Podatnik otrzymał od kontrahenta przedpłatę, a księgowość wystawiła fakturę zaliczkową. Po dostarczeniu towaru wystawiana była faktura końcowa na całą wartość towaru. Po kontroli urząd skarbowy kazał podatnikowi płacić dwa razy VAT, najpierw od zaliczki, a później od faktury końcowej. Czy tak można? Co powinien teraz zrobić podatnik?
EKSPERT RADZI
Urząd kontroli skarbowej miał w tym przypadku rację. Jak bowiem zostało wskazane, najpierw wystawiono fakturę zaliczkową, a później fakturę końcową na całą wartość sprzedanego towaru. W tym stanie faktycznym należało fakturę końcową pomniejszyć o wartość dokonanej przedpłaty wykazanej w fakturze zaliczkowej.
W praktyce przyjmuje się, że w fakturze wystawianej po wydaniu towaru lub wykonaniu usługi sumę wartości towarów lub usług pomniejsza się o wartość otrzymanych części zapłaty, a kwotę podatku pomniejsza się o sumę kwot podatku wykazanego w fakturach dokumentujących otrzymanie części zapłaty.
Co do zasady jeżeli podatnik otrzyma całość lub część zapłaty przed dokonaniem dostawy towaru czy wykonaniem usługi, powoduje to powstanie obowiązku podatkowego oraz konieczność wystawienia faktury dokumentującej otrzymaną wpłatę. Postępowanie to powtarza się przy każdej następnej wpłacie. Po wykonaniu danej czynności trzeba natomiast wystawić fakturę końcową, chyba że wcześniej udokumentowane zaliczki pokryły już pełną kwotę należności. W myśl art. 19a ust. 8 ustawy o podatku od towarów i usług otrzymanie przed dokonaniem dostawy towarów lub wykonaniem usługi całości lub części zapłaty powoduje powstanie z tego tytułu obowiązku podatkowego z chwilą jej otrzymania i w odniesieniu do otrzymanej kwoty. Skutkuje to koniecznością wystawienia faktury zaliczkowej w terminie do 15. dnia miesiąca następującego po tym, w którym zapłatę otrzymano. Co ważne, dla powstania obowiązku podatkowego od otrzymanej zaliczki nie ma znaczenia, czy zostanie to potwierdzone fakturą.
Istnieje jednak grupa czynności, w przypadku których wpłata zaliczki przed dokonaniem dostawy towaru czy wykonaniem usługi nie rodzi obowiązku podatkowego w VAT. Są to: dostawa energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego, usługi telekomunikacyjne i radiokomunikacyjne, usługi wymienione w poz. 140–153, 174 i 175 załącznika nr 3 do ustawy o VAT, usługi najmu, dzierżawy, leasingu lub usługi o podobnym charakterze, usługi ochrony osób oraz usługi ochrony, dozoru i przechowywania mienia, usługi stałej obsługi prawnej i biurowej, usługi dystrybucji energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego.
Jeżeli faktura zaliczkowa nie obejmie całej należności, jaka ma zostać zapłacona przez nabywcę, to po wydaniu towaru lub wykonaniu usługi dostawca ma obowiązek wystawić fakturę końcową. Faktura ta jest ostatecznym rozliczeniem danej transakcji i jest wystawiana z zastosowaniem ogólnych zasad przewidzianych przepisami ustawy o podatku od towarów i usług. Wystawia się ją co do zasady nie później niż 15. dnia od dnia wydania towaru czy wykonania usługi.
Z kolei jak mówi art. 106f ust. 3 ustawy o VAT, jeżeli faktura zaliczkowa nie obejmuje całej zapłaty, w fakturze wystawianej po wydaniu towaru lub wykonaniu usługi sumę wartości towarów lub usług pomniejsza się o wartość otrzymanych części zapłaty, a kwotę podatku pomniejsza się o sumę kwot podatku wykazanego w fakturach dokumentujących otrzymanie części zapłaty. Faktura końcowa powinna także zawierać numery faktur zaliczkowych.
W przypadku gdy fakturami zaliczkowymi podatnik udokumentował całą należność, po dokonaniu dostawy bądź wykonaniu usługi nie powinien wystawiać faktury końcowej. W ostatniej fakturze zaliczkowej należy jednak podać numery wszystkich wcześniej wystawionych faktur zaliczkowych.
Podstawa prawna
Art. 19a ust. 8, art. 106f ust. 3 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.).