Spółka z o.o. Y (podatnik VAT czynny, polski rezydent podatkowy) jest firmą produkcyjną i nie uzyskuje przychodów z zysków kapitałowych. W ramach prowadzonej działalności spółka nabyła 1 lutego 2023 r. (data dokonania dostawy) od firmy X (podatnik VAT czynny) fabrycznie nowego robota przemysłowego (489 KŚT), który spełnia wymagania określone w art. 38eb ust. 3 ustawy o CIT.

Zakup ten został udokumentowany fakturą z 3 lutego 2023 r. na kwotę 73 800 zł (cena netto: 60 000 zł i 13 800 zł VAT), która została otrzymana w formie elektronicznej (PDF) tego samego dnia. Cena obejmuje niezbędne oprogramowanie i koszty szkoleń pracowników. Robot został oddany do użytkowania 8 lutego 2023 r. i tego dnia został ujęty w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, gdyż przewidywany okres jego używania przekracza rok, a robot był kompletny i zdatny do użytku tego dnia. Spółka wybrała metodę amortyzacji, o której mowa w art. 16k ust. 14 ustawy o CIT (tj. fabrycznie nowych środków trwałych). Koszty poniesione na zakup tego robota przemysłowego nie zostały zwrócone Y w jakiejkolwiek formie ani nie zostały odliczone od podstawy opodatkowania CIT. Spółka prowadzi działalność od 2002 r. i nie ma statusu małego podatnika CIT i VAT. Spółka nie osiąga przychodów zwolnionych, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 34 i 34a ustawy o CIT, a także nie jest spółką nieruchomościową. Rokiem podatkowym Y jest rok kalendarzowy. Spółka rozlicza VAT i zaliczki na CIT na zasadach ogólnych za okresy miesięczne. Właściwa dla niej jest stawka CIT w wysokości 19 proc. Zapłaty za robota spółka dokonała 8 lutego 2023 r. przelewem na rachunek bankowy (figurujący na białej liście podatników VAT) firmy X w mechanizmie podzielonej płatności. Pomiędzy Y a X nie zachodzą powiązania, o których mowa w art. 32 ust. 2 ustawy o VAT. Czy spółka może skorzystać z ulgi na robotyzację? Jak powinna rozliczyć wydatki na zakup robota przemysłowego w VAT i CIT? ©℗
VAT
Kwotę podatku naliczonego stanowi m.in. suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług (art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy o VAT). W analizowanej sprawie jest to kwota podatku wynikająca z otrzymanej od firmy X faktury, tj. 13 800 zł.
W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego (art. 86 ust. 1 ustawy o VAT). Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że robot przemysłowy został zaliczony do środków trwałych i będzie służyć (wyłącznie) do działalności opodatkowanej VAT. Zatem wykazuje on pośredni związek z prowadzoną działalnością opodatkowaną VAT. Spółka jest podatnikiem VAT czynnym, a zatem odliczeniu nie sprzeciwia się art. 88 ust. 4 ustawy o VAT, a zakładam, że także pozostałe wyłączenia z art. 88 ustawy o VAT nie mają tutaj zastosowania. Tak więc Y przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego od nabycia tego robota przemysłowego w kwocie 13 800 zł.
Pozostaje ustalić, za jaki okres (miesiąc) spółka może z tego uprawnienia skorzystać. Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy (art. 86 ust. 10 ustawy o VAT). W analizowanym przypadku obowiązek podatkowy od dostawy robota powstał 1 lutego 2023 r., tj. w dacie dokonania dostawy (art. 19a ust. 1 ustawy o VAT). Zatem w przypadku spółki prawo do odliczenia podatku naliczonego od zakupu tego robota powstało w lutym 2023 r. Spółka otrzymała fakturę 3 lutego 2023 r., w związku z tym odliczeniu podatku naliczonego w rozliczeniu za luty 2023 r. nie sprzeciwia się art. 86 ust. 10b pkt 1 ustawy o VAT, który stanowi, że w przypadku podatku naliczonego wynikającego z otrzymanych faktur prawo do odliczenia powstaje nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę.
Na potrzeby schematu rozliczenia zakładam, że spółka tego odliczenia dokona za luty 2023 r. i nie będzie korzystać z możliwości odliczenia za jeden z trzech następnych miesięcy na podstawie art. 86 ust. 11 ustawy o VAT.
W ewidencji zakupu JPK_V7M spółka wykazuje fakturę bez żadnych dodatkowych oznaczeń, podając: wartość nabycia netto dotyczącego środków trwałych (60 000 zł) w polu K_40 ewidencji JPK_V7M i P_40 deklaracji, a podatek naliczony dotyczący nabycia środków trwałych (13 800 zł) w polu P_41 ewidencji JPK_V7M i K_41 deklaracji. ©℗
CIT
Odpisy amortyzacyjne
Kosztami uzyskania przychodów (dalej: KUP) są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT (art. 15 ust. 1 zdanie pierwsze ustawy o CIT). Zatem KUP będzie taki koszt, który spełnia łącznie następujące warunki:
  • został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika;
  • jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona;
  • pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą;
  • został poniesiony w celu uzyskania przychodów, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów;
  • został właściwie udokumentowany;
  • nie znajduje się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy o CIT nie uważa się za KUP.
Wydatki poniesione (definitywnie) na nabycie majątku trwałego (m.in. maszyn) co do zasady nie mogą być zaliczane w ciężar KUP (art. 16 ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT), natomiast KUP są odpisy z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (odpisy amortyzacyjne) dokonywane zgodnie z art. 16a–16m ustawy o CIT (art. 15 ust. 6 ustawy o CIT). Stosownie do art. 16a ust. 1 ustawy o CIT amortyzacji podlegają, z zastrzeżeniem art. 16c, stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania:
1) budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością,
2) maszyny, urządzenia i środki transportu,
3) inne przedmioty
– o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy określonej w art. 17a pkt 1 ustawy o CIT, zwane środkami trwałymi.
Spółka nabyła na własność robota przemysłowego na potrzeby prowadzonej działalności, w dniu przyjęcia do używania był on komplety i zdatny do użytku, a jego przewidywany okres używania przekracza rok – zatem spółka postąpiła prawidłowo, zaliczając go do środków trwałych podlegających amortyzacji.
Za wartość początkową środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych uważa się w razie odpłatnego nabycia cenę ich nabycia (art. 16g ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT). Z kolei za cenę nabycia uważa się kwotę należną zbywcy, powiększoną o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej do używania, a w szczególności o koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, instalacji i uruchomienia programów oraz systemów komputerowych, opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji, oraz pomniejszoną o VAT, z wyjątkiem przypadków, gdy zgodnie z odrębnymi przepisami VAT nie stanowi podatku naliczonego albo podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty należnego podatku o podatek naliczony lub zwrot różnicy podatku w rozumieniu ustawy o VAT (art. 16g ust. 3 zdanie pierwsze ustawy o CIT).
W analizowanej sprawie wartością początkową środka trwałego (robota przemysłowego) będzie cena nabycia netto, tj. 60 000 zł, a VAT od nabycia tego robota (13 800 zł) nie stanowi KUP. Wartość początkowa tego środka trwałego przekracza 10 000 zł, dlatego Y musi obligatoryjnie dokonywać odpisów amortyzacyjnych (art. 16d ust. 1 i art. 16f ust. 1 i 3 ustawy o CIT).
Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, z zastrzeżeniem art. 16k ustawy o CIT, począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym ten środek lub wartość wprowadzono do ewidencji, do końca tego miesiąca, w którym następuje zrównanie sumy odpisów amortyzacyjnych z ich wartością początkową lub w którym postawiono je w stan likwidacji, zbyto lub stwierdzono ich niedobór. Suma odpisów amortyzacyjnych obejmuje również odpisy, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy o CIT nie uważa się za koszty uzyskania przychodów (art. 16h ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT).
Spółka dla nabytego robota przemysłowego (pozycja 489 Klasyfikacji Środków Trwałych) wybrała metodę amortyzacji, o której mowa w art. 16k ust. 14 ustawy o CIT (tj. fabrycznie nowych środków trwałych). Zgodnie z tym przepisem podatnicy mogą dokonywać jednorazowo odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej nabytych fabrycznie nowych środków trwałych zaliczonych do grupy 3–6 i 8 KŚT w roku podatkowym, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 100 000 zł. Kwota 100 000 zł obejmuje sumę odpisów amortyzacyjnych i wpłaty na poczet nabycia środka trwałego, o której mowa w art. 15 ust. 1zd ustawy o CIT, zaliczonej do kosztów uzyskania przychodów. Przy czym art. 16k ust. 14 ustawy o CIT stosuje się pod warunkiem, że:
1) wartość początkowa jednego środka trwałego, o którym mowa w art. 16k ust. 14 ustawy o CIT, nabytego w roku podatkowym, wynosi co najmniej 10 000 zł lub
2) łączna wartość początkowa co najmniej dwóch środków trwałych, o których mowa w art. 16k ust. 14 ustawy o CIT, nabytych w roku podatkowym, wynosi co najmniej 10 000 zł, a wartość początkowa każdego z nich przekracza 3500 zł.
W przypadku, o którym mowa w art. 16k ust. 15 pkt 2 ustawy o CIT, wysokość jednorazowego odpisu amortyzacyjnego, o której mowa w art. 16k ust. 14 ustawy o CIT, pomniejsza się o kwotę odpisów amortyzacyjnych dokonanych przez podatnika od środków trwałych, o których mowa w art. 16k ust. 14 ustawy o CIT (art. 16k ust. 17 ustawy o CIT).
W analizowanym przypadku spółka mogła wybrać metodę jednorazowej amortyzacji fabrycznie nowych środków trwałych, gdyż:
  • nabyła fabrycznie nowy środek trwały zaliczany do grupy 4 KŚT (ściśle 489 KŚT),
  • wartość początkowa tego środka trwałego wynosi 60 000 zł (a więc wynosi co najmniej 10 000 zł).
Zatem od nabytego robota przemysłowego (fabrycznie nowego środka trwałego z grupy 4 KŚT) spółka może dokonywać jednorazowo odpisów amortyzacyjnych od jego wartości początkowej w roku podatkowym, w którym środek ten został wprowadzony do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 100 000 zł.
Stosownie do art. 16k ust. 18 ustawy o CIT do odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych, o których mowa w art. 16k ust. 14 ustawy o CIT, stosuje się odpowiednio art. 16k ust. 8 ustawy o CIT, z tym że suma dokonanych odpisów amortyzacyjnych i wpłaty na poczet nabycia środka trwałego, o której mowa w art. 15 ust. 1zd ustawy o CIT, zaliczonej do kosztów uzyskania przychodów, nie może przekroczyć wartości początkowej tych środków trwałych. Z kolei w myśl art. 16k ust. 8 ustawy o CIT podatnicy mogą dokonywać odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 16k ust. 7 ustawy o CIT, nie wcześniej niż w miesiącu, w którym środki trwałe zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, lub stosować zasady określone w art. 16h ust. 4 ustawy o CIT. Od następnego roku podatkowego podatnicy dokonują odpisów amortyzacyjnych zgodnie z art. 16 ust. 1 lub art. 16i ustawy o CIT. Suma odpisów amortyzacyjnych, w tym dokonanych w pierwszym roku podatkowym oraz niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy o CIT, nie może przekroczyć wartości początkowej tych środków trwałych.
Spółka oddała robota przemysłowego do używania 8 lutego 2023 r. i tego dnia wprowadziła do ewidencji środków trwałych. Z odpowiedniego zastosowania art. 16k ust. 8 ustawy o CIT wynika, że spółka może dokonać jednorazowego odpisu amortyzacyjnego najwcześniej za miesiąc oddania go do używania, tj. za luty 2023 r., i takie założenie przyjmę na potrzeby schematu rozliczenia. Zatem jednorazowy odpis amortyzacyjny od tego fabrycznie nowego środka trwałego dokonany w lutym 2023 r. wyniesie 60 000 zł. W analizowanym przypadku oznacza to, że w lutym 2023 r. robot przemysłowy zostanie całkowicie zamortyzowany.
Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że w poprzednich okresach rozliczeniowych spółka nie dokonywała wpłaty zaliczki na nabycie robota przemysłowego (fabrycznie nowego środka trwałego). Z tego względu odnoszące się do takiej sytuacji art. 15 ust. 1zd, art. 16k ust. 16 i 21 ustawy o CIT zostaną pominięte. Pominięte zostały także: art. 16k ust. 19 ustawy o CIT, który odnosi się do spółek niemających osobowości prawnej, oraz art. 16k ust. 20 ustawy o CIT dotyczący kumulacji metod określnych w art. 16k ust. 7 i 14 ustawy o CIT (z metody, o której mowa w art. 16k ust. 7 ustawy o CIT spółka nie będzie mogła skorzystać).
Uwaga! Podatnicy dokonują wyboru jednej z metod amortyzacji określonych w art. 16i–16k ustawy o CIT dla poszczególnych środków trwałych przed rozpoczęciem ich amortyzacji. Wybraną metodę stosuje się do pełnego zamortyzowania danego środka trwałego (art. 16h ust. 2 ustawy o CIT). Skoro spółka dokonała wyboru metody, o której mowa w art. 16k ust. 14 ustawy o CIT, to w świetle art. 16h ust. 2 ustawy o CIT nie może dokonać jej zmiany.
Nie uważa się za KUP odpisów z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych dokonywanych, według zasad określonych w art. 16a–16m ustawy o CIT, od tej części ich wartości, która odpowiada poniesionym wydatkom na nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie tych środków lub wartości niematerialnych i prawnych, odliczonym od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym albo zwróconym podatnikowi w jakiejkolwiek formie (art. 16 ust. 1 pkt 48 ustawy o CIT). Należy jednak wskazać, że na podstawie art. 18d ust. 3k w zw. z art. 38eb ust. 8 ustawy o CIT do odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych objętych ulgą na robotyzację nie stosuje się art. 16 ust. 1 pkt 48 ustawy o CIT. W analizowanej sprawie oznacza to, że dokonywane odpisy amortyzacyjne od tego środka trwałego (robota przemysłowego) mogą być dla spółki KUP.
Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że zapłaty za nabytego robota spółka dokonała 8 lutego 2023 r. przelewem na rachunek bankowy (figurujący na białej liście podatników VAT) firmy X w mechanizmie podzielonej płatności. Zatem zaliczeniu w ciężar kosztów uzyskania przychodów dokonywanych odpisów amortyzacyjnych nie sprzeciwia się art. 15d ustawy o CIT.
Podsumowując, w lutym 2023 r. spółka będzie mogła zaliczyć w ciężar KUP jednorazowy odpis amortyzacyjny w wysokości 60 000 zł.
Ulga na robotyzację
Ulgę na robotyzacje reguluje art. 38eb ustawy o CIT. Podatnik uzyskujący przychody inne niż przychody z zysków kapitałowych może odliczyć od podstawy opodatkowania, ustalonej zgodnie z art. 18 ustawy o CIT, kwotę stanowiącą 50 proc. KUP poniesionych w roku podatkowym na robotyzację, przy czym kwota odliczenia nie może przekraczać kwoty dochodu uzyskanego przez podatnika w roku podatkowym z przychodów innych niż przychody z zysków kapitałowych (art. 38eb ust. 1 ustawy o CIT).
W myśl art. 38eb ust. 2 ustawy o CIT za KUP poniesione na robotyzację uznaje się:
1) koszty nabycia fabrycznie nowych:
a) robotów przemysłowych,
b) maszyn i urządzeń peryferyjnych do robotów przemysłowych funkcjonalnie z nimi związanych,
c) maszyn, urządzeń oraz innych rzeczy funkcjonalnie związanych z robotami przemysłowymi, służących zapewnieniu ergonomii oraz bezpieczeństwa pracy w odniesieniu do stanowisk pracy, gdzie zachodzi interakcja człowieka z robotem przemysłowym, w szczególności czujników, sterowników, przekaźników, zamków bezpieczeństwa, barier fizycznych (ogrodzenia, osłony) czy optoelektronicznych urządzeń ochronnych (kurtyny świetlne, skanery obszarowe),
d) maszyn, urządzeń lub systemów służących do zdalnego zarządzania, diagnozowania, monitorowania lub serwisowania robotów przemysłowych, w szczególności czujników i kamer,
e) urządzeń do interakcji pomiędzy człowiekiem a maszyną do robotów przemysłowych;
2) koszty nabycia wartości niematerialnych i prawnych niezbędnych do poprawnego uruchomienia i przyjęcia do używania robotów przemysłowych oraz innych środków trwałych wymienionych w pkt 1;
3) koszty nabycia usług szkoleniowych dotyczących robotów przemysłowych oraz innych środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, o których mowa w pkt 1 i 2;
4) opłaty, o których mowa w art. 17b ust. 1 ustawy o CIT, ustalone w umowie leasingu, o którym mowa w art. 17f, dotyczącej robotów przemysłowych oraz innych środków trwałych wymienionych w pkt 1, jeżeli po upływie podstawowego okresu umowy leasingu finansujący przenosi na korzystającego własność tych środków trwałych.
W myśl art. 38eb ust. 3 ustawy o CIT przez robota przemysłowego rozumie się automatycznie sterowaną, programowalną, wielozadaniową i stacjonarną lub mobilną maszynę, o co najmniej trzech stopniach swobody, posiadającą właściwości manipulacyjne bądź lokomocyjne dla zastosowań przemysłowych, która spełnia łącznie następujące warunki:
1) wymienia dane w formie cyfrowej z urządzeniami sterującymi i diagnostycznymi lub monitorującymi w celu zdalnego: sterowania, programowania, monitorowania lub diagnozowania;
2) jest połączona z systemami teleinformatycznymi, usprawniającymi procesy produkcyjne podatnika, w szczególności z systemami zarządzania produkcją, planowania lub projektowania produktów;
3) jest monitorowana za pomocą czujników, kamer lub innych podobnych urządzeń;
4) jest zintegrowana z innymi maszynami w cyklu produkcyjnym podatnika.
Z kolei zgodnie z art. 38eb ust. 4 ustawy o CIT przez maszyny i urządzenia peryferyjne do robotów przemysłowych funkcjonalnie z nimi związane rozumie się w szczególności:
1) jednostki liniowe zwiększające swobodę ruchu;
2) pozycjonery jedno i wieloosiowe;
3) tory jezdne;
4) słupowysięgniki;
5) obrotniki;
6) nastawniki;
7) stacje czyszczące;
8) stacje automatycznego ładowania;
9) stacje załadowcze lub odbiorcze;
10) złącza kolizyjne;
11) efektory końcowe do interakcji robota z otoczeniem służące do:
a) nakładania powłok, malowania, lakierowania, dozowania, klejenia, uszczelniania, spawania, cięcia, w tym cięcia laserowego, zaginania, gratowania, śrutowania, piaskowania, szlifowania, polerowania, czyszczenia, szczotkowania, drasowania, wykańczania powierzchni, murowania, odlewania ciśnieniowego, lutowania, zgrzewania, klinczowania, wiercenia, handlingu, w tym manipulacji, przenoszenia i montażu, ładowania i rozładowania, pakowania, gwożdżenia, paletyzacji i depaletyzacji, sortowania, mieszania, testowania, wykonywania pomiarów,
b) obsługi maszyn: frezarek, wtryskarek, giętarek, robodrilli, wiertarek, tokarek, wrzecion, zginarek i zawijarek, wycinarek, walcarek, przecinarek, szlifierek, wytaczarek, ciągarek, drukarek, pras, wyoblarek.
Odliczenie, o którym mowa w art. 38eb ust. 1 ustawy o CIT, ma zastosowanie do kosztów uzyskania przychodów poniesionych na robotyzację od początku roku podatkowego, który rozpoczął się w 2022 r., do końca roku podatkowego, który rozpoczął się w 2026 r. (art. 38eb ust. 5 ustawy o CIT).
Na podstawie art. 38eb ust. 8 ustawy o CIT w zakresie nieuregulowanym w art. 38eb ust. 1–7 ustawy o CIT do odliczenia KUP poniesionych na robotyzację stosuje się odpowiednio art. 18d ust. 3k, 5, 5a, 6, ust. 8 zdanie pierwsze i drugie ustawy o CIT. Odpowiednie zastosowanie tych przepisów oznacza, że:
  • do odpisów amortyzacyjne od środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych objętych ulgą na robotyzację art. 16 ust. 1 pkt 48 ustawy o CIT nie stosuje się (art. 18d ust. 3k w zw. z art. 38eb ust. 8 ustawy o CIT);
  • koszty poniesione na robotyzacje podlegają odliczeniu, jeżeli nie zostały podatnikowi zwrócone w jakiejkolwiek formie lub nie zostały odliczone od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym (art. 18d ust. 5 w zw. z art. 38eb ust. 8 ustawy o CIT) – z kolei, w razie wystąpienia tych okoliczności, podatnik jest obowiązany w zeznaniu CIT-8, składanym za rok podatkowy, w którym wystąpiły te okoliczności, do zwiększenia podstawy opodatkowania o kwotę dokonanych odliczeń, które zostały mu zwrócone, a w razie poniesienia straty – do jej zmniejszenia o tę kwotę (art. 18d ust. 5 w zw. z art. 38eb ust. 8 ustawy o CIT);
  • podatnikowi, który w roku podatkowym korzysta ze zwolnień podatkowych, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 34 lub 34a ustawy o CIT, prawo do odliczenia przysługuje jedynie w odniesieniu do kosztów, które nie są przez podatnika uwzględniane w kalkulacji dochodu zwolnionego z podatku na podstawie tych przepisów (art. 18d ust. 5 w zw. z art. 38eb ust. 8 ustawy o CIT);
  • odliczenia dokonuje się w zeznaniu za rok podatkowy, w którym poniesiono koszty kwalifikowane. W przypadku gdy podatnik poniósł za rok podatkowy stratę albo wielkość dochodu podatnika jest niższa od kwoty przysługujących mu odliczeń, odliczenia – odpowiednio w całej kwocie lub w pozostałej części – dokonuje się w zeznaniach za kolejno następujące po sobie sześć lat podatkowych następujących bezpośrednio po roku, w którym podatnik skorzystał lub miał prawo skorzystać z odliczenia (art. 18d ust. 8 zdanie pierwsze i drugie w zw. z art. 38eb ust. 8 ustawy o CIT).
Podatnik korzystający z odliczenia składa w terminie złożenia zeznania, w którym dokonuje tego odliczenia, informację, według ustalonego wzoru, zawierającą wykaz poniesionych kosztów podlegających odliczeniu (art. 38eb ust. 7 ustawy o CIT).
Uwaga! Podatnik, który zbył środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne wymienione w art. 38eb ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy o CIT przed końcem okresu ich amortyzacji, a w przypadku umowy leasingu, o którym mowa w art. 17f ustawy o CIT – przed końcem podstawowego okresu umowy leasingu, jest obowiązany w zeznaniu składanym za rok podatkowy, w którym nastąpiło to zbycie, do zwiększenia podstawy opodatkowania o kwotę odliczeń uprzednio dokonanych na podstawie art. 38eb ust. 1 ustawy o CIT (art. 38eb ust. 6 ustawy o CIT).
Innymi słowy, ulga na robotyzacje polega na dodatkowym odliczeniu od podstawy opodatkowania kosztów, które już wcześniej zostały zaliczone do KUP. Dodatkowe odliczenie nie może przekroczyć 50 proc. wysokości kosztów. Ulga została wprowadzona na pięć lat i obejmuje wydatki, które będą poniesione na robotyzację w latach 2022–2026, a zatem m.in. za 2023 r.
W analizowanym przypadku spółka w ramach prowadzonej działalności nabyła 1 lutego 2023 r. fabrycznie nowego robota przemysłowego (489 KŚT) wraz z niezbędnym oprogramowaniem oraz kosztem szkoleń pracowników. Wydatki te w świetle art. 38eb ust. 2 ustawy o CIT uznaje się za KUP poniesione na robotyzację. Co ważne, nabyty robot przemysłowy, jak wynika z opisu sprawy, spełnia wymogi określone w art. 38eb ust. 3 ustawy o CIT. Warunki określone w art. 38eb ust. 2 i 3 ustawy o CIT należy więc uznać za spełnione. Koszty zostały poniesione w 2023 r., czyli skorzystaniu z ulgi na robotyzację nie sprzeciwia się art. 38eb ust. 5 ustawy o CIT. Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że koszty poniesione na zakup tego robota przemysłowego nie zostały spółce zwrócone w jakiejkolwiek formie ani nie zostały odliczone od podstawy opodatkowania CIT, dlatego ich odliczeniu w ramach ulgi na robotyzacje nie sprzeciwia się art. 18d ust. 5 w zw. z art. 38eb ust. 8 ustawy o CIT. Spółka nie uzyskuje przychodów zwolnionych na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 34 lub 34a ustawy o CIT, a więc ograniczenie wskazane w art. 18d ust. 5 w zw. z art. 38eb ust. 8 ustawy o CIT także nie znajdzie zastosowania. Zatem spółka może dodatkowo odliczyć – w ramach ulgi na robotyzację – od podstawy opodatkowania 50 proc. kosztów, które już wcześniej zostały zaliczone do KUP.
Jak wskazał dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 21 listopada 2022 r., nr 0111-KDIB1-2.4010.670.2022.1.DP, „(…) przepis art. 38eb ust. 1 ustawy o CIT pozwala na ponadnormatywne odliczenie maksymalnie 50% odpisów amortyzacyjnych, w momencie gdy stają się one kosztem uzyskania przychodu w rozumieniu ustawy o CIT. Ponadnormatywne odliczenie przysługuje tylko w odniesieniu do tych odpisów amortyzacyjnych, które stanowią koszt uzyskania przychodu w trakcie obowiązywania ulgi. Zatem podatnik może skorzystać z tego odliczenia, co do zasady, wraz z dokonywaniem odpisów amortyzacyjnych od zakupionych robotów. Jak już wskazano, odliczenie ma zastosowanie do kosztów uzyskania przychodów poniesionych na robotyzację od początku roku podatkowego, który rozpoczął się w 2022 r., do końca roku podatkowego, który rozpoczął się w 2026 r. Możliwość skorzystania z tej ulgi należy wiązać z momentem poniesienia kosztu uzyskania przychodu. Ulga dotyczy wydatków zaliczonych do kosztów uzyskania przychodu w latach 2022–2026.
Podkreślić należy, że naczelną zasadą stosowania ulgi na robotyzację jest uznanie określonych w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych regulujących ulgę na robotyzację kategorii kosztów, za koszty uzyskania przychodów w danym roku podatkowym, za który przysługuje odliczenie w ramach tejże ulgi (art. 38eb ust. 1 w związku z ust. 5 ustawy o CIT). Zgodnie bowiem z art. 38eb ust. 1 ustawy o CIT podatnik (…) może odliczyć od podstawy opodatkowania, ustalonej zgodnie z art. 18, kwotę stanowiącą 50% kosztów uzyskania przychodów poniesionych w roku podatkowym na robotyzację. Odliczenie, o którym mowa w ust. 1, ma zastosowanie do kosztów uzyskania przychodów poniesionych na robotyzację od początku roku podatkowego, który rozpoczął się w 2022 r., do końca roku podatkowego, który rozpoczął się w 2026 r. (art. 38eb ust. 5 ustawy o CIT)”.
W zeznaniu rocznym CIT-8 za 2023 r. spółka będzie więc mogła w ramach ulgi na robotyzację odliczyć kwotę 30 000 zł (tj. 50 proc. jednorazowego odpisu amortyzacyjnego dokonanego w lutym 2023 r.). Dodatkowo ulgę należy wykazać w załączniku CIT-RB.
Na potrzeby schematu rozliczenia zakładam, że za 2023 r. spółka uzyska dochód wystarczający do rozliczenia tej części ulgi na robotyzacje, nie znajdzie zatem potrzeba stosowania art. 18d ust. 8 zdanie drugie w zw. z art. 38eb ust. 8 ustawy o CIT.
Podsumowanie
Za 2023 r. spółka będzie mogła zaliczyć w ciężar KUP jednorazowy odpis amortyzacyjny dokonany od robota przemysłowego w łącznej kwocie 60 000 zł. Ponadto w ramach ulgi na robotyzacje będzie mogła odliczyć od dochodu kwotę 30 000 zł w zeznaniu CIT-8 za 2023 r. ©℗
Schemat rozliczenia zakupu robota przemysłowego w 2023 r.* ©℗
1. Jaki podatek:
VAT: Podatek należny: nie wystąpią (brak informacji w stanie faktycznym)
Podatek naliczony: 13 800 zł
CIT: Przychody: nie wystąpią (brak informacji w stanie faktycznym)
KUP: 60 000 zł (tj. jednorazowy odpis amortyzacyjny za luty 2023 r.)
Ulga na robotyzacje: 30 000 zł (odliczana od dochodu w zeznaniu CIT-8 za 2023 r.)
Zaliczka na CIT: nie wystąpi (brak informacji w stanie faktycznym)
2. W jakiej deklaracji wykazać podatek:
VAT: W JPK_V7M należy wykazać w polach K_40 i P_40 (wartość nabycia netto dotyczącego środków trwałych) 60 000 zł, a w polach K_41 i P_41 (podatek naliczony dotyczący nabycia środków trwałych) 13 800 zł.
CIT: Obliczając zaliczkę na CIT za luty 2023 r., spółka uwzględnia jednorazowy odpis amortyzacyjny w kwocie 60 000 zł i następnie wykazuje tę kwotę jako koszty w zeznaniu CIT-8 za 2023 r., a dodatkowo w zeznaniu CIT-8 za 2023 r. może odliczyć od dochodu ulgę na robotyzacje w kwocie 30 000 zł.
3. Termin złożenia deklaracji:
JPK_V7M: 27 marca 2023 r. (25 marca to sobota)
CIT-8: 1 kwietnia 2024 r. (31 marca to niedziela)
* W schemacie rozliczenia zostały pominięte inne zdarzenia/czynności
Podstawa prawna
art. 15, art. 19a ust. 1, art. 32 ust. 2, art. 86, art. 88 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 931; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 2707)
art. 15, art. 15d, art. 16–16m, art. 17 ust. 1 pkt 34 i 34a, art. 18, art. 18d, art. 38eb ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2587; ost.zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 185)