W obrocie gospodarczym występują sytuacje, w których osoby fizyczne obejmują udziały w spółkach z o.o. w zamian za wkład pieniężny, którego wysokość jest o wiele niższa niż wartość obejmowanych udziałów. Powstać może wątpliwość, czy taka sytuacja prowadzi do powstania przychodu z tytułu świadczenia częściowo odpłatnego.
Brak jest w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych przepisu określającego wysokość przychodu w przypadku objęcia udziałów w spółce kapitałowej w zamian za wkład pieniężny. Istniejący art. 17 ust. 1 pkt 9 reguluje jedynie zasadę określenia przychodu w przypadku objęcia udziału w zamian za wkład niepieniężny.
Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 38 opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlega dochód stanowiący różnicę między przychodem uzyskanym z odpłatnego zbycia udziałów a kosztem ich nabycia. Tym samym należy dojść do wniosku, że skoro ustawa nic nie mówi o sposobie określenia przychodu w przypadku objęcia udziałów za wkład pieniężny, a określa moment powstania przychodu ze zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną, brak jest podstawy do przyjęcia, iż dochód stanowiący podstawę opodatkowania może powstać w momencie objęcia udziałów w zamian za środki pieniężne.
Przyjęta przez ustawodawcę konstrukcja ustalania przychodów i kosztów dotyczących zbycia udziałów w spółkach kapitałowych objętych za wkład pieniężny prowadzi do wniosku, że dochód związany z udziałami powstaje dopiero w momencie ich zbycia (wcześniej w momencie wypłaty dywidendy). Do powstania dochodu nie dojdzie zatem w momencie obejmowania udziałów. Cechą papierów wartościowych (w tym udziałów w spółkach kapitałowych) jest bowiem to, że generują one przychód w przyszłości, a nie w momencie ich nabycia. Wobec tego nie ma podstawy do uznania, że podatnik nabywający udziały jest obowiązany do wykazania dla celów podatkowych przychodu już w momencie tej transakcji, także w sytuacji, gdy wartość nominalna objętych udziałów jest niższa od wartości majątku spółki przypadającego na udziałowca.
Agio emisyjne w SKA jest bez podatku

Zobacz również
Powyższe podejście znajduje oparcie w interpretacjach wydawanych przez organy podatkowe. Jednocześnie zastrzec należy, że w praktyce zdarzają się interpretacje niekorzystne, stwierdzające, iż w momencie obejmowania udziałów na preferencyjnych warunkach dochodzi do powstania przychodu w wysokości różnicy pomiędzy wniesionym wkładem oraz rynkową wartością obejmowanych udziałów. Interpretacje takie są jednakże kwestionowane przez sądy administracyjne. W wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie wyrażony został pogląd, zgodnie z którym objecie udziałów w zamian za wkład pieniężny jest neutralne podatkowo w dacie tego zdarzenia, ale podlega opodatkowaniu w momencie odpłatnego zbycia udziałów (akcji), stosownie do art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Dopiero bowiem w tym momencie zdaniem sądu ujawnia się rzeczywisty przychód ze zbycia udziałów (akcji).
Opisane powyżej zasady opodatkowania mogą mieć istotne znaczenie dla zarządów spółek z o.o. oraz dla kadry menedżerskiej. W sytuacji gdy na moment objęcia udziałów na preferencyjnych warunkach nie powstanie dochód do opodatkowania i opodatkowanie tego dochodu jest odroczone na moment zbycia udziałów, w tym zbycia w celu umorzenia, do powstałego dochodu zastosowanie znajdzie stawka podatku w wysokości 19 proc. Biorąc pod uwagę, że dochody wymienionych podatników co do zasady podlegają opodatkowaniu według skali podatkowej, korzyść jest znaczna.