Nieodpłatna służebność przesyłu to nie przychód

Ustanowienie nieodpłatnej służebności przesyłu nie skutkuje powstaniem nieodpłatnego świadczenia w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT – orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w myśl jednolitej linii orzeczniczej.

Z pozwem w tej sprawie wystąpił do sądu rejonowego operator, który świadczy usługi przesyłania energii elektrycznej. Domagał się stwierdzenia zasiedzenia służebności gruntowej (służebności przesyłu na nieruchomości). Właściciel nieruchomości, licząc na wycofanie tego pozwu, zgodził się złożyć przed notariuszem jednostronne oświadczenie, w którym ustanowił na rzecz spółki energetycznej nieodpłatną i nieograniczoną w czasie służebność przesyłu.

Spółka chciała się upewnić, że ustanowienie takiej nieodpłatnej służebności nie będzie dla niej przychodem, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał jednak, że przychód powstanie. Będzie nim kwota, jaką spółka zapłaciłaby na rzecz właściciela nieruchomości, gdyby służebność przesyłu została ustanowiona odpłatnie – stwierdził fiskus.

Innego zdania był WSA w Warszawie (sygn. akt III SA/Wa 1095/19). Orzekł, że zawarcie przez strony nieodpłatnej umowy ustanowienia służebności przesyłu (na podstawie art. 3051 kodeksu cywilnego) nie jest dla przedsiębiorstwa, na rzecz którego tę służebność ustanowiono, nieodpłatnym świadczeniem podlegającym opodatkowaniu.

Sąd nawiązał tu do licznych wyroków NSA, m.in. z 12 kwietnia 2018 r. (II FSK 882/16), z 29 września 2017 r. (II FSK 2541/15), z 20 września 2017 r. (II FSK 2217/15), z 18 maja 2017 r. (II FSK 1133/15).

Stanowisko to NSA podtrzymał również w tej sprawie. Uzasadniając wyrok, sędzia Tomasz Kolanowski wyjaśnił, że gdy czynność prawna jest ze swej istoty zawsze nieodpłatna, to użyte w art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT określenie „otrzymanie nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy lub praw” należy rozumieć jako niewywołujące przychodu. Sędzia dodał, że dotyczy to sytuacji, gdy nabycie następuje w drodze zasiedzenia służebności przesyłu lub gdy podatnik, korzystając z zasady swobody umów, dokonuje czynności prawnej nieodpłatnie, w drodze umowy lub ugody sądowej.

– Taka sytuacja miała miejsce w rozpatrywanej sprawie – podsumował sędzia Tomasz Kolanowski.

Sędzia powołał się przy tym na uzasadnienie wyroku NSA w analogicznej sprawie z 16 marca 2021 r. (sygn. akt II FSK 2936/20).©℗

orzecznictwo