Domy maklerskie czeka więc dostosowanie polityki rachunkowości. Wszystko to spowodowała nowelizacja ustawy o rachunkowości z 23 lipca br. Wymusiła ona bowiem wprowadzenie zmian w przepisach wykonawczych dla szczególnych grup odbiorców, m.in. właśnie dla domów maklerskich. Aktualizacja została wprowadzona rozporządzeniem ministra finansów z 29 października 2015 r. zmieniającym szczególne zasady rachunkowości domów maklerskich i będzie obowiązywała już od 1 grudnia 2015 r.
Straty i zyski nadzwyczajne
Generalnie po nowelizacji z 23 lipca br. jednostki objęte regulacjami ustawy o rachunkowości nie są zobligowane do wyodrębniania w księgach oraz prezentowania w rachunku zysków i strat informacji dotyczących strat i zysków nadzwyczajnych. Nie dotyczy to banków, zakładów ubezpieczeń, zakładów reasekuracji oraz spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych. Pomimo że działalność domów maklerskich jest związana z sektorem bankowym, to nie będą one miały prawa do prezentowania odrębnie skutków zdarzeń nadzwyczajnych. Będą więc one (podobnie jak przedsiębiorstwa) skutki ewentualnych zdarzeń losowych pokazywać jako element pozostałych przychodów operacyjnych i pozostałych kosztów operacyjnych. Wynika to ze zmienionego załącznika nr 1 do rozporządzenia. Usunięto w nim także pozycje związane z odrębną prezentacją zdarzeń nadzwyczajnych z zestawienia zmian w kapitale własnym oraz informacji dodatkowej. W tej ostatniej w danych uzupełniających dotyczących poszczególnych pozycji rachunku zysków i strat wskazano wprost, że należy umieszczać informacje o kwocie i charakterze poszczególnych pozycji przychodów lub kosztów o nadzwyczajnej wartości lub które wystąpiły incydentalnie. Wcześniej miały to być informacje o zyskach i stratach nadzwyczajnych z podziałem na losowe i pozostałe. Nie będą też ujawniane dane o podatku dochodowym od wyniku na operacjach nadzwyczajnych.
Po zmianach w rachunku zysków i strat domu maklerskiego nie będą już prezentowane pozycje: „XIX. Zysk (strata) z działalności gospodarczej (XVI+XVII–XVIII)”, „XX. Zyski nadzwyczajne”, „XXI. Straty nadzwyczajne”. Dlatego też poz. XXII otrzymuje brzmienie: „XXII. Zysk (strata) brutto (XVI+XVII–XVIII)”.
Nadal zgodnie ze zmienionym par. 10 ust. 1 rozporządzenia wartość poszczególnych składników aktywów i pasywów, przychodów i związanych z nimi kosztów ustala się oddzielnie. Nie można kompensować ze sobą wartości różnych co do rodzaju aktywów i pasywów oraz przychodów i kosztów związanych z nimi z pewnymi zastrzeżeniami. Do dzisiaj także jest zakaz kompensowania zysków i strat nadzwyczajnych, ale w związku z usunięciem tej kategorii zdarzeń dla większości typów jednostek także domy maklerskie nie będą od jutra (czyli od 1 grudnia) prezentowały ich oddzielnie w sprawozdaniu. Skutki jednego zdarzenia nadzwyczajnego (np. wartość utraconego majątku i odszkodowanie za niego) będą mogły być prezentowane per saldo (kompensowane). Jeśli jednak zyski i straty będą dotyczyły różnych zdarzeń, nie będzie można ich wzajemnie ze sobą rozliczać. Przykładowo nie będzie można kompensować odszkodowania za zniszczone mienie w pożarze z wartością strat dotyczących sprzedaży zorganizowanej części przedsiębiorstwa.
Jak odliczyć VAT przy zakupie samochodu
Jak odliczyć VAT przy zakupie samochodu

Zobacz również
Zmodyfikowane elementy
Zmiany w rozporządzeniu są związane także z przeniesieniem informacji o akcjach własnych i należnych wpłatach na kapitał podstawowy do aktywów bilansu. W tym elemencie sprawozdania będą one prezentowane w pozycjach: „XII. Należne wpłaty na kapitał (fundusz) podstawowy” i „XIII. Udziały (akcje) własne”. Usunięto oczywiście te pozycje z pasywów bilansu i uchylono pozycje: „2. Należne wpłaty na kapitał (fundusz) podstawowy (wielkość ujemna)”, „3. Udziały (akcje) własne (wielkość ujemna)”.
Konieczne korekty wprowadzono także w zestawieniu zmian w kapitale własnym i uchylono: „2. Należne wpłaty na kapitał (fundusz) podstawowy na początek okresu”, „2.1. Zmiana należnych wpłat na kapitał (fundusz) podstawowy”, „2.2. Należne wpłaty na kapitał (fundusz) podstawowy na koniec okresu”. Uchylone zostają też pozycje: „3. Udziały (akcje) własne na początek okresu”, „3.1. Udziały (akcje) własne na koniec okresu”. Analogiczne zmiany zostały wprowadzone we wzorach dotyczących skonsolidowanego sprawozdania domu maklerskiego.
Wprowadzone zmiany są zgodne z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26 czerwca 2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek (Dz.Urz. UE z 2013 r. L 182, s. 19).
Warto pamiętać, że rozporządzenie ministra finansów z 29 października 2015 r. określa zasady szczególne rachunkowości, czyli podlega pod generalne zasady określone w ustawie o rachunkowości. Zaś ustawa z 23 lipca 2015 r. wskazuje, że jej nowe regulacje należy zastosować do sprawozdań sporządzanych za rok obrotowy zaczynający się 1 stycznia 2016 r. lub po tej dacie. Jednak można je zastosować wcześniej – już do sprawozdań przygotowanych na dzień bilansowy przypadający po 23 września 2015 r. ©?
PRZYKŁAD
Pożar obiektu
Dom maklerski Prospectus prowadzi działalność we własnym budynku. W związku z pożarem obiektu został zniszczony sprzęt o wartości księgowej 290 000 zł. Otrzymane odszkodowanie wyniosło 320 000 zł. Poniżej zamieszczono sposób prezentacji skutków tego zdarzenia przed zmianą rozporządzenia i po niej (w wersji bez pozycji szczegółowych).
Rachunek zysków i strat przed zmianą rozporządzenia Rachunek zysków i strat po zmianie rozporządzenia
I. Przychody z działalności maklerskiej, w tym: 2 560 000,00 I. Przychody z działalności maklerskiej, w tym: 2 560 000,00
II. Koszty działalności maklerskiej 1 230 000,00 II. Koszty działalności maklerskiej 1 230 000,00
III. Zysk (strata) z działalności maklerskiej (I–II) 1 330 000,00 III. Zysk (strata) z działalności maklerskiej (I– II) 1 330 000,00
IV. Przychody z instrumentów finansowych przeznaczonych do obrotu 1 326 000,00 IV. Przychody z instrumentów finansowych przeznaczonych do obrotu 1 326 000,00
V. Koszty z tytułu instrumentów finansowych przeznaczonych do obrotu 2 124 500,00 V. Koszty z tytułu instrumentów finansowych przeznaczonych do obrotu 2 124 500,00
VI. Zysk (strata) z operacji instrumentami finansowymi przeznaczonymi do obrotu (IV–V) –798 500,00 VI. Zysk (strata) z operacji instrumentami finansowymi przeznaczonymi do obrotu (IV–V) –798 500,00
VII. Przychody z instrumentów finansowych utrzymywanych do terminu zapadalności 63 230,00 VII. Przychody z instrumentów finansowych utrzymywanych do terminu zapadalności 63 230,00
VIII. Koszty z tytułu instrumentów finansowych utrzymywanych do terminu zapadalności 23 600,00 VIII. Koszty z tytułu instrumentów finansowych utrzymywanych do terminu zapadalności 23 600,00
IX. Zysk (strata) z operacji instrumentami finansowymi utrzymywanymi do terminu zapadalności (VII–VIII) 39 630,00 IX. Zysk (strata) z operacji instrumentami finansowymi utrzymywanymi do terminu zapadalności (VII–VIII) 39 630,00
X. Przychody z instrumentów finansowych dostępnych do sprzedaży 6 593 200,00 X. Przychody z instrumentów finansowych dostępnych do sprzedaży 6 593 200,00
XI. Koszty z tytułu instrumentów finansowych dostępnych do sprzedaży 6 369 000,00 XI. Koszty z tytułu instrumentów finansowych dostępnych do sprzedaży 6 369 000,00
XII. Zysk (strata) z operacji instrumentami finansowymi dostępnymi do sprzedaży (X–XI) 224 200,00 XII. Zysk (strata) z operacji instrumentami finansowymi dostępnymi do sprzedaży (X–XI) 224 200,00
XIII. Pozostałe przychody operacyjne 120 000,00 XIII. Pozostałe przychody operacyjne 440 000,00
XIV. Pozostałe koszty operacyjne 35 600,00 XIV. Pozostałe koszty operacyjne 325 600,00
XV. Różnica wartości rezerw i odpisów aktualizujących należności 65 200,00 XV. Różnica wartości rezerw i odpisów aktualizujących należności 65 200,00
XVI. Zysk (strata) z działalności operacyjnej (III+VI+I–X+XII+XIII–XIV+XV) 944 930,00 XVI. Zysk (strata) z działalności operacyjnej (III+VI+IX+XII+XIII–XIV+XV) 974 930,00
XVII. Przychody finansowe 32 600,00 XVII. Przychody finansowe 32 600,00
XVIII. Koszty finansowe 45 300,00 XVIII. Koszty finansowe 45 300,00
XIX. Zysk (strata) z działalności gospodarczej (XVI+XVII–XVIII) 932 230,00 XIX. Zysk (strata) z działalności gospodarczej (XVI+XVII –XVIII) 962 230,00
XX. Zyski nadzwyczajne 320 000,00 Uchylone
1. Losowe 320 000,00
2. Pozostałe
XXI. Straty nadzwyczajne 290 000,00
1. Losowe 290 000,00
2. Pozostałe
XXII. Zysk (strata) brutto (XIX+XX–XXI) 962 230,00 XXII. Zysk (strata) brutto (XVI+XVII–XVIII) 962 230,00
XXIII. Podatek dochodowy 285 000,00 XXIII. Podatek dochodowy 285 000,00
XXIV. Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku (zwiększenia straty) XXIV. Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku (zwiększenia straty)
XXV. Zysk (strata) netto (XXII–XXIII–XXIV) 677 230,00 XXV. Zysk (strata) netto (XXII–XXIII–XXIV) 677 230,00
Podstawa prawna
Ustawa z 23 lipca 2015 r. o zmianie ustawy o rachunkowości oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1333). Rozporządzenie ministra finansów z 29 października 2015 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczególnych zasad rachunkowości domów maklerskich (Dz.U. poz. 1877).