Posłowie przyjęli pakiet zmian (nie tylko) w PIT

Małżonkowie będą stosować 8,5-proc. stawkę ryczałtu przy najmie prywatnym do kwoty przychodów 200 tys. zł, a nie jak jest obecnie, do 100 tys. zł. Rodzice niepełnosprawnego dziecka skorzystają z ulgi niezależnie od zarobków. Takie zmiany zawiera przyjęta w piątek przez Sejm nowelizacja zwana SLIM VAT 3.

Ustawa, która trafi teraz do rozpatrzenia przez Senat, zakłada też, że dziadkowie będą mogli rozliczyć ulgę rehabilitacyjną na niepełno sprawne dziecko, a wnuki na niepełnosprawnych dziadków. Ponadto 3,5-krotnie wzrośnie kwota wolna od podatku w przypadku spadków i darowizn od osób z rodziny (tj. I i II grupy podatkowej), a inwestorzy rozliczą straty poniesione na funduszach inwestycyjnych.

Pozostałe zmiany ważne dla przedsiębiorców opisujemy na str. B2.

Najem prywatny

Mniejszy podatek od najmu prywatnego zapłacą małżonkowie, którzy uzyskują przychody wyższe niż 100 tys. zł. Obecnie od kwot powyżej tego limitu płacą 12,5 proc. ryczałtu. Po nowelizacji tę stawkę będą stosować dopiero po przekroczeniu 200 tys. zł. Małżonkowie będą więc wpłacać fiskusowi 8,5 proc. od przychodów nieprzekraczających 200 tys. zł. Nie będzie miało znaczenia, czy będą rozliczać się odrębnie, czy zdecydują o opodatkowaniu przychodu w całości przez jednego z nich. Oznacza to, że jeżeli np. żona wynajmuje nieruchomość, a jej mąż tego nie robi, kobieta będzie mogła sama wykorzystać limit 200 tys. zł. Na zmianie małżonkowie zaoszczędzą maksymalnie 4 tys. zł (100 tys. zł × 4 proc.). Nowe zasady mają mieć zastosowanie wstecz, czyli do przychodów uzyskanych od 1 stycznia 2023 r.

Dla pozostałych podatników nic się nie zmieni. Od najmu prywatnego – tak jak dotychczas – będą płacić ryczałt według stawki 8,5 proc. od przychodów do kwoty 100 tys. zł oraz 12,5 proc. od nadwyżki ponad tę kwotę.

Przypomnijmy, że od początku 2023 r. najem prywatny może być opodatkowany wyłącznie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Nie można już stosować zasad ogólnych, tj. skali podatkowej. Oznacza to, że podatnik nie może już odliczać kosztów.

Ulga prorodzinna

Zgodnie z uchwaloną przez Sejm ustawą rodzice posiadający jedno dziecko niepełnosprawne skorzystają z ulgi prorodzinnej niezależnie od swoich zarobków. Dziś jest bowiem tak, że prawo do ulgi tracą osoby wychowujące jedno dziecko, których dochody przekroczą:

• 112 tys. zł łącznie – w przypadku osób pozostających w związku małżeńskim przez cały rok,
• po 56 tys. zł na osobę – w przypadku rodziców niepozostających w związku małżeńskim oraz pozostających w nim tylko przez część roku.

Po wejściu w życie nowelizacji limity te nie będą stosowane do rodziców niepełnosprawnego dziecka. Z ulgi będą mogli skorzystać już w rozliczeniu za 2023 r. Oznacza to, że swój podatek będą mogli pomniejszyć rocznie nawet o 1112,04 zł (za każdy miesiąc 92,67 zł).

Warunkiem skorzystania z tej preferencji będzie posiadanie przez dziecko:

• orzeczenia o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności określonych w odrębnych przepisach lub
• decyzji przyznającej rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, rentę szkoleniową albo rentę socjalną, albo
• orzeczenia o niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16. roku życia, wydanego na podstawie odrębnych przepisów.

Chodzi o ten sam warunek, który uprawnia rodziców do skorzystania również z ulgi rehabilitacyjnej na dziecko.

Ulga rehabilitacyjna

Już w rozliczeniu za ten rok będzie można zastosować zmiany w uldze rehabilitacyjnej. Zgodnie z nowelizacją z preferencji będą mogły korzystać wszystkie osoby zaliczane w stosunku do podatnika lub jego małżonka do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn. Dzięki temu podatnik będzie mógł skorzystać z ulgi, jeżeli na jego utrzymaniu pozostają niepełnosprawni wnuczkowie lub dziadkowie.

Obecnie nie jest to możliwe. Dziś z ulgi mogą korzystać osoby niepełnosprawne oraz ci, którzy mają na utrzymaniu takie osoby i zostali wymienieni w ustawie o PIT. Są to: współmałżonek, dzieci własne i przysposobione, dzieci obce przyjęte na wychowanie, pasierbowie, rodzice, rodzice współmałżonka, rodzeństwo, ojczym, macocha, zięciowie i synowe.

Podatek od spadków i darowizn

Dzięki nowelizacji znacząco zostaną podwyższone kwoty wolne od podatku od spadków i darowizn otrzymane w ciągu pięciu lat od jednej osoby z najbliższej i dalszej rodziny. W przypadku III grupy podatkowej będzie to niewielki wzrost.

Zgodnie z uchwalonymi przez Sejm zmianami w SLIM VAT 3 od 1 lipca 2023 r. podatek ma być należny od nabycia własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej w pięcioletnim okresie:

• 36 120 zł (obecnie jest to 10 434 zł) – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej. Co do zasady należą do niej: małżonek, zstępni (córka, syn, wnuki, prawnuki), wstępni (matka, ojciec, dziadkowie), pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha i teściowie;
• 27 090 zł (7878 zł) – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej, do której należą zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych;
• 5733 zł (obecnie 5308 zł) – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej, do której należą pozostałe osoby.

Zmiana ta zastąpi rozwiązanie przyjęte w ustawie deregulacyjnej. Przypomnijmy, że przewiduje ona nie tylko znaczące podwyższenie kwot wolnych od podatku od spadków i darowizn, lecz także wprowadzenie zbiorczych limitów zwolnienia z podatku, tj. gdy podatnik otrzyma darowizny od więcej niż jednej osoby. Spowodowałoby to, że zrzutki internetowe byłyby opodatkowane.

Chociaż posłowie odrzucili w piątek weto Senatu i ustawa deregulacyjna wejdzie w życie, przepis dotyczący podatku od spadków i darowizn zostanie od razu zastąpiony tym uchwalonym w ustawie SLIM VAT 3. To oznacza, że mimo ustawy deregulacyjnej internetowe zrzutki nie będą opodatkowane, jeżeli darowizna od jednej obcej osoby nie przekroczy 5733 zł (dziś 5308 zł). Nie będzie miało znaczenia, ile podatnik zbierze łącznie od wszystkich darczyńców.

Ustawa deregulacyjna czeka już tylko na podpis prezydenta i publikację w Dzienniku Ustaw. Zawiera wiele zmian upraszczających (patrz: ramka).

Dla inwestorów

Posłowie uchwalili też dwie zmiany będące częścią Strategii Rozwoju Rynku Kapitałowego. Mają one wejść w życie od 1 stycznia 2024 r. Po pierwsze, pojawi się możliwość kompensaty dochodów i strat z inwestycji w fundusze kapitałowe z dochodami i ze stratami uzyskanymi z innych inwestycji kapitałowych. Po drugie, zmieni się sposób opodatkowania odsetek od obligacji kupowanych na rynku wtórnym. Inwestor zapłaci podatek tylko od odsetek, które faktycznie zyskał. ©℗

Znowu zmiany w trakcie roku

Zmiany takie jak te dotyczące rodziców niepełnosprawnych dzieci i limitu przychodów z najmu prywatnego dla zastosowania 8,5-proc. stawki ryczałtu są korzystne. Szkoda tylko, że znowu są wprowadzane w ciągu roku podatkowego, z mocą wsteczną. Często stosowana ostatnio praktyka ustawodawcy polegająca na zmianie przepisów w trakcie roku po prostu powoduje coraz większe skomplikowanie przepisów. Takie zmiany powinny być planowane i wdrażane w życie przed rozpoczęciem roku podatkowego.

Nowelizacja dopiero została uchwalona przez Sejm, co oznacza, że zostanie ogłoszona w Dzienniku Ustaw nie wcześniej niż w połowie roku, a to oznacza kolejne zamieszanie. Może być np. tak, że któreś z rodziców niepełnosprawnych dzieci zdecydowało (lub zadecyduje) o zaprzestaniu określonej aktywności zawodowej, żeby tylko nie przekroczyć kwoty limitu i nie stracić prawa do ulgi. Tymczasem przepisy wchodzą z mocą wsteczną, więc okazuje się, że mogliby jednak podjąć tę pracę. W przypadku najmu prywatnego mogą się pojawić zwroty podatku z tego tytułu dla osób, które nadpłacą go w ciągu roku (oczywiście, jeśli przepisy w takim kształcie zostaną uchwalone). ©℗