Od 2016 r. wejdą w życie nowe przepisy ustawy o PIT i ordynacji podatkowej dotyczące opodatkowania przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych. Co się zmieni w tym zakresie?
dr Janusz Marciniuk doradca podatkowy, Marciniuk i Wspólnicy / DGP

Akademia podatkowa 1854

Wprowadzenie nowych przepisów jest związane z dwoma wyrokami Trybunału Konstytucyjnego: z 29 lipca 2014 r. (sygn. akt P 49/13) i z 18 lipca 2013 r. (sygn. akt SK 18/09). Stwierdzały one niekonstytucyjność art. 20 ust. 3 ustawy o PIT dotyczącego zasad ustalania wysokości przychodów podlegających opodatkowaniu stawką 75 proc.
Zgodnie z nowymi regulacjami przychody te będą ustalane jako nadwyżka wydatku, czyli wartości zgromadzonego w roku podatkowym mienia lub wysokości wydatkowanych w tym roku środków nad dochodami (przychodami) opodatkowanymi lub niepodlegającymi opodatkowaniu, uzyskanymi przed poniesieniem wydatku. Ustawodawca przyjął zasadę, że w pierwszej kolejności należy ustalić źródło pochodzenia przychodów i podstawę ich opodatkowania podatkiem dochodowym innym niż według stawki sankcyjnej. Przerzucił jednak na podatnika ciężar dowodu w zakresie wykazania tytułu, kwoty i okresu, w którym zostały uzyskane środki stanowiące pokrycie wydatku. Jeżeli nie uda mu się wskazać dowodów wystarczających dla określenia zobowiązania podatkowego z innego tytułu niż podatek od przychodów nieznajdujących pokrycia w źródłach ujawnionych lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych, to środki takie zostaną opodatkowane stawką sankcyjną. W przypadku gdy w stosunku do przychodów (dochodów) stanowiących pokrycie wydatku nastąpiło przedawnienie zobowiązania podatkowego, ich uzyskanie podatnik może jedynie uprawdopodobnić.
Nowelizacja precyzuje też zasady przedawnienia zobowiązań podatkowych dotyczących tego źródła przychodu i wprowadza domniemanie, że uzyskane przez podatnika przychody pochodzą z czynności, które mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy. Ogranicza możliwość powoływania się na art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT, zgodnie z którym jej przepisów nie stosuje się do przychodów wynikających z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy.