Amortyzacja nie pozwala zaoszczędzić na daninie od przychodów z budynków

Podstawa opodatkowania podatkiem od przychodów z budynków nie jest pomniejszana o dokonane już odpisy amortyzacyjne – orzekł wczoraj Naczelny Sąd Administracyjny w dwóch wyrokach.

Oba są zgodne z prezentowaną już od pewnego czasu, niekorzystną dla podatników, linią orzeczniczą sądu kasacyjnego. Jej przykładem są wyroki z 15 marca 2023 r. (sygn. II FSK 2190/20, II FSK 2191/20, II FSK 2400/20, II FSK 2183/20) i z 28 kwietnia 2022 r. (II FSK 2173/19).

Podstawa zmienna…

Spory dotyczą art. 24b ust. 3 ustawy o CIT (analogicznie art. 30g ust. 3 ustawy o PIT). Wynika z niego, że przychodem z budynku jest ustalona na pierwszy dzień każdego miesiąca wartość początkowa tego budynku jako środka trwałego wynikająca z prowadzonej ewidencji (a w miesiącu, w którym został on wprowadzony do ewidencji – wartość początkowa ustalona na dzień wprowadzenia do ewidencji).

Podatnicy uważają, że w świetle tego przepisu wartość początkowa budynku jest zmienna, a więc pomniejszana o odpisy amortyzacyjne dokonywane w poprzednich miesiącach. To oznaczałoby, że może być zmniejszana z miesiąca na miesiąc.

Takiego zdania były dwie spółki, w sprawach których zapadły wczorajsze wyroki NSA. Obie argumentowały, że zgodnie z art. 24b ust. 3 ustawy o CIT wartość początkowa budynków jest ustalana na pierwszy dzień każdego miesiąca, a więc powinna być zarówno zmniejszana o odpisy amortyzacyjne, jak i zwiększana z uwagi na ewentualne ulepszenia nieruchomości.

Spółki podkreślały również, że podatek od przychodów z budynków jest daniną od posiadanego majątku, a ten traci swoją wartość w trakcie użytkowania. Opodatkowana powinna być więc wyłącznie niezamortyzowana wartość początkowa budynków, bo tylko ona generuje korzyść podatkową.

…czy jednak stała

Nie zgodził się z nimi dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. Stwierdził, że w świetle art. 24b ust. 3 ustawy o CIT wartość początkowa budynku powinna być ustalana na pierwszy dzień każdego miesiąca z pominięciem odpisów amortyzacyjnych, ale z uwzględnieniem ulepszeń, odłączenia części składowych itp.

Na poparcie swojego stanowiska odwołał się do wyjaśnień Ministerstwa Finansów publikowanych w czasie, gdy konsultowany był projekt nowelizacji, która wprowadziła podatek od przychodów z budynków. Chodzi o nowelizację z 27 października 2017 r. (Dz.U. z 2017 r. poz. 2175).

Resort finansów wyjaśniał wtedy, że wysokość daniny powinna być „powiązana z zakładanym zwrotem z inwestycji w nieruchomość oraz z potencjalną zdolnością nieruchomości do generowania przychodu czynszowego. Odniesienie się do wartości brutto pozwala na równomierne rozłożenie w czasie ciężaru podatku”.

Dyrektor KIS zauważył również, że gdyby przyjąć stanowisko spółek, to w pewnym momencie podstawa opodatkowania byłaby niższa niż 10 mln zł, a to wykluczałoby opodatkowanie podatkiem od przychodów z budynków. Zgodnie bowiem z art. 24b ust. 9 ustawy o CIT podstawę opodatkowania stanowi suma przychodów z najmu poszczególnych budynków, ich dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze, pomniejszona o 10 mln zł.

Fiskus ma rację

Z fiskusem zgodziły się sądy obu instancji. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (sygn. akt III SA/Wa 2316/19 i III SA/Wa 79/20) podkreślił, że ustawodawca odróżnia pojęcia wartości początkowej środka trwałego i odpisu amortyzacyjnego.

Wartość początkowa środka trwałego służy do obliczenia odpisów amortyzacyjnych, a one co do zasady nie pomniejszają tej wartości – stwierdził warszawski sąd, nawiązując do art. 16f ust. 1, 16g ust. 1 i art. 16h ust. 1 ustawy o CIT.

Inna sytuacja dotyczy ulepszeń, bo te powiększają wartość początkową środka trwałego na podstawie art. 16g ust. 13 ustawy o CIT – dodał WSA.

Jego wyroki utrzymał wczoraj w mocy sąd kasacyjny. Potwierdził, że podstawa opodatkowania podatkiem od przychodów z budynków nie powinna być pomniejszana o odpisy amortyzacyjne, bo – jak wyjaśnił – wynika to zarówno z art. 24b ust. 1 ustawy o CIT, jak i z art. 16f–16h ustawy o CIT.

NSA zgodził się z fiskusem, że gdyby zgodzić się z argumentacją spółek, prowadziłoby to do sytuacji, w której podstawa opodatkowania zmniejszyłaby się poniżej 10 mln zł, a to oznaczałoby brak podatku od przychodów z budynków. To zaś byłoby sprzeczne z celem wprowadzenia tej daniny. ©℗

orzecznictwo