Organy egzekucyjne zajmują często rachunki bankowe, na których nie ma żadnych środków pieniężnych. Mimo to niektóre z nich naliczają 5 proc. opłaty egzekucyjnej, żądając następnie od dłużnika jej uregulowania.
Podobna sprawa była przedmiotem rozstrzygnięcia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, który uchylił rozstrzygnięcie o kosztach egzekucyjnych organów I i II instancji.
Zgodnie z ustawą o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1619 ze zm.) organ egzekucyjny pobiera opłatę za zajęcie wierzytelności pieniężnych lub innych praw majątkowych w wysokości 5 proc. kwoty egzekwowanej należności, nie mniej jednak niż 4 zł 20 gr. Wynika to z art. 64 par. 1 pkt 3 i ma zastosowanie do zajęcia rachunku bankowego. Opłata egzekucyjna wchodzi w skład kosztów egzekucyjnych.
W sprawie rozpatrywanej przez poznański sąd naczelnik urzędu skarbowego naliczył opłaty od zajęcia rachunku bankowego mimo braku wyegzekwowania dochodzonej wierzytelności. Dyrektor izby skarbowej utrzymał w mocy to rozstrzygnięcie. Stwierdził, że przepisy ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji nie uzależniają prawa do naliczenia opłaty za zajęcie od uprzedniego wykazania przez organ egzekucyjny, czy w chwili zajęcia zobowiązany miał środki na rachunku.
Z takim stanowiskiem nie zgodził się WSA w Poznaniu. Nie można uznać, że w toku egzekucji doszło do zajęcia wierzytelności, ponieważ na zajętym rachunku bankowym nie było żadnych środków pieniężnych – stwierdził sąd. Wskazał, że w postępowaniu egzekucyjnym podlega zajęciu wierzytelność pieniężna posiadacza rachunku, a nie sam rachunek jako narzędzie oszczędnościowo-rozliczeniowe. Dopiero w momencie wpływu należności na rachunek bankowy kwota ta staje się wierzytelnością przysługującą właścicielowi rachunku od banku. Skoro przepisy ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji nie przewidują opłaty za zajęcie rachunku bankowego, a jedynie za zajęcie wierzytelności pieniężnych, to dopóki nie dojdzie do zajęcia wierzytelności, dopóty nie ma podstaw do naliczenia opłaty w wysokości określonej w art. 64 par. 1 pkt 4 ustawy – orzekł WSA. Przywołał także inny korzystny wyrok tego sądu z 26 listopada 2014 r. (sygn. akt I SA/Po 638/14).
Oba wyroki są nieprawomocne.
Brak podstawy do naliczania opłat
Zgodnie z art. 725 kodeksu cywilnego przez umowę rachunku bankowego bank zobowiązuje się względem posiadacza rachunku, na czas oznaczony lub nieoznaczony, do przechowywania jego środków pieniężnych oraz, jeżeli umowa tak stanowi, do przeprowadzania na jego zlecenie rozliczeń pieniężnych. Zatem na żądanie posiadacza rachunku bank, jako przechowawca, jest zobowiązany wydać środki pieniężne, co stanowi zobowiązanie banku. Opłata egzekucyjna natomiast przysługuje jedynie w przypadku zajęcia wierzytelności lub innego prawa majątkowego. Słowem, tylko pod warunkiem że organ egzekucyjny zajmie wierzytelność posiadacza rachunku o wydanie środków. Jeśli posiadacz rachunku bankowego nie zgromadził na nim środków, to brak jest wierzytelności posiadacza rachunku w stosunku do banku o wydanie środków pieniężnych. Tym samym brak również podstawy do naliczania opłat egzekucyjnych.
ORZECZNICTWO
Wyrok WSA w Poznaniu z 18 grudnia 2015 r., sygn. akt I SA/Po 1204/15. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia