Fundacja Rodzinna. Jak uchronić przed roztrwonieniem majątku przez beneficjentów

Skoro celem Fundacji Rodzinnej jest zabezpieczenie majątku, to warto tak sformułować zapisy statutu, by beneficjenci nie mogli roztrwonić majątku. Mają być zaopiekowani finansowo, ale mieć ograniczone możliwości zmarnowania zgromadzonego majątku. Na co więc im pozwolić?

Fundacja rodzinna (F.R.) to nowy podmiot prawny w Polsce. Przepisy zostały przyjęte, wchodzą w życie w maju.

Ten nowy rodzaj podmiotu nie może być kojarzony z typową Fundacją. Nie działa on dla dobra ogółu, dla społeczeństwa, a dla celów prywatnych, najczęściej jednej rodziny. F.R. jest powoływana w celu zarządzania i ochrony majątku rodzinnego oraz realizacji celów określonych przez założyciela. Może to być narzędzie planowania sukcesji oraz przekazywania majątku na kolejne pokolenia. Dzieciom, wnukom – ale nikomu obcemu.

Skoro celem Fundacji Rodzinnej jest zabezpieczenie majątku, to warto tak sformułować zapisy statutu, by beneficjenci nie mogli roztrwonić majątku. Mają być zaopiekowani finansowo, ale mieć ograniczone możliwości zmarnowania zgromadzonego majątku. Na co więc im pozwolić ?

Polskie przepisy pozwalają na uzależnienie świadczeń od realizacji warunków, czy upływu terminów. Na świecie przyjęło się stosować pewne rodzaje wydatków, które mogą być finansowane przez fundacje rodzinne, w określonych kwotach. Należą do nich najczęściej:

Fundacja Rodzinna. Czy może finansowa edukację swoich członków?

F.R. mogą finansować edukację swoich członków, w tym opłaty za studia, szkolenia zawodowe czy naukę języków obcych. W ten sposób zachęcają do rozwijania swoich umiejętności i zdobywania nowych kwalifikacji. Inną zbliżoną formą mogą być stypendia i wsparcie finansowe w trakcie edukacji, niezależne od opłat za studia. Można też wspomnieć o możliwości finansowania praktyk lub staży dla swoich spadkobierców i zstępnych, co pozwala na zdobycie doświadczenia zawodowego i rozwoju kariery

Czy Fundacja Rodzinna może pokryć koszty leczenia?

F.R. mogą przekazywać fundusze na cele związane z opieką zdrowotną, takie jak pokrycie kosztów leczenia lub zakup sprzętu medycznego albo prywatne ubezpieczenia medyczne, czy wyjazdy do sanatorium. Bywa, że finansują płatne urlopy dla swoich spadkobierców i zstępnych, co pozwala na odpoczynek i realizację prywatnych celów (np. półroczny płatny urlop po skończeniu 55 roku życia, albo półroczny płatny urlop po urodzeniu dziecka i upływu okresu świadczeń macierzyńskich).

Fundacja Rodzinna. W co może inwestować?

F.R.mogą inwestować w różne projekty, które przyczyniają się do rozwoju ich członków, na przykład zakładanie firm lub udzielanie pożyczek na korzystnych warunkach. Mogą też działać jako inwestorzy w biznesach rodzinnych swoich spadkobierców i zstępnych, ograniczonych do danej dziedziny, danego rodzaju działalności (np. piekarnictwa, czy produkcji zegarków), co pozwala na utrzymanie rodzinnych tradycji i wartości.

Inną zbliżoną formą są inwestycje w rozwój biznesowy – F.R. mogą przekazywać fundusze na rozwój biznesowy, takie jak inwestycje w nowe przedsięwzięcia, szkolenia pracowników czy rozwój nowych technologii. W Polsce polecałbym także wpisywanie środkówuzupełniającychwkład własny przy korzystaniu z dotacji.

Czy Fundacja Rodzinna może sfinansować zakup nieruchomości?

F.R. mogą finansować część lub całość zakupu nieruchomości dla swoich spadkobierców i zstępnych. Mogą też wynajmować nieruchomości spadkobiercom poniżej cen rynkowych, co ułatwia kumulację majątku w Fundacji rodzinnej.

Fundacja Rodzinna, a wydatki na cele kulturalne

F.R. mogą finansować wydatki na cele kulturalne i artystyczne, takie jak bilety na koncerty, spektakle teatralne czy zakup dzieł sztuki, a nawet, finansowanie wystaw i festiwali, lub udzielanie stypendiów dla młodych artystów. Bywa też, że mogą przekazywać środki na projekty związane z zachowaniem dziedzictwa i historii swojej rodziny, na przykład tworzenie muzeów, publikacje książek lub organizacja uroczystości.

Fundacja Rodzinna. Fundusz awaryjny

Powszechne są zapisy o zarezerwowaniu pewnych kwot na pokrycie nieprzewidzianych wydatków lub w przypadku nagłych sytuacji finansowych, albo trudnych sytuacjach życiowych, takich jak choroba czy utrata pracy.

Fundacja Rodzinna. Działalność charytatywna

Programy pomocy dla ubogich, finansowanie badań medycznych czy ochrona środowiska. Możliwe jest swoiste „opodatkowanie” wydatków na spadkobierców – np. przy zakupie pierwszej nieruchomości można wpisać obowiązkowe 10% z przeznaczeniem na konkretne cele charytatywne.

Ostatecznie, wydatki fundacji rodzinnych zależą od ich celów i wartości, jakimi kierują się członkowie rodziny.

Co istotne, wszystkie wydatki dla zstępnych (dzieci, wnuków …) jedynego Fundatora będą objęte 15% podatkiem od świadczeń otrzymanych od Fundacji. To F.R. jako płatnik pobierze 15-proc. zryczałtowany podatek od przychodów ze świadczeń (zarówno pieniężnych, jak i niepieniężnych) otrzymywanych przez beneficjentów. W przypadku świadczeń niepieniężnych beneficjent musiałby najpierw wpłacić fundacji pieniądze na poczet podatku (do 10. dnia następnego miesiąca po otrzymaniu świadczenia), a ta przekazywałaby go następnie do urzędu skarbowego (do 20. dnia następnego miesiąca). Przychody te jako przychody z innych źródeł, nie związane z pracą, nie podlegają składkom na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. 15% to całość podatku od przychodów z F.R.

Pamiętać należy jednak o skomplikowaniu opodatkowania przy kilku fundatorach. W przypadku, gdy beneficjentami będą osoby spoza zerowej grupy podatkowej, podatek będzie podwójny: 15% CIT płatny przez fundację rodzinną oraz dodatkowo 15% PIT od wartości świadczenia otrzymanego przez beneficjenta. Natomiast w przypadku kilku Fundatorów ustalana będzie proporcja – np. przy dwu Fundatorach (brat i siostra) świadczenia dla dzieci brata jak i dzieci siostry będą opodatkowane faktyczną stawką 22,5% wyliczaną w pokrętny sposób:

15% CIT pobieranego przez F.R.+ 15% PIT dla osoby spoza zstępnych beneficjenta-7,5% (15%*1/2) z tytuły zwolnienia z PIT ze względu na stopień zerowy pokrewieństwa z jednym z dwu fundatorów.

Pełna możliwość skorzystania z bardzo niskiego 15% opodatkowania jest więc możliwa tylko dla najbliższej rodziny jedynego Fundatora czyli: małżonka, dzieci i dalszych zstępnych, rodziców i dalszych wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę (tzw. zerowa grupa podatkowa). Tworzenie F.R. przez kilku Fundatorów, z przyczyn podatkowych wydaje się niecelowe.

Kamil Łyszkowski, doradca podatkowy