Od 1 lipca rosną kary za wykroczenia i przestępstwa skarbowe

Maksymalna grzywna, którą sąd będzie mógł wymierzyć za przestępstwo skarbowe, wyniesie aż 34 mln 560 tys. zł, a w szczególnych przypadkach nawet prawie 52 mln zł.

Natomiast urzędy skarbowe i celno-skarbowe będą mogły wystawiać mandaty nawet do 18 tys. zł, choć w praktyce – jak wynika z danych MF – średnia nakładana przez skarbówkę kwota jest znacząco niższa. Przykładowo w 2022 r. średnia kwota mandatu wynosiła ponad 800 zł, podczas gdy limit wynosił 15 tys. zł.

Płaca minimalna

Wysokość grzywien przewidzianych w kodeksie karnym skarbowym jest uzależniona od minimalnego wynagrodzenia. Od 1 lipca br. wzrośnie ono z 3490 zł do 3600 zł.

Skutkiem tej zmiany będzie również zwiększenie limitu, który kwalifikuje czyn do kategorii wykroczeń skarbowych. Z wykroczeniem skarbowym mamy bowiem do czynienia, gdy kwota niezapłaconego podatku nie przekracza pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę. Od 1 lipca br. limit ten wyniesie zatem 18 tys. zł. Powyżej tej kwoty mamy do czynienia z przestępstwem skarbowym.

Przestępstwo skarbowe

Sprawcy przestępstw skarbowych są zazwyczaj karani grzywną, ale bywa, że sąd orzeka karę ograniczenia, a nawet pozbawienia wolności. Grzywna jest ustalana w stawkach dziennych – najniższa to 10, a najwyższa 720. Stawka dzienna nie może być niższa od 1/30 minimalnego wynagrodzenia ani przekraczać 400-krotności tej części.

Od 1 lipca br. najniższa stawka dzienna będzie wynosić 120 zł, a najwyższa 48 tys. zł. Tym samym maksymalna grzywna za przestępstwo skarbowe wyniesie 34 mln 560 tys. zł.

W przypadkach nadzwyczajnie obostrzonych kara będzie mogła wynieść 51 mln 840 tys. zł.

Zestawienie grzywien – zarówno za wykroczenia, jak i za przestępstwa skarbowe – przedstawiamy w tabeli.

Maksymalna grzywna

Przypomnijmy, że maksymalna grzywna (do 720 stawek dziennych) pojawia się w kodeksie karnym skarbowym wielokrotnie i może zostać orzeczona łącznie z karą pozbawienia wolności. Dotyczy ona:

• uchylania się od opodatkowania (art. 54 par. 1 k.k.s.),
• oszustwa podatkowego (art. 56 par. 1 k.k.s.),
• przestępstw celnych (np. art. 85 par. 1, art. 86 par. 1, art. 87 par. 1 k.k.s.).

Taka grzywna jest też przewidziana za naruszenia – istotnych z perspektywy polityki podatkowej – wymogów związanych z:

• przygotowywaniem dokumentacji cen transferowych (art. 56c par. 1 k.k.),
• składaniem informacji o cenach transferowych (art. 80e par. 1 k.k.s.),
• składaniem oświadczeń związanych z podatkiem u źródła (art. 56d par. 1 k.k.s.),
• raportowaniem schematów podatkowych (art. 80f par 1 k.k.s.).

Wysokość kary zależy od uznania sądu – nie musi być nałożona w maksymalnej kwocie. Wpływ na jej wysokość ma wiele czynników, w tym okoliczności danej sprawy, postawa sprawcy i obrana przez niego linia obrony.

Wykroczenia skarbowe

Za wykroczenie skarbowe wymierzana jest grzywna w granicach od 1/10 do 20-krotności minimalnego wynagrodzenia. W związku z tym od 1 lipca 2023 r. grzywna za wykroczenie skarbowe wyniesie od 360 zł do 72 tys. zł. Natomiast maksymalna kwota mandatu nakładanego przez urzędników skarbówki będzie mogła wynieść 18 tys. zł.

Mandaty wystawiają upoważnieni pracownicy urzędów skarbowych oraz upoważnieni pracownicy i funkcjonariusze urzędów celno-skarbowych. Prawomocny mandat wyklucza możliwość ponownego prowadzenia postępowania karnoskarbowego o ten sam czyn (chyba że nastąpi uchylenie mandatu na podstawie art. 140 k.k.s.).

Nałożone mandaty

Z danych MF wynika, że w 2022 r. urzędy celno-skarbowe wystawiły ponad 53 tys. mandatów, łącznie na 43 mln zł. Średnia kwota mandatu wyniosła 808 zł. Dla porównania rok wcześniej było to 580 zł. Wówczas UCS-y wystawiły prawe 41 tys. mandatów, łącznie na 24,7 mln zł (patrz ramka).

Przy tym należy pamiętać, że UCS-y nakładają mandaty nie tylko za wykroczenia podatkowe, lecz także za inne wykroczenia z kodeksu karnego skarbowego oraz z innych ustaw, np. o drogach publicznych, o autostradach płatnych i krajowym funduszu drogowym.

Natomiast urzędy skarbowe nakładają mandaty jedynie za wykroczenia popełnione na gruncie kodeksu karnego skarbowego. Z danych MF wynika, że w 2022 r. wystawiły 63,6 tys. mandatów, łącznie na 52,4 mln zł. Średnia kwota mandatu wyniosła 823 zł. Dla porównania w 2021 r. urzędy skarbowe nałożyły 61,2 tys. mandatów, łącznie na kwotę 35,4 mln zł (średni mandat 579 zł).

Nabycie sprawdzające

Urzędnicy i funkcjonariusze KAS mogą nakładać mandaty np. przy nabyciach sprawdzających, czyli wtedy, gdy przychodzą incognito i kupują towar lub usługę, by sprawdzić, czy sprzedawca zaewidencjonuje transakcję w kasie fiskalnej oraz wyda paragon.

Z danych resortu wynika, że w całym 2022 r. takich mandatów było 13 397 na łączną kwotę ponad 17,9 mln zł. Pisaliśmy o tym w artykule „Budżet zarabia na zakupach kontrolowanych” (DGP nr 10/2023).

Niezgłaszanie informacji

Innym przykładem sytuacji, w której może być nałożony mandat, jest naruszenie art. 79 k.k.s.

Grozi on płatnikom i inkasentom, którzy:

• nie wyznaczają w wymaganym terminie osoby, do której obowiązków należy obliczanie i pobieranie podatków oraz terminowe wpłacanie organowi podatkowemu pobranych kwot, lub
• nie zgłaszają właściwemu miejscowo organowi podatkowemu wymaganych danych takiej osoby.

Dane dotyczące mandatów w tym zakresie przedstawił wiceminister finansów Artur Soboń w odpowiedzi na interpelację nr 41224. Wynika z nich, że w 2022 r. wystawiono 36 mandatów, łącznie na 35 tys. zł. Natomiast od stycznia do maja 2023 r. wystawiono dziewięć takich mandatów, łącznie na 3146 zł. ©℗