wn konto 22 „Rozrachunki publicznoprawne”;
● Ma konto 13-0 „Rachunki bankowe”,
oraz
● Wn konto 33 „Towary”;
● Ma konto 30 „Rozliczenie zakupu towarów”.
3. Udzielenie nabywcom kredytu kupieckiego:
● Wn konto 20 „Rozrachunki z odbiorcami”;
● Ma konto 73-0 „Sprzedaż towarów”;
● Ma konto 22 „Rozrachunki publicznoprawne”;
oraz
● Wn konto 73-1 „Wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu (nabycia)”;
● Ma konto 33 „Towary”.
4. Sprzedaż należności od odbiorców spółce celowej (funduszowi):
● Wn konto 75-1 „Koszty finansowe”;
● Ma konto 20 „Rozrachunki z odbiorcami”;
oraz
● Wn konto 24 „Pozostałe rozrachunki – spółka celowa (fundusz)”;
● Ma konto 75-0 „Przychody finansowe”.
5. Wpływ środków od spółki celowej (funduszu): Wn konto 13-0 „Rachunki bankowe”, Ma konto 24 „Pozostałe rozrachunki – spółka celowa (fundusz)”;
6. Spłata długoterminowego kredytu z wpływów z emisji papierów wartościowych: Wn konto 13-2 „Kredyty bankowe”, Ma konto 13-0 „Rachunki bankowe”.
Z kolei spółka celowa (fundusz) powinna zaksięgować operacje związane z sekurytyzacją:
1. Nabycie należności handlowych od inicjatora (sprzedawcy aktywów): Wn konto 20 „Rozrachunki z odbiorcami”, Ma konto 24 „Pozostałe rozrachunki – inicjator”, Ma konto 84 „Rozliczenia międzyokresowe przychodów”;
2. Sprzedaż wyemitowanych papierów wartościowych: Wn konto 13-0 „Rachunki bankowe”, Ma konto 24 „Pozostałe rozrachunki – inwestorzy”;
3. Zapłata za nabyte należności handlowe: Wn konto 24 „Pozostałe rozrachunki – inicjator”, Ma konto 13-0 „Rachunki bankowe”;
4. Spłata zobowiązań przez dłużników: Wn konto 13-0 „Rachunki bankowe”, Ma konto 20 „Rozrachunki z odbiorcami”;
5. Realizacja różnicy na wierzytelnościach: Wn konto „Rozliczenia międzyokresowe przychodów”, Ma konto 75-0 „Przychody finansowe”;
6. Odsetki należne nabywcom papierów wartościowych: Wn konto 75-1 „Koszty finansowe”, Ma konto 24 „Pozostałe rozrachunki – inwestorzy”;
7. Wykup papierów wartościowych od inwestorów: Wn konto 24 „Pozostałe rozrachunki – inwestorzy”, Ma konto 13-0 „Rachunki bankowe”.
Podstawa prawna
Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 330 ze zm.).